Jesteś w:
Motyw wsi
• „Ludzie bezdomni” Stefan Żeromski - kwestia warunków życia na wsi pojawia się w utworze dwukrotnie: Tomasz Judym przedstawia obraz polskiej wsi w swoim referacie wygłoszonym na spotkaniu lekarzy, a po przyjeździe do Cisów – uzdrowiska, w którym dostaje pracę, zauważa kolejne miejsce, gdzie wsi daleko do arkadyjskiej krainy. W swym referacie zauważa, że zupełnie naturalne jest kwaterowanie dwóch rodzin w jednym pomieszczeniu pełniącym rolę chlewu folwarcznego, gdzie znajduje się spiżarnia, odgrodzona od rodziny jedynie płotkiem ze spróchniałych desek. Mówi o fornalach, którzy mięso jedzą tylko na Boże Narodzenie i Wielkanoc. Ludzie nie mają własnego kąta – śpią w stajniach lub oborach, kobieta jest zmuszona do snu w jednym pomieszczeniu z mężczyznami, często nieznajomymi. Rodziny wielodzietne mieszkając w chlewie, „hodują razem dzieci i prosięta.” W najbliższej okolicy uzdrowiska w Cisach, stały tzw. czworaki, w których mieszkało wiele rodzin. Na terenie czworaków szerzyła się więc malaria i febra, które dotykały przede wszystkim dzieci.
• „Konopielka” Edward Redliński – autor akcję swojego utworu umieszcza w zacofanej wsi położonej na kresach (Taplary) i całkowicie odizolowanej od otaczającego świata. Dzięki izolacji wieś wygląda jak sprzed kilkuset lat. Ludzie boją się cywilizacji oraz urzędników pragnących doprowadzić do wsi drogę. Wierzą w zabobony i duchy, nie pragną wykształcenia dla dzieci, zabraniają im kontaktów z nauczycielką. Chłopi szanują ziemię, żniwa to dla nich prawdziwe święto związane z obrzędami. Redliński dokonuje w powieści przewrotnej sztuki, kompromituje fałszywe wyobrażenia o wsi, jej miejską wizję.
• „Babie lato” Józef Chełmoński – realistyczny obraz skupia się na scenie, pochodzącej z ukraińskiej wsi. Główna postacią obrazu jest leżąca na ziemi bosa chłopka, która próbuje złapać nici babiego lata. Leżąc na gołej ziemi poddaje się słodkiemu lenistwu, ciepłej aurze i prostej zabawie. Za dziewczyną widzimy psa, który obserwuje grupę ludzi na dalszym planie. Zapewne jest to grupa pracujących na polu chłopów, od których odłączyła się dziewczyna.
• „Bociany” Józef Chełmoński - autor ukazuje wieś jako azyl spokoju. Na obrazie widzimy ojca odpoczywającego po pracy, spożywającego posiłek przyniesiony przez syna. Obaj wpatrzeni są w lecące bociany. Nastrój obrazu jest melancholijny, spokojny, emanuje pięknem późnego wiejskiego lata.
• „Orka” Józef Chełmoński - na pierwszym planie obrazu widzimy bosego chłopa kierującego parą bydła, zaprzęgniętą do pługu. Mimo dość wczesnej pory – na dalszym planie widzimy, że dopiero świta - część ziemi jest już przeorana. Oznacza to, że chłop musiał wstać wcześnie rano. Obraz jest typową sceną rodzajową ukazującą pracę na wsi. Mimo utrzymania obrazu w konwencji realizmu światło i barwa tworzą swoistą nastrojowość ukazującą sielankę wsi polskiej.
• „Oberek” Józef Chełmoński – autor zwrócił uwagę na piękno ludowego tańca i kultury chłopskiej Na obrazie uwiecznił piękno tańca, jego dynamikę i różnorodność barw w niezwykłych strojach wiejskich tancerzy.
• „Trumna chłopska” Aleksander Gierymski - obraz przedstawia dwoje zrozpaczonych rodziców. Mała trumienka ustawiona przy ścianie chaty świadczy o tym, że najprawdopodobniej umarło ich dziecko. Charakterystyczny i niezwykle przejmujący jest jej kanciasty kształt, chłodny kolor (niebieski), duży biały krzyż namalowany na wieku i niewielkie rozmiary.
• „Zbierające kłosy” Jean Fran�ois Millet - na pierwszy rzut oka obraz ukazuje zwykłe prace polowe. W rzeczywistości obrazuje okrutna prawda. Pracujące kobiety na pierwszym planie są najbiedniejszymi chłopkami i zbierają resztki kłosów jakie zostały po żniwach. Wiecznie zgięte z poranionymi rękami uważnie obserwują ziemię, żeby nic nie przegapić. Ubrane w łachmany, czarne od słońca.
• „Tańczące w karczmie” Włodzimierz Tetmajer - na pierwszym planie widzimy tańczącą parę i chłopkę stojącą samotnie starającą się nie patrzeć na bawiących się w karczmie. Mężczyzna tańczący wyraźnie nie jest zainteresowany swoją parą i ukradkiem spogląda na kobietę po prawej. Widzimy piękne suknie kobiet typowo dla chłopskiego folkloru. Tło obrazu stanowią pomieszczenia i pozostali goście. Jest ono przyciemnione, co miało za zadanie wyeksponować pierwszy plan.
• „Siewca” Leon Wyczółkowski - płótno przedstawia chłopa siejącego prawdopodobnie zboże. Scena jest bardzo realistyczna, ponieważ przedstawia typowa czynność wykonywaną przez ludzi pracujących na roli. Można zauważyć tu także elementy impresjonizmu, między innymi przedstawienie świata takim, jaki jest, a nie tak jak postrzega go artysta.
Temat wsi można potraktować wieloaspektowo, dlatego przy jego uściśleniu należy się zastanowić na co chcemy zwrócić szczególną uwagę. Tematy mogą zostać sformułowane bardzo ogólnikowo:
• Różnorodność obrazów wsi i sposobów jej przedstawiania w literaturze polskiej i światowej
• Porównaj różne wizje wsi, analizując wybrane przykłady literackie.
• Motyw wsi. Przedstaw różne jego ujęcia na przykładzie wybranych utworów.
Tematy te pozwalają na dowolny dobór lektur pod kontem określonego problemu prezentacji. Mogą być wykorzystane przez uczniów, którzy nie do końca pewnie czują się na lekcjach języka polskiego, ponieważ pozwalają na wybór podstawowych lektur. Należy jednak pamiętać, że zbyt dużo przykładów, potraktowanych pobieżnie uczyni pracę płytką. Lepiej, określając problem, skupić się na jakimś aspekcie tematu. Innym sposobem ujęcia motywu wsi jest ukazanie ukazanej jej oblicza w literaturze oraz sztuce. Poniższe tematy należą do drugiej grupy, zakładającej związek literatury z innymi dziedzinami sztuki:
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 -
Motyw wsi
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskim• „Ludzie bezdomni” Stefan Żeromski - kwestia warunków życia na wsi pojawia się w utworze dwukrotnie: Tomasz Judym przedstawia obraz polskiej wsi w swoim referacie wygłoszonym na spotkaniu lekarzy, a po przyjeździe do Cisów – uzdrowiska, w którym dostaje pracę, zauważa kolejne miejsce, gdzie wsi daleko do arkadyjskiej krainy. W swym referacie zauważa, że zupełnie naturalne jest kwaterowanie dwóch rodzin w jednym pomieszczeniu pełniącym rolę chlewu folwarcznego, gdzie znajduje się spiżarnia, odgrodzona od rodziny jedynie płotkiem ze spróchniałych desek. Mówi o fornalach, którzy mięso jedzą tylko na Boże Narodzenie i Wielkanoc. Ludzie nie mają własnego kąta – śpią w stajniach lub oborach, kobieta jest zmuszona do snu w jednym pomieszczeniu z mężczyznami, często nieznajomymi. Rodziny wielodzietne mieszkając w chlewie, „hodują razem dzieci i prosięta.” W najbliższej okolicy uzdrowiska w Cisach, stały tzw. czworaki, w których mieszkało wiele rodzin. Na terenie czworaków szerzyła się więc malaria i febra, które dotykały przede wszystkim dzieci.
• „Konopielka” Edward Redliński – autor akcję swojego utworu umieszcza w zacofanej wsi położonej na kresach (Taplary) i całkowicie odizolowanej od otaczającego świata. Dzięki izolacji wieś wygląda jak sprzed kilkuset lat. Ludzie boją się cywilizacji oraz urzędników pragnących doprowadzić do wsi drogę. Wierzą w zabobony i duchy, nie pragną wykształcenia dla dzieci, zabraniają im kontaktów z nauczycielką. Chłopi szanują ziemię, żniwa to dla nich prawdziwe święto związane z obrzędami. Redliński dokonuje w powieści przewrotnej sztuki, kompromituje fałszywe wyobrażenia o wsi, jej miejską wizję.
Motyw wsi w malarstwie
• „Babie lato” Józef Chełmoński – realistyczny obraz skupia się na scenie, pochodzącej z ukraińskiej wsi. Główna postacią obrazu jest leżąca na ziemi bosa chłopka, która próbuje złapać nici babiego lata. Leżąc na gołej ziemi poddaje się słodkiemu lenistwu, ciepłej aurze i prostej zabawie. Za dziewczyną widzimy psa, który obserwuje grupę ludzi na dalszym planie. Zapewne jest to grupa pracujących na polu chłopów, od których odłączyła się dziewczyna.
• „Bociany” Józef Chełmoński - autor ukazuje wieś jako azyl spokoju. Na obrazie widzimy ojca odpoczywającego po pracy, spożywającego posiłek przyniesiony przez syna. Obaj wpatrzeni są w lecące bociany. Nastrój obrazu jest melancholijny, spokojny, emanuje pięknem późnego wiejskiego lata.
• „Orka” Józef Chełmoński - na pierwszym planie obrazu widzimy bosego chłopa kierującego parą bydła, zaprzęgniętą do pługu. Mimo dość wczesnej pory – na dalszym planie widzimy, że dopiero świta - część ziemi jest już przeorana. Oznacza to, że chłop musiał wstać wcześnie rano. Obraz jest typową sceną rodzajową ukazującą pracę na wsi. Mimo utrzymania obrazu w konwencji realizmu światło i barwa tworzą swoistą nastrojowość ukazującą sielankę wsi polskiej.
• „Oberek” Józef Chełmoński – autor zwrócił uwagę na piękno ludowego tańca i kultury chłopskiej Na obrazie uwiecznił piękno tańca, jego dynamikę i różnorodność barw w niezwykłych strojach wiejskich tancerzy.
• „Trumna chłopska” Aleksander Gierymski - obraz przedstawia dwoje zrozpaczonych rodziców. Mała trumienka ustawiona przy ścianie chaty świadczy o tym, że najprawdopodobniej umarło ich dziecko. Charakterystyczny i niezwykle przejmujący jest jej kanciasty kształt, chłodny kolor (niebieski), duży biały krzyż namalowany na wieku i niewielkie rozmiary.
• „Zbierające kłosy” Jean Fran�ois Millet - na pierwszy rzut oka obraz ukazuje zwykłe prace polowe. W rzeczywistości obrazuje okrutna prawda. Pracujące kobiety na pierwszym planie są najbiedniejszymi chłopkami i zbierają resztki kłosów jakie zostały po żniwach. Wiecznie zgięte z poranionymi rękami uważnie obserwują ziemię, żeby nic nie przegapić. Ubrane w łachmany, czarne od słońca.
• „Tańczące w karczmie” Włodzimierz Tetmajer - na pierwszym planie widzimy tańczącą parę i chłopkę stojącą samotnie starającą się nie patrzeć na bawiących się w karczmie. Mężczyzna tańczący wyraźnie nie jest zainteresowany swoją parą i ukradkiem spogląda na kobietę po prawej. Widzimy piękne suknie kobiet typowo dla chłopskiego folkloru. Tło obrazu stanowią pomieszczenia i pozostali goście. Jest ono przyciemnione, co miało za zadanie wyeksponować pierwszy plan.
• „Siewca” Leon Wyczółkowski - płótno przedstawia chłopa siejącego prawdopodobnie zboże. Scena jest bardzo realistyczna, ponieważ przedstawia typowa czynność wykonywaną przez ludzi pracujących na roli. Można zauważyć tu także elementy impresjonizmu, między innymi przedstawienie świata takim, jaki jest, a nie tak jak postrzega go artysta.
Motyw wsi - tematy wypracowań
Temat wsi można potraktować wieloaspektowo, dlatego przy jego uściśleniu należy się zastanowić na co chcemy zwrócić szczególną uwagę. Tematy mogą zostać sformułowane bardzo ogólnikowo:
• Różnorodność obrazów wsi i sposobów jej przedstawiania w literaturze polskiej i światowej
• Porównaj różne wizje wsi, analizując wybrane przykłady literackie.
• Motyw wsi. Przedstaw różne jego ujęcia na przykładzie wybranych utworów.
Tematy te pozwalają na dowolny dobór lektur pod kontem określonego problemu prezentacji. Mogą być wykorzystane przez uczniów, którzy nie do końca pewnie czują się na lekcjach języka polskiego, ponieważ pozwalają na wybór podstawowych lektur. Należy jednak pamiętać, że zbyt dużo przykładów, potraktowanych pobieżnie uczyni pracę płytką. Lepiej, określając problem, skupić się na jakimś aspekcie tematu. Innym sposobem ujęcia motywu wsi jest ukazanie ukazanej jej oblicza w literaturze oraz sztuce. Poniższe tematy należą do drugiej grupy, zakładającej związek literatury z innymi dziedzinami sztuki:
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 -