Jesteś w: Nie-Boska komedia

Motywy literackie w „Nie-Boskiej komedii”

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Motyw szaleństwa w „Nie-Boskiej komedii”


W dramacie Zygmunta Krasińskiego „Nie-Boska komedia” pojawia się motyw szaleństwa jako reakcja bohaterów na sytuacje, które przerastają ich. Z całą pewnością szalona jest Maria – żona hrabiego Henryka. Niespełnienie się w życiu rodzinnym powoduje, że Maria wpada w obłęd. Próbuje ona zostać poetką po to, by odzyskać uczucia Męża. Błaga również Boga o talent poetycki
dla syna, co ma mu zapewnić miłość ojca. Zdiagnozowana przez lekarza jako osoba, która wpadła w obłęd, umieszczona zostaje w domu obłąkanych. Tam miewa koszmarne wizje a wreszcie umiera w obecności Męża.

Syn hrabiego Henryka i Marii, Orcio również sprawia wrażenie dziecka chorego psychicznie. Jest wątły, ciągle zamyślony, układa jakieś strofy, przepowiada przyszłe zdarzenia i widuje ducha matki, z którym rozmawia. Jego stan pogarsza utrata wzroku. Lekarz twierdzi, że choroba chłopca wynika z dziedzicznego obciążenia. Hrabia Henryk obawia się ciągle o życie swojego syna.

Ale i sam hrabia Henryk jest na pewien sposób szalony. Romantyczne wizje, za którymi goni odrywają go od normalnego życia i powodują, że staje się ono jałowe, nie dostarcza pozytywnych wrażeń. Miłość do żony i do syna nie jest w stanie oderwać hrabiego Henryka od romantycznych fantazji, które stają się głównym motorem jego działania. Prowadzą one hrabiego Henryka do utraty wszystkiego. Popełniając samobójstwo główny bohater dramatu Krasińskiego przeklina poezję i siebie.

Objawy szaleństwa można również odnaleźć w obozie rewolucjonistów. Jest to przede wszystkim szaleństwo zbiorowe rozpasanego tłumu, upojonego okrucieństwem, pijaństwem, orgiami seksualnymi i wizją nieograniczonej wolności. Stan ten podtrzymują przywódcy rewolucji. Pankracy jest ideologiem, który propaguje utopijną wizję porewolucyjnej przyszłości. Sprawia on wrażenie człowieka inteligentnego i opanowanego – w przeciwieństwie do Leonarda.

Leonard jest rewolucjonistą – fanatykiem. Jego szaleństwo tkwi właśnie w fanatyzmie. Nie boi się śmierci ani Boga. Celem, do którego zmierza, jest jak najszybsze zwycięstwo rewolucji. Kierują nim silne emocje. Nazywa siebie „kapłanem nowej religii”. Ma to związek z jakimiś pogańskimi obrzędami, które uprawia. W tym co robi jest nieludzki. Dopiero śmierć Pankracego, który był dla niego ideologicznym przywódcą, wywołuje w nim strach i zachwianie poczucia pewności – zwłaszcza, że śmierci tej towarzyszą słowa: „Galilae. vicisti!” / „Galilejczyku, zwyciężyłeś!” /.

Motyw rewolucji i porewolucyjnej przyszłości w „Nie-Boskiej komedii”


W „Nie-Boskiej komedii” Zygmunta Krasińskiego problem rewolucji pojawia się w trzeciej i w czwartej części dramatu. Ponieważ autor wzorował obraz rewolucji na zdarzeniach Wielkiej Rewolucji Francuskiej, przyświeca przedstawionemu przez niego ruchowi społecznemu hasło: „Wolność, równość, braterstwo”. Do tego w sumie sprowadza się ideologia głoszona przez wodza obozu rewolucjonistów Pankracego.

W odczuciu głównego bohatera dramatu, hrabiego Henryka jest to społeczna utopia. Pankracy jednak wierzy, że po zwycięstwie rewolucji da się ułożyć życie społeczne tak, by nie było nierówności stanów. Jego motorem działania jest głębokie poczucie krzywdy społecznej, co hrabia odczytuje jako żądzę zemsty stanów niższych na szlachcie i arystokratach.

Hrabia Henryk widzi w rewolucji jedynie chaos, rzeź, rozpasanie tłumu, pogwałcenie praw boskich i wyrastanie nowej arystokracji. Obserwuje zachowania ludzi w obozie rewolucjonistów wędrując po nim w przebraniu. Omamieni wizją wolności rewolucjoniści bluźnią, oddają się pijaństwu, orgiom i dziwacznym rytuałom nowej religii.

Obaj bohaterowie – Pankracy i hrabia Henryk przedstawiają swoje poglądy w czasie tajnego spotkania. Jest to rozmowa dyplomatyczna, podczas której Pankracy chce nakłonić hrabiego do zaniechania walki. Mimo zastosowania różnych zabiegów w dyskusji, obaj bohaterowie pozostają przy swoich racjach.
strona:   - 1 -  - 2 - 



  Dowiedz się więcej