Jesteś w: Gloria victis

Gloria victis - TOP 10 najważniejszych informacji o lekturze

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim


Traugutt o losach powstańców przed decydującym starciem:
„Ci, co zginą, będą siewcami, którzy samych siebie rzucą w ziemię, jako ziarno przyszłych plonów. Bo nic nie ginie. Z dziś zwyciężonych dla jutrzejszych zwycięzców powstają oręże i tarcze. Lecz oni z siebie dobędą wszystkie siły, wszystkie swe siły męstwa, karności, wytrwania, aby zwyciężyć.”

Słowa mijającego czasu o poległych:
„I dwie rzeczy były niezmienne. Zawsze stała tu wysoka od ziemi do nieba samotność z obliczem niemem. I ciągle płynął tędy nieśmiertelny strumień czasu, niestrudzenie szemrząc: Vae victis! vae victis! vae victis!...”

Słowa narratora o walczących powstańcach:
„Nie niewolnikami są, przez gwałt i przemoc ciągniętymi na pola krwawe, ale dobrowolnymi ofiarnikami wysokich ołtarzy.”

Przemówienie Romualda Trauguttaców do powstańców:
„Więc nie opuści ich duch ofiary i duch męstwa! I duch tej miłości, która ich tu przywiodła. Ci, co zginą, będą siewcami, którzy samych siebie rzucą w ziemię, jako ziarno przyszłych plonów. Bo nic nie zginie. Z dziś zwyciężonych dla jutrzejszych zwycięzców powstają oręże i tarcze. Lecz oni z siebie dobędą wszystkie siły, wszystkie swe siły męstwa; karności, wytrwania, aby zwyciężyć. Bojowy okrzyk ich: W imię Boga i ojczyzny!» – Z tym okrzykiem, na śmierć czy na zwycięstwo, do boju!”

O przeznaczeniu:
„Przeznaczenie stoi za ludźmi, welonem tajemnicy zasłonięte, i w dłoni trzyma kołczan z tysiącem zdarzeń.”

Biogram Elizy Orzeszkowej


Eliza Orzeszkowa przyszła na świat 6 czerwca 1841 roku w Milkowszczyźnie nieopodal Grodna w rodzinie zamożnego ziemiaństwa – Pawłowskich. Edukację uzyskała u sakramentek w Warszawie, a rok po jej zakończeniu (1858) wyszła za Piotra Orzeszkę i zamieszkałą w Ludwinowie koło Kobrynia.

Podczas powstania styczniowego czynnie pomagała jego uczestnikom (przewoziła pocztę, dostarczała żywność), między innymi Romualdowi Trauguttowi. Po zesłaniu męża do guberni permskiej Orzeszkowa powróciła do rodzinnego majątku i poświęciła się pisarstwu, na które wpływ miały lektury czołowych pozytywistycznych ideologów.

W 1869 roku po unieważnieniu małżeństwa przeniosła się do Grodna, gdzie do 1882 roku była współwłaścicielką księgarni wydawniczej. W 1894 roku ponownie wyszła za mąż za swego wieloletniego partnera Stanisława Nahorskiego. Utrzymywała korespondencję z wybitnymi pisarzami i naukowcami, dwukrotnie jej kandydatura wysuwana była do Nagrody Nobla. Zmarła 18 maja 1910 roku w Grodnie, gdzie została pochowana.

W swojej twórczości kultywowała pamięć o powstaniu styczniowym, a także zajmowała się istotnymi kwestiami społecznymi. W pierwszym okresie (1866-1876) tworzyła głównie utwory tendencyjne i nasycone dydaktyzmem, pełne wiary w słuszność głoszonych pozytywistycznych haseł. W latach 1877-1891 pisarka przechodzi od pisania powieści tendencyjnych do realistycznych. Ostatni zaś okres (1892-1910) to zwrot ku liryzmowi, etyce i religijności.

„Gloria victis” – bibliografia


1. Detko Jan, Eliza Orzeszkowa, Warszawa 1974.
2. Detko Jan, Orzeszkowa wobec tradycji narodowowyzwoleńczych, Warszawa 1965.
3. Detko Jan, Posłowie [w:] Eliza Orzeszkowa, Opowiadania, Czytelnik, s. 207-222.
4. Głogowska Monika, „Gloria victis (r. 1863)” – opracowanie, w: Eliza Orzeszkowa, „Opowiadania i nowele”, wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2009, ISBN: 978-83-7623-349-9, s. 142-148.
5. Ihnatowicz Ewa, Eliza Orzeszkowa „Opowiadania”, Dom Wydawniczy „Jota”, Warszawa 1991.

6. Jankowski Edmund, Eliza Orzeszkowa, Warszawa 1980.
7. Jarecka Renata, Nowele pozytywizmu. „Gloria victis”, w: „Powtórka z Lektur Szkolnych. Cogito”, 2002 nr 1, s. 90.
8. Martuszewska Anna, Pozycja narratora w powieściach tendencyjnych Elizy Orzeszkowej, Gdańsk 1970.
9. Rzehak Wojciech, Opracowanie, w: Eliza Orzeszkowa, Gloria victis, Wydawnictwo Greg, Kraków 2007.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 - 



„Gloria victis” – streszczenie

„Ciekawy świata” wiatr, który zbiera baśnie, dawne dzieje, echa walk dociera na tajemnicze, równinne litewskie Polesie w okolice Kanału Królewskiego. Spotyka swego przyjaciela – wysokopienny i cienisty las. Pyta o to, co się ostatnio wydarzyło, gdyż wyczuwa krew i echa walki. Dostrzega także pagórek z małym krzyże... wiecej



„Gloria victis” – plan wydarzeń

1. Spotkanie wiatru i lasu na Polesiu litewskim.
2. Mogiła bezimiennych bohaterów.
3. Opowieść dębu o powstańcach.
4. Przywódcą powstańców – Romuald Traugutt.
5. Charakterystyka Jagmina, Marysia i Anieli Tarłowskich.

6. Przyjaźń młodych ludzi.
7. Wiadomość o rozpoczęciu powstań... wiecej



„Gloria victis” – charakterystyka bohaterów

Romuald Traugutt – charakterystyka
Romuald Traugutt – historyczny przywódca powstańców, człowiek „świętego imienia”, który „wziął na ramiona krzyż swego narodu”. W opisanych wydarzeniach był dowódcą jednego z oddziałów powstańczych, działających na Polesiu. Miał czarne włosy, zamyślone oczy i uśmie... wiecej



„Gloria victis” – interpretacja tytułu

Tytuł „Gloria victis” jest nie tylko tytułem jednej z nowel Orzeszkowej, ale całego zbioru utworów poświęconych wydarzeniom z powstania styczniowego. Dosłownie termin „gloria victis” znaczy „chwała zwyciężonym”. Jest to sentencja pochodząca z języka łacińskiego.

„Gloria victi... wiecej



Motywy literackie w noweli „Gloria victis”

Motyw patriotyzmu w noweli „Gloria victis”
„Ostatni zryw romantyzmu”, jak zwykło określać się powstanie styczniowe, Orzeszkowa przedstawia jako absolutną konieczność. Pisze o tym, że sam udział w powstaniu zasługuje na nobilitację. Dlatego w opowiadaniu nacisk położony jest na heroizm polskiego powstańca. „Gloria v... wiecej



Obraz powstania styczniowego w noweli „Gloria victis”

W epoce pozytywizmu tworzyła Eliza Orzeszkowa. Jednym z jej utworów upamiętniających w szczególny sposób powstanie styczniowe jest „Gloria victis”. Orzeszkowa zgodnie z hasłami swojej epoki nie nawoływała do walki, ale upamiętniała narodowe zrywy. Nowela „Gloria victis” pochodzi ze zbioru opowiadań o tej same... wiecej



Przyroda jako narrator noweli Orzeszkowej „Gloria victis”

Przyroda w noweli pozytywistycznej Elizy Orzeszkowej „Gloria victis” pełni rolę narratora zdarzeń. Przypisane są tam naturze cechy ludzkie, upersonifikowana przyroda czuje, mówi, przeżywa.

„Gloria victis” to opowiadanie relacjonujące przebieg jednego z epizodów powstania styczniowego. Autorka skła... wiecej