Jesteś w: Świętoszek

Świętoszek - wszystko co powinieneś wiedzieć o komedii Moliera

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim


„Świętoszek” - stosunek Moliera do krytyki


Po pierwszym wystawieniu „Świętoszka” król zmuszony był zakazać wystawiania sztuki. Jednocześnie na dworze włoscy aktorzy wystawiali drastyczną farsę „Skarameusz pustelnikiem”.

Ludwika XIV-ego zdziwiło, że nikt się tym nie gorszy, chociaż wszystkich gorszy sztuka Moliera. W odpowiedzi usłyszał od Kondeusza: „Bo Skarameusz wyszydza niebo i religię, o co ci panowie się nie troszczą, komedia Moliera natomiast wyszydza ich samych i tego nie mogą znieść.

Była to tylko część prawdy. Trzeba pamiętać, że komedia w tamtych czasach należała do niskiego gatunku sztuki teatralnej, uważana była za błazenadę. Dlatego wprowadzanie do niej tematów należących do ambony i konfesjonału mogło wydawać się skandalem. W „Świętoszku” można śmiać się z Tartuffe`a, który jest obłudnym oszustem. Orgon jednak jest szczerze nabożny. Tym czasem, religijność oferowana przez Tartuffe`a, który dobrze udaje pożądane formy religijności, zrobiła z Orgona głupca, człowieka okrutnego, tyrana i złego ojca rodziny.

Molier w swojej sztuce mierzy nie tylko w obłudę. Niechętnie odnosi się też do form, jakie może przybierać religijność. Chodzi o religijność groźną, zaborczą, cenzurującą wszystkich, zabijającą radość i swobodę życia.

W „Świętoszku” Molier nie przeciwstawił obłudzie prawdziwej pobożności. Z jednej strony pokazał głupców i oszustów, z drugiej zaś ludzi uczciwych, sympatycznych, przyzwoitych ale o moralności raczej świeckiej. Tworząc postać Tartuffe`a mierzył prawdopodobnie w Kongregację
św. Sakramentu, która w praktyce łączyła nietolerancję z metodami jezuickimi. Ludwik XIV popierał go w tym, gdyż Kongregacja krępowała jego życie osobiste.

„Świętoszek” okazał się dziełem proroczym. W miarę upływu lat Ludwik XIV stawał się co raz bardziej Orgonem. Francją zaczęli rządzić spowiednicy królewscy a obłuda religijna stała się najlepszą drogą do kariery.

„Świętoszek” - język bohaterów komedii (indywidualizacja)


Molier w swojej komedii „Świętoszek” zadbał również o język stworzonych przez siebie bohaterów. Chociaż wszyscy przemawiają wierszem, to jednak, jak w rzeczywistym świecie, każda z postaci mówi własnym, indywidualnym językiem. Nie sposób pomylić np. Tartuffe`a z Orgonem.

Tartuffe przemawia kwiecistym, pełnym ozdobników językiem, który jest popisem jego elokwencji i zdolności argumentowania. Lubi używać wzniosłych frazesów i wygłaszać długie tyrady.


W odróżnieniu od niego, Orgon mówi pospiesznie, nie zastanawia się nad słowami, czasami nawet brakuje mu ich.

Jego żona Elmira z rozwagą dobiera słowa, ważąc każde – zwłaszcza w sytuacji, gdy rozmawia z Tartuffe`m.

Marianna jest jeszcze dziecinna. Jej protesty przeciwko małżeństwu ze Świętoszkiem i grożenie samobójstwem są naiwne. Nikt tego nie bierze poważnie. Nie potrafi też uzasadnić swojego stanowiska.

W słownictwie Damisa wyraża się porywczość, agresja i bunt przeciwko niechcianej sytuacji.

Pokojówka Doryna jest ironicznie złośliwa. Jej uwagi są cięte i pełne humoru.

Pani Pernelle używa języka głównie do awanturowania się, krytykowania i przeciwstawiania się innym. Posługuje się różnego kalibru inwektywami.

Język Kleanta jest językiem racjonalnej, pozbawionej silnych emocji argumentacji.

Przeciwieństwem Kleanta jest Pan Zgoda. Pan Zgoda nie mówi ale wygłasza mowę. Jest to wykrętny język prawniczy, który w zaistniałych okolicznościach brzmi komicznie.
W „Świętoszku” dosyć często używany jest język potoczny, pełen zabawnych powiedzonek i gry słów.

Molier – notatka szkolna


Właściwe nazwisko Moliera brzmiało Jean Baptiste Poquelin. Urodził się w roku 1622 w Paryżu, w rodzinie mieszczańskiej. Skończył studia prawnicze, nigdy jednak w tym zawodzie nie pracował. Jego pasją był teatr. Pisywał sztuki, występował na scenie jako aktor, był też dyrektorem teatru. Uważany jest on za najwybitniejszego francuskiego komediopisarza.

W 1643 roku, wspólnie z Magdaleną Bejart założył w Paryżu wędrowną trupę aktorską. Wystawiała ona zapomniane farsy średniowieczne, włoskie sztuki z gatunku commedia dell`arte, wymagające improwizacji aktorskiej oraz klasyczne sztuki komiczne Arystofanesa i Plauta. Gdy zbankrutowali, Molier trafił za długi do więzienia. Po wyjściu z więzienia kontynuował życie wędrownego aktora.

Trupa do Paryża wróciła w roku 1658. Tutaj w 1659 roku wystawiła sztukę Moliera „Pocieszne wykwintnisie”. Sztuka ta odniosła ogromny sukces i spotkała się z uznaniem króla, Ludwika XIV. Od tej pory miejscem działalności Moliera stał się Paryż. Uprawiał tzw. wielką komedię, widowiska farsowe, komedię heroiczną i komediobalet. Łączył w nich tradycję rodzimej farsy i włoskiej commedia dell`arte.

Zmarł w Paryżu w 1673 roku. W czasie wystawiania po raz czwarty sztuki „Chory z urojenia” Molier grający rolę Chorego dostał zapaści / grał w tym momencie śmierć Chorego /. Zmarł na scenie. Pochowany został w Paryżu na cmentarzu Pere-Lachaise.

Najbardziej znane i najczęściej wystawiane sztuki Moliera to: „Świętoszek”, „Skąpiec”, „Don Juan”, „Chory z urojenia”, „Mieszczanin szlachcicem”, „Szkoła żon”, „Uczone białogłowy”,
„Mizantrop”, „Szelmostwa Skapena”.

Molier wierzył w skuteczność nauczania ze sceny. Przy całej swojej różnorodności, komedie Moliera odznaczają się najwyższymi walorami artystycznymi. Prezentują one galerię wiecznych typów ludzkich i ukazują w satyryczny sposób francuską obyczajowość w XVII wieku.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 - 



„Świętoszek” - streszczenie

Akcja sztuki rozgrywa się w domu, którego właścicielem jest Orgon. Rzecz dzieje się w Paryżu. Już w pierwszym akcie widz poznaje bohaterów sztuki. Pani Pernelle jest matką Orgona. Przebywa właśnie u syna z wizytą i poddaje krytyce wszystkie osoby w tym domu. Twierdzi, że nikt nie liczy się z jej zdaniem. Urażona chce opuś... wiecej



„Świętoszek” - bohaterowie (postacie komedii)

Charakterystyka Orgona
W komedii Moliera „Świętoszek” ciekawą postacią jest również Orgon. Bez niego nie byłoby Świętoszka. To on pozwolił Tartuffe`owi na rozwinięcie swoich oszustw.

Orgon jest starszym mężczyzną. Ma dwójkę dorosłych dzieci z pierwszego małżeństwa, o których dalszym losie musi zadecy... wiecej



„Świętoszek” - plan wydarzeń

Komedia Moliera „Świętoszek” zachowuje trzy klasyczne jedności: miejsca, czasu i akcji.

1. Awantura z panią Pernelle.
2. Prośba Damisa do Kleanta o przypomnienie słowa danego przez Orgona Waleremu.
3. Rozmowa Orgona na temat Tartuffa z Kleantem i z Doryną.
4. Rozmowa Orgona z Marianną na tema... wiecej



„Świętoszek” - opracowanie i problematyka komedii

„Świętoszek” - problematyka komedii
Sztuka Moliera „Świętoszek” jest komedią obyczajową. Rozgrywa się w środowisku mieszczańskim. Jej tematem jest hipokryzja religijna. W tym celu autor stworzył postać Tartuffe`a. Jest to człowiek, który dla własnych korzyści materialnych wykorzystuje Orgona i jego rodzinę.
Z... wiecej



Świętoszek jako komedia...

Komedia jako gatunek literacki
Komedia jest jednym z trzech gatunków dramatycznych. Pozostałe dwa to tragedia i dramat właściwy. Odznacza się pogodnym nastrojem, szybką akcją, komizmem słownym i sytuacyjnym oraz szczęśliwym dla bohaterów zakończeniem.

Komedia znana była już w starożytności. W Grecji uprawiał ... wiecej