Jesteś w: Tango

Narodziny totalitaryzmu na przykładzie „Tanga”

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Sztuka Sławomira Mrożka „Tango” ma wymowę uniwersalną. Trzeba jednak pamiętać, że pokoleniowo pisarz należał do tych, którzy jako dzieci przeżyli wojnę, dorastali w okresie stalinowskim oraz oglądali Polskę pod rządami Bieruta a zaraz po nim, Gomułki. Tak więc, pewne

mechanizmy społeczne i polityczne we wschodniej Europie znali z doświadczenia. Po wyjeździe z Polski Mrożek mógł skonfrontować własne obserwacje z realiami świata zachodnioeuropejskiego. W ten sposób powstało „Tango”.

Mrożek pokazuje w swojej sztuce narodziny ideologii. Powstaje ona jako protest przeciwko zastanej rzeczywistości. Ideologia jest tworzona przez młode pokolenie wkraczające w życie – w tym przypadku przez Artura. Jest ona wytworem procesów myślowych intelektualisty, który obserwuje rzeczywistość, nie zgadza się z jej stanem i próbuje określić zasadę wprowadzania zmian.

Zastana rzeczywistość stawia jednak opór. Stomil i Eleonora gotowi są pójść na ustępstwa wobec Artura ale nie ma w nich ani zapału, ani przekonania do tego, że należy coś zmienić. Myślą zgodnie z wypracowanym przez ich pokolenie mitem absolutnej wolności. Odpowiada im źle funkcjonujący i chaotyczny świat bez zasad. Propozycje Artura przyjmują jako jeszcze jeden eksperyment, który, zgodnie z zasadą wolności, każdy ma prawo przeprowadzić. W końcu, Stomil też robi eksperymenty teatralne.

Wobec takiej postawy Artur dochodzi do wniosku, że jedynie siłą da się coś zmienić. Zaczyna uprawiać demagogię i wygłaszać faszyzujące poglądy. Ponieważ jednak teoria musi mieć pokrycie w praktyce, Artur każe Edkowi dla przykładu „rozwalić” Eugeniusza. Rzucona przez Alę informacja o zdradzie kieruje nagle gniew Artura przeciwko rywalowi. Próbuje zniszczyć go, co Edek wykorzystuje i zabija Artura.

Ta absurdalna śmierć jest klęską intelektualisty i ideologa. Zgubił go brak zasad postępowania. Zwycięża prosta siła. Edek przejmuje ideologię Artura i wprowadza własne rządy / „Dobrze myślał ale był za nerwowy. Taki się nie uchowa.” /. Siła i rygor są ostatecznymi argumentami, które mogą opanować chaos. Zaproszony do tańca kulturalny i elegancki Eugeniusz potulnie, jako partner daje się prowadzić Edkowi ubranemu w przyciasną marynarkę Artura.



  Dowiedz się więcej