Jesteś w: Motyw szatana

Motyw szatana

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

• Pakt z diabłem i jego skutki. Omów na podstawie wybranych utworów nie tylko z literatury polskiej – w temacie należy skupić się na pakcie z diabłem, czyli świadomej współpracy z nim, np. podpisaniu cyrografu. W pracy należy przeanalizować skutki związku z siłami nieczystymi. Pamiętać należy by odwołać się, obok polskiej literatury, także do literatury powszechnej.
• Motywy infernalne w literaturze i sztuce. Rozważ, czemu służą – Inferno to zgodnie z „Boską Komedią” Piekło, jedno z miejsc odwiedzonych przez Dantego obok Czyśćca i Raju. Motywy infernalne to inaczej motywy związane z piekłem i jego mieszkańcami. W prezentacji należy skupić się na funkcjach (roli) wizerunków piekielnych w literaturze i sztuce.

We wszystkich wymienionych tematach prezentacji uwagę zwrócić należy na to, co sugeruje jego sformułowanie. Może pojawić się wymóg sięgnięcia do różnych lub wybranych epok.

Określenie problemu – teza

Po wyborze tematu i przejrzeniu dostępnej literatury podmiotowej i przedmiotowej najważniejsze będzie określenie problemu. Odpowiednia forma znacząco wpłynie na realizację wybranego tematu. Trzeba pamiętać, by teza znalazła swoje odzwierciedlenie w zakończeniu.

Najpopularniejsze, ale przez to mało konkretne są ogólnikowe ujęcia problemu. Pozwalają one na szerokie wykorzystanie literatury, jednak poprzez brak określonych celów mogą sprawić, że praca będzie sztampowa i „przegadana”. Należy zatem skupić się na kilku wybranych przykładach, które można w konkretny sposób ze sobą połączyć. Przykładowe tezy mogą brzmieć:

• Wizerunek szatana na przestrzeni wieków często się zmieniał.
• Wizerunek diabła ukazywany jest przez literaturę i sztukę od wielu wieków.
• W zależności od czasu i okoliczności kulturalnych szatan objawiał swoje rozmaite oblicza.
• Wizerunek diabła jako temat ukazywany od wielu wieków przez literaturę i sztukę.
• Obraz syna ciemności jako upadłego anioła fascynującego ludzi swoją postacią i zmieniającą się kreacją na przestrzeni lat.
• Wizerunek sił nieczystych zmieniał się wraz z rozwojem cywilizacji. W kolejnych epokach szatan i demony przybierały w sztuce coraz to inne postacie, choć często nawiązujące do mitologii i biblii.
• Biblijny motyw Szatana, upadłego anioła, zła wcielonego przechodził ciągłą metamorfozę wraz z kolejnymi epokami w historii literatury.
• Bez postaci diabła nie mielibyśmy wielu arcydzieł polskiej i światowej literatury i sztuki.

Przy wykorzystaniu motywu szatana można odwołać się do jego funkcji jakie pełni w konkretnych utworach:

• Diabeł był inspiracją w wielu istotnych i wartościowych dziełach kultury, mimo iż zazwyczaj kojarzy się z mocami zła, w oczach artystów pełnił różnorodne funkcje i przybierał rozmaite wcielenia.
• W literaturze odnaleźć możemy wiele rozmaitych wcieleń diabła, które pełnia w utworach określona funkcję.
• Piekło i postać szatana związane są z kulturą ludzką od powstania Biblii. Autorzy w różny sposób wykorzystywali te motywy uatrakcyjniając swoje dzieła.

Wśród innych tez możemy wyróżnić:

• Wzloty i upadki diabła w kulturze europejskiej na przełomie wieków – słowo „wzloty” odnosi się do epok, w których postać szatana pełniła w kulturze europejskiej ważną rolę, była często przywoływana w literaturze i sztuce (będą to głównie „epoki ciemne”, m. in. średniowiecze, romantyzm, Młoda Polska). Z kolei „upadki” możemy odnieść do czasów, które drwiły z postaci szatana, kierując się racjonalizmem.
• W literaturze i sztuce odnajdujemy różnorodne wizerunki porozumienia pomiędzy człowiekiem, a istotą z natury złą i nieczystą – pod słowem porozumienie rozumieć należy współpracę człowieka i diabła, np. poprzez podpisanie cyrografu. Utwory, które możemy wykorzystać to na pewno: „Faust”, „Pani Twardowska”, „Mistrz i Małgorzata” czy też film „Adwokat diabła”.

• Szatan fascynował wielu twórców, zwłaszcza w tych epokach, w których światopogląd cechował się dynamizmem i przeczuciem zbliżającej się katastrofy – teza ogranicza wybór lektur do okresów cechujących się zmiennością, dynamiką, schyłkowością – z pewnością będzie to romantyzm oraz Młoda Polska (fin de siècle).
• Ludzie podejmowali próby opisu syna ciemności w sposób bardzo demoniczny, lecz były też jednostki które starały się ukazać jego postać dosyć komicznie – praca wymagać będzie ukazania dwóch odmiennych wizerunków pana ciemności – z jednej strony jako wszechwładnego, złego demona, z drugiej jako postać wzbudzającą śmiech.

Przy precyzowaniu tezy można także zawęzić okres literacki, którego dotyczyć będzie praca. Inny obraz szatana występuje w średniowieczu, gdzie mamy do czynienia głównie z mroczna i przerażającą wizją piekieł, inaczej w późniejszej literaturze gdzie nieraz śmiano się z diabła, lub ukazywano jego nieszczęśliwą duszę, zupełnie odmienny jest szatan współczesny, bohater wielu kinowych produkcji.

Motyw szatana - propozycje wstępu


We wstępie możemy odwołać się do definicji szatana lub jego historii np.:

Już od czasów starożytnych diabeł był utożsamiany ze złem. Według „Encyklopedii czarów i demonologii”: „Słowo „diabeł” oznacza ucieleśnienie wyższego zła, przeciwstawionego chrześcijańskiemu Bogu. Użyte w liczbie mnogiej – „diabły” stanowią synonimy demonów lub złych duchów, istot szkodliwych mających właściwości nadprzyrodzone.” Jak widać jego postać ściśle łączy się z religią i chrześcijaństwem. Jednocześnie okazuje się być ważnym elementem kultury ludowej i folklorystyki. Jego wizerunek zależy od miejsca i czasu występowania. Nierzadko przyjmuje postać żmii, nietoperza, psa (najczęściej pudla) czy kota. Jest obecny obok nas na każdym kroku – choćby w przysłowiach lub powiedzeniach. Trudno wymienić wszystkie nazwy pod jakimi występuje. Jest znany między innymi jako demon, szatan, czart, bies, upadły anioł, Belzebub, Lucyfer, Mefistofeles, książę lub władca ciemności...
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -  - 7 -  - 8 -  - 9 -