Jesteś w: Motyw historii

Motyw historii

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Temat historii można potraktować wieloaspektowo. Przy jego uściśleniu należy zastanowić się nad jedną z możliwych form jego realizacji. Tematy mogą zostać sformułowane bardzo ogólnikowo:

• Historia w literaturze polskiej. Zaprezentuj, odwołując się do wybranych tekstów.
• Wielkie wydarzenia historyczne i ich odbicie w literaturze. Ukaż na wybranych przykładach.
• Historia utrwalona w tekście literackim. Omów różnorodne traktowanie dziejów przez literaturę.

Powyższe propozycje pozwalają na dowolny dobór lektur pod kątem określonego problemu prezentacji. Mogą być wykorzystane przez uczniów, którzy nie do końca pewnie czują się na lekcjach języka polskiego, ponieważ pozwalają na wybór podstawowych, najbardziej znanych lektur. Należy pamiętać, że odwołanie się do zbyt wielu źródeł, bez ich pogłębionej analizy, może uczynić pracę płytką. Lepiej, określając problem, skupić się na jakimś aspekcie tematu. Innym sposobem ujęcia motywu historii jest ukazanie jego oblicza w literaturze oraz innych tekstach kultury. Poniższe tematy należą do drugiej grupy, zakładającej związek literatury z innymi dziedzinami sztuki:

• Historia inspiracją dzieł literatury i malarstwa. Przedstaw na wybranych tekstach kultury.
• Wielkie karty historii utrwalone w literaturze i sztuce. Zaprezentuj na wybranych przykładach.
• Historia najnowsza w literaturze, sztuce i filmie. Na podstawie wybranych przykładów zaprezentuj wizje historii w twórczości współczesnych artystów.

W tak sformułowanych tematach trzeba oprócz przykładów książkowych odnaleźć i zaprezentować motywy taneczne występujące w sztukach plastycznych (malarstwo, rzeźba, plakat, itp.), filmie czy muzyce.

Kolejnym popularnym nawiązaniem do omawianego tematu jest możliwość ukazania wpływu historii na wybranych bohaterów literackich. Temat można sformułować następująco:

• Historia w literaturze. Na wybranych przykładach zaprezentuj wpływ wydarzeń historycznych na losy bohaterów literackich.
• Jednostka wobec historii. Na dowolnie wybranych przykładach prześledź, w jaki sposób losy państwa i społeczeństwa wpływają na wybory życiowe bohaterów literackich.
• Wielkie wydarzenia historyczne w oczach bohaterów literackich.

Pośród tematów dla ambitniejszych maturzystów spotkać można:

• Historia jako temat i jako pretekst w polskiej kulturze. Na wybranych przykładach przedstaw związki literatury z malarstwem historycznym.

We wszystkich wymienionych tematach prezentacji uwagę zwrócić należy na to, co sugeruje jego sformułowanie. Może pojawić się wymóg sięgnięcia do różnych lub wybranych epok.

Określenie problemu – teza
Po wyborze tematu i przejrzeniu dostępnej literatury podmiotowej i przedmiotowej najważniejsze będzie określenie problemu. Odpowiednia forma znacząco wpłynie na realizację wybranego tematu. Trzeba pamiętać, by teza znalazła swoje odzwierciedlenie w zakończeniu.

Najpopularniejsze, ale przez to mało konkretne są ogólnikowe ujęcia problemu. Pozwalają one na szerokie wykorzystanie literatury, jednak poprzez brak określonych celów mogą sprawić, że praca będzie sztampowa i „przegadana”:

• Historia utrwalona w tekście literackim odgrywa bardzo ważną rolę.
• Obecność historii w różnorodnych gatunkach literatury polskiej od czasów najdawniejszych po współczesne.
• Literatura jest stosunkowo najprostszym i najbardziej przystępnym dla każdego, źródłem zdobywania wiedzy historycznej.
• Dzięki literaturze wiele wydarzeń historycznych utrwaliło się w świadomości współczesnych. Literatura jest pamiątką po dawnych zdarzeniach.

Teza może wskazywać na związek historii z bohaterami literackimi – może określać wpływ historii na losy jednostek, jak również ukazywać historię widziana oczyma samych bohaterów:

• Bohater literacki jako świadek i aktywny uczestnik wielkich wydarzeń historycznych.
• Wydarzenia historyczne determinują losy bohaterów literackich, wpływają na ich życie, kształtują charakter.
• Bohaterowie literaccy są świadkami i często aktywnymi uczestnikami wydarzeń historycznych, a literatura jest swoistą kroniką tych wydarzeń.
• Człowiek nie zawsze może wpływać na swój los, czasem wielkie wydarzenia historyczne determinują jego losy.

Teza może ograniczyć dobór lektur, wskazując wyłącznie na rodzime utwory:

• Historia jako nauczycielka życia – jeden z dominujących elementów w kształtowaniu postaw Polaków, spajający naród i kreujący naszą tożsamość.
• Powieści historyczne oprócz funkcji dydaktycznych pełnią także bardzo ważną rolę w budowaniu świadomości narodowej obywateli, państw na całym świecie.

Przy wykorzystaniu motywu historii można odwołać się do roli jaki pełni:

• Wydarzenia historyczne są tematem wielu dzieł literackich. Stanowią również pretekst do tego, by ostrzegać, krzepić i dodawać otuchy ludziom.
• Wydarzenia historyczne dostarczają wielu tematów dla literatury i filmu. Współcześni twórcy starają się podsumować i rozliczyć ten trudny okres w dziejach narodu, każdy z innej strony i każdy w innej formie.

Przy precyzowaniu tezy można także zawęzić okres literacki, którego dotyczyć będzie praca:

• Historia odegrała istotną rolę w twórczości XIX wiecznych pisarzy i malarzy. Ich dzieła są świadectwem dawnych czasów dla nas – współczesnych.
• Historia jest wszechobecna w epice XIX i XX wieku.

Wśród innych tez możemy wyróżnić:

• Historia bywa zarówno pretekstem napisania utworu jak i tematem w epice.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -  - 7 -  - 8 -  - 9 -  - 10 -  - 11 -  - 12 -  - 13 -