Jesteś w:
Wesele
W eseju Boy opisuje także osłupienie jakie wywołała premiera dramatu w krakowskim Teatrze Miejskim. Publiczność zamiast skupić się na wymowie i sensie utworu zajęła się plotkowaniem i próbowaniem odgadnięcia kogo na myśli miał Wyspiański ukazując Poetę, Gospodarza, Pana Młodego itd. Trzeba było recenzji Rudolfa Starzewskiego (pierwowzór Dziennikarza), który opisał dramat jako dzieło nowatorskie, nowoczesne, a przede wszystkim patriotyczne, aby opinia publiczna zachwyciła się „Weselem”.
Bronowickie wesele jest typowo polskie, nie brak więc na nim zażartych dyskusji na tematy historyczne i polityczne. Pierwszym z nich jest poruszone przez Czepca w rozmowie z Dziennikarzem powstanie bokserów. Wydarzenie to miało miejsce w Chinach w latach 1899-1901, czyli było wówczas tematem jak najbardziej aktualnym. Powstanie bokserów wyrazem sprzeciwu wobec wyzysku i ucisku. Poniżani i dominowani przez mocarstwa Zachodu Chińczycy postanowili sprzeciwić się opresji i stanąć do walki. Konflikt przybrał krwawy przebieg, a skończył się brutalną pacyfikacją buntowników dokonaną przez koalicyjne siły Japonii, Stanów Zjednoczonych i europejskich mocarstw kolonizujących Chiny.
Tematem znacznie bliższym weselnikom, nie tylko pod względem geograficznym, było wspomnienie rabacji galicyjskiej z 1846 roku. Wydarzenie to zostało sprowokowane przez władze austriackie, które wmówiło cierpiącym wielkie ubóstwo polskim chłopom, że szlachta szykuje przeciwko nim powstanie. Ci ruszyli zbrojnie na swoich panów, co najczęściej kończyło się brutalnymi i krwawymi egzekucjami. Chłopi lubowali się szczególnie w odpiłowywaniu głów szlachcicom. Na czele rabacji stanął Jakub Szela.
Na kartach „Wesela” odnajdziemy także nawiązania do buntu ukraińskich chłopów wobec polskiej szlachty z 1768 roku. Wydarzenie było inspirowane przez Rosjan, którzy przekonali ukraińskich popów, że Polska szykuje się do przymierza z muzułmanami przeciwko prawosławiu. W obronie wiary natychmiast stanęli bitni Kozacy. Krwawy zryw został stłumiony przez wojska konfederacji.
Mianem ludomanii, czy też chłopomanii, określa się nurt artystyczny charakterystyczny dla Młodej Polski, przejawiający się fascynacją ludycznością, folklorem, ale także codziennością życia na wsi. Nurt ten nasilił się na przełomie XIX i XX wieku jako reakcja inteligencji na coraz bardziej nużące życie w miastach. Jednym z objawów chłopomanii były małżeństwa artystów z zamożnych i szanowanych rodzin szlacheckich z młodymi kobietami ze wsi.
W życiu chłopów poeci, pisarze czy malarze doszukiwali się harmonii z naturą, życia w zgodzie z jej cyklami, a przede wszystkim spokoju i ukojenia. Artyści odnajdowali na wsi źródło twórczej kreatywności. Z czasem jednak ludomania stała się pustą pozą, modą, której uleganie było postrzegane jako obowiązkowe.
Przesłanie, jakie niesie ze sobą treść „Wesela” jest gorzką prawdą na temat polskiego społeczeństwa. Co ciekawe, chociaż utwór ma już ponad sto lat i powstawał w niemal całkowicie innej rzeczywistości, to pod tym względem wymowy wciąż jest aktualny. Diagnoza społeczna, jaką postawił Wyspiański polskiemu narodowi nie ukazuje nas w najlepszym świetle, ponieważ wady biorą zdecydowanie górę nad zaletami.
„Wesele” miało na celu pokazać, że Polacy jako naród nie są gotowi na odzyskanie wolności. Dwie najważniejsze klasy społeczne: inteligencja i chłopi nie potrafią ze sobą współpracować, ponieważ klinem wbija się między nie historia (rabacja galicyjska, wyzysk pańszczyźniany), w połączeniu z przekonaniem szlachty o swojej wyższości oraz pijaństwem chłopów otrzymujemy przepis na paraliż każdego potencjalnego zrywu niepodległościowego.
Wyraźnie widać, że Wyspiański dużo surowiej krytykuje inteligencję, która rękami i nogami broni się od przejęcia roli przywódczej w drodze do wolności ojczyzny. Widać to najlepiej w momencie, gdy Gospodarz niemal bez namysłu przekazuje wszystkie obowiązki, jakie nałożył na niego Wernyhora, na prostego Jaśka. Dramat dowodzi, że inteligenci polscy na przełomie wieków zamiast działać, woleli marzyć i dyskutować, a najchętniej narzekać.
„Wesele” pod wieloma względami przypomina sztukę antyczną. Możemy tu odnaleźć między innymi jedność miejsca, akcji i czasu – cała akcja rozgrywa się przecież jednej nocy, w tej samej chacie. Ponadto w scenie nawiedzenia Pana Młodego przez Hetmana pojawia się znany z antyku chór.
Dramat Wyspiańskiego zbudowany jest z trzech mniej więcej równych objętościowo aktów, jednak diametralnie od siebie różnych pod względem tematyki i zastosowanych zabiegów artystycznych. Pierwszy akt określany bywa „krakowską szopką” i bez wątpienia jest gatunkowo najlżejszy. Jego problematyka jest typowo obyczajowa. Akt pierwszy jest skomponowany na zasadzie scen dialogów pomiędzy starannie dobranymi bohaterami reprezentującymi strony Pana Młodego i Pani Młodej. Zetknięcie dwóch światów – miejskiego i wiejskiego zazwyczaj daje komediowy efekt. Ponadto czytelnik poznaje dość dobrze gości weselnych. W scenach, w których występują goście z reprezentujący tę samą klasę społeczną widać natomiast wzajemne zrozumienie i zgodność poglądów.
Drugi akt utrzymany jest kompozycyjnie w podobnej konwencji, jednak zmianie ulega typ dramatu. Nie mamy już do czynienia z komedią obyczajową, a z dramatem fantastycznym, czego największym dowodem jest pojawienie się bohaterów nadprzyrodzonych. Wciąż to dialog jest podstawową formą przekazywania treści, jednak tym razem bohaterowie zostają dobrani w pary z widmami i upiorami.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 -
W wiejskiej chacie, przepełnionej polskim folklorem, widzimy świetnie bawiących się gości weselnych. Na zewnątrz panuje chłód, ponieważ akcja rozgrywa się w listopadzie. Mamy rok 1900. W pierwszej scenie utworu widzimy bogatego chłopa nazwiskiem Czepiec, bardzo inteligentnego i oczytanego człowieka, który ... wiecej
2. Rozmowa Czepca z Dziennikarzem. Czepiec wykazuje się wiedzą o polityce i wydarzeniach na świecie.
3. Dziennikarz flirtuje z Zosią
4. Haneczka i Zosia upraszają Radczynię o pozwolenie na tańce z parobkami.
5. Radczyni dystansuje się od Kliminy.
6. Taniec Zosi ... wiecej
Pan Młody – charakterystyka
Wzorowany na Lucjanie Rydlu bohater „Wesela” przypomina bardziej swoją karykaturę. Jego jedyną rolą w dramacie wydaje się być ukazanie pustki postawy chłopomańskiej. Postać ta ma wiele komicznych atrybutów, wśród których prym wiedzie gadulstw... wiecej
Tym, co od pierwszego dialogu charakteryzuje inteligencję w utworze jest poczucie wyższości nad chłopami. Wielu z nich nie ukrywa, że nie bawią się najlepiej na weselu i są w Bronowicach jedynie z obowiązku. Niektórzy z nich ulegli modzie tak zwanej chłopomanii, lecz pozostali czuli s... wiecej
„Wesele” Stanisława Wyspiańskiego jest dramatem poruszającym wiele zagadnień uniwersalnych, ale także i tych charakterystycznych dla danego momentu historycznego, w jakim znajdował się polski lud. Utwór koncentruje się głównie wokół tematów polityczno-społecznych, stanowi�... wiecej
Dramat narodowy z założenia poświęcony jest tematyce narodowo-wyzwoleńczej lub diagnozie stanu społeczeństwa. Elementy te pojawiają się we wszystkich aktach „Wesela”, jednak przyjęło się uważać akt trzeci jako zdominowany przez dramat tego typu.
Właśnie w akcie trzecim ... wiecej
W trzeciej scenie drugiego aktu w... wiecej
Wesele
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskim
Spis treści
- Geneza „Wesela”
- „Wesele” – czas i miejsce akcji
- „Wesele” – interpretacja tytułu
- Stylizacja językowa w „Weselu”
- „Plotka o weselu” Tadeusza Boya-Żeleńskiego
- Wydarzenia historyczne poruszone w „Weselu”
- Ludomania na przykładzie „Wesela”
- Wymowa „Wesela”
- Kompozycja „Wesela”
- Artyzm „Wesela” Wyspiańskiego
- Realizm i fantastyka w „Weselu”
- Stanisław Wyspiański – notatka szkolna
- Narodowe mity i ich krytyka w „Weselu”
- Rola didaskaliów w „Weselu” Wyspiańskiego
- Adaptacja filmowa „Wesela” według Andrzeja Wajdy
- Bibliografia do „Wesela” Wyspiańskiego
W eseju Boy opisuje także osłupienie jakie wywołała premiera dramatu w krakowskim Teatrze Miejskim. Publiczność zamiast skupić się na wymowie i sensie utworu zajęła się plotkowaniem i próbowaniem odgadnięcia kogo na myśli miał Wyspiański ukazując Poetę, Gospodarza, Pana Młodego itd. Trzeba było recenzji Rudolfa Starzewskiego (pierwowzór Dziennikarza), który opisał dramat jako dzieło nowatorskie, nowoczesne, a przede wszystkim patriotyczne, aby opinia publiczna zachwyciła się „Weselem”.
Wydarzenia historyczne poruszone w „Weselu”
Bronowickie wesele jest typowo polskie, nie brak więc na nim zażartych dyskusji na tematy historyczne i polityczne. Pierwszym z nich jest poruszone przez Czepca w rozmowie z Dziennikarzem powstanie bokserów. Wydarzenie to miało miejsce w Chinach w latach 1899-1901, czyli było wówczas tematem jak najbardziej aktualnym. Powstanie bokserów wyrazem sprzeciwu wobec wyzysku i ucisku. Poniżani i dominowani przez mocarstwa Zachodu Chińczycy postanowili sprzeciwić się opresji i stanąć do walki. Konflikt przybrał krwawy przebieg, a skończył się brutalną pacyfikacją buntowników dokonaną przez koalicyjne siły Japonii, Stanów Zjednoczonych i europejskich mocarstw kolonizujących Chiny.
Tematem znacznie bliższym weselnikom, nie tylko pod względem geograficznym, było wspomnienie rabacji galicyjskiej z 1846 roku. Wydarzenie to zostało sprowokowane przez władze austriackie, które wmówiło cierpiącym wielkie ubóstwo polskim chłopom, że szlachta szykuje przeciwko nim powstanie. Ci ruszyli zbrojnie na swoich panów, co najczęściej kończyło się brutalnymi i krwawymi egzekucjami. Chłopi lubowali się szczególnie w odpiłowywaniu głów szlachcicom. Na czele rabacji stanął Jakub Szela.
Na kartach „Wesela” odnajdziemy także nawiązania do buntu ukraińskich chłopów wobec polskiej szlachty z 1768 roku. Wydarzenie było inspirowane przez Rosjan, którzy przekonali ukraińskich popów, że Polska szykuje się do przymierza z muzułmanami przeciwko prawosławiu. W obronie wiary natychmiast stanęli bitni Kozacy. Krwawy zryw został stłumiony przez wojska konfederacji.
Ludomania na przykładzie „Wesela”
Mianem ludomanii, czy też chłopomanii, określa się nurt artystyczny charakterystyczny dla Młodej Polski, przejawiający się fascynacją ludycznością, folklorem, ale także codziennością życia na wsi. Nurt ten nasilił się na przełomie XIX i XX wieku jako reakcja inteligencji na coraz bardziej nużące życie w miastach. Jednym z objawów chłopomanii były małżeństwa artystów z zamożnych i szanowanych rodzin szlacheckich z młodymi kobietami ze wsi.
W życiu chłopów poeci, pisarze czy malarze doszukiwali się harmonii z naturą, życia w zgodzie z jej cyklami, a przede wszystkim spokoju i ukojenia. Artyści odnajdowali na wsi źródło twórczej kreatywności. Z czasem jednak ludomania stała się pustą pozą, modą, której uleganie było postrzegane jako obowiązkowe.
Wymowa „Wesela”
Przesłanie, jakie niesie ze sobą treść „Wesela” jest gorzką prawdą na temat polskiego społeczeństwa. Co ciekawe, chociaż utwór ma już ponad sto lat i powstawał w niemal całkowicie innej rzeczywistości, to pod tym względem wymowy wciąż jest aktualny. Diagnoza społeczna, jaką postawił Wyspiański polskiemu narodowi nie ukazuje nas w najlepszym świetle, ponieważ wady biorą zdecydowanie górę nad zaletami.
„Wesele” miało na celu pokazać, że Polacy jako naród nie są gotowi na odzyskanie wolności. Dwie najważniejsze klasy społeczne: inteligencja i chłopi nie potrafią ze sobą współpracować, ponieważ klinem wbija się między nie historia (rabacja galicyjska, wyzysk pańszczyźniany), w połączeniu z przekonaniem szlachty o swojej wyższości oraz pijaństwem chłopów otrzymujemy przepis na paraliż każdego potencjalnego zrywu niepodległościowego.
Wyraźnie widać, że Wyspiański dużo surowiej krytykuje inteligencję, która rękami i nogami broni się od przejęcia roli przywódczej w drodze do wolności ojczyzny. Widać to najlepiej w momencie, gdy Gospodarz niemal bez namysłu przekazuje wszystkie obowiązki, jakie nałożył na niego Wernyhora, na prostego Jaśka. Dramat dowodzi, że inteligenci polscy na przełomie wieków zamiast działać, woleli marzyć i dyskutować, a najchętniej narzekać.
Kompozycja „Wesela”
„Wesele” pod wieloma względami przypomina sztukę antyczną. Możemy tu odnaleźć między innymi jedność miejsca, akcji i czasu – cała akcja rozgrywa się przecież jednej nocy, w tej samej chacie. Ponadto w scenie nawiedzenia Pana Młodego przez Hetmana pojawia się znany z antyku chór.
Dramat Wyspiańskiego zbudowany jest z trzech mniej więcej równych objętościowo aktów, jednak diametralnie od siebie różnych pod względem tematyki i zastosowanych zabiegów artystycznych. Pierwszy akt określany bywa „krakowską szopką” i bez wątpienia jest gatunkowo najlżejszy. Jego problematyka jest typowo obyczajowa. Akt pierwszy jest skomponowany na zasadzie scen dialogów pomiędzy starannie dobranymi bohaterami reprezentującymi strony Pana Młodego i Pani Młodej. Zetknięcie dwóch światów – miejskiego i wiejskiego zazwyczaj daje komediowy efekt. Ponadto czytelnik poznaje dość dobrze gości weselnych. W scenach, w których występują goście z reprezentujący tę samą klasę społeczną widać natomiast wzajemne zrozumienie i zgodność poglądów.
Drugi akt utrzymany jest kompozycyjnie w podobnej konwencji, jednak zmianie ulega typ dramatu. Nie mamy już do czynienia z komedią obyczajową, a z dramatem fantastycznym, czego największym dowodem jest pojawienie się bohaterów nadprzyrodzonych. Wciąż to dialog jest podstawową formą przekazywania treści, jednak tym razem bohaterowie zostają dobrani w pary z widmami i upiorami.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 -
Wesele - streszczenie
Akt IW wiejskiej chacie, przepełnionej polskim folklorem, widzimy świetnie bawiących się gości weselnych. Na zewnątrz panuje chłód, ponieważ akcja rozgrywa się w listopadzie. Mamy rok 1900. W pierwszej scenie utworu widzimy bogatego chłopa nazwiskiem Czepiec, bardzo inteligentnego i oczytanego człowieka, który ... wiecej
„Wesele” – plan wydarzeń
1. Nakreślenie czasu i miejsca akcji2. Rozmowa Czepca z Dziennikarzem. Czepiec wykazuje się wiedzą o polityce i wydarzeniach na świecie.
3. Dziennikarz flirtuje z Zosią
4. Haneczka i Zosia upraszają Radczynię o pozwolenie na tańce z parobkami.
5. Radczyni dystansuje się od Kliminy.
6. Taniec Zosi ... wiecej
Wesele - bohaterowie
Pierwowzory postaci dramatu w „Weselu”Pan Młody – charakterystyka
Wzorowany na Lucjanie Rydlu bohater „Wesela” przypomina bardziej swoją karykaturę. Jego jedyną rolą w dramacie wydaje się być ukazanie pustki postawy chłopomańskiej. Postać ta ma wiele komicznych atrybutów, wśród których prym wiedzie gadulstw... wiecej
Symbole w „Weselu”
Symbolika „Wesela” jest bardzo bogata. Symbole w utworze można podzielić na trzy główne grupy. Pierwszą z nich stanowią rekwizyty i elementy scenografii. Pierwszym z nich jest sama chata, w której odbywa się tytułowe wesele. Symbolizuje ona całą Polskę, pełniąc podobną rolę do Soplicowa w „Panu Tadeuszu” ... wiecejCharakterystyka chłopów i inteligencji w „Weselu”
Charakterystyka inteligencji w „Weselu”Tym, co od pierwszego dialogu charakteryzuje inteligencję w utworze jest poczucie wyższości nad chłopami. Wielu z nich nie ukrywa, że nie bawią się najlepiej na weselu i są w Bronowicach jedynie z obowiązku. Niektórzy z nich ulegli modzie tak zwanej chłopomanii, lecz pozostali czuli s... wiecej
Motyw wsi w „Weselu”
Wieś odgrywa istotną rolę w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego. Nie stanowi ona jedynie tła dla akcji dramatu, ale pod pewnym względem jest jego bohaterem. Bronowice, jako symbol, reprezentują nie tylko koloryt i polską tradycję, ale przede wszystkim niezłomny charakter, miłość do ojczyzny oraz jedyną drogę do odzyskania wolnoś... wiecejChocholi taniec w „Weselu” – symbolika
Końcowa scena „Wesela”, czyli tak zwany chocholi taniec jest najbardziej wymowną puentą utworu, na jaką Wyspiański mógł się zdecydować. Dramat, w którym wraz z rozwojem akcji narastało napięcie i nadzieja na szczęśliwe zakończenie – odzyskanie wolności przez Polskę – kończy się w pesymistyczny i nie da... wiecejProblematyka „Wesela”
Problematyka polityczno-społeczna „Wesela”„Wesele” Stanisława Wyspiańskiego jest dramatem poruszającym wiele zagadnień uniwersalnych, ale także i tych charakterystycznych dla danego momentu historycznego, w jakim znajdował się polski lud. Utwór koncentruje się głównie wokół tematów polityczno-społecznych, stanowi�... wiecej
„Wesele” jako dramat...
„Wesele” jako dramat narodowyDramat narodowy z założenia poświęcony jest tematyce narodowo-wyzwoleńczej lub diagnozie stanu społeczeństwa. Elementy te pojawiają się we wszystkich aktach „Wesela”, jednak przyjęło się uważać akt trzeci jako zdominowany przez dramat tego typu.
Właśnie w akcie trzecim ... wiecej
Motyw tańca w „Weselu” Wyspiańskiego
Taniec, a zwłaszcza ten weselny, kojarzy się zazwyczaj z celebracją szczęścia, dobrą zabawą i brataniem się. Pozornie jest tak również w „Weselu” Wyspiańskiego. Widzimy przecież wirujące pary w rytm wiejskiej, żwawej muzyki. Nie są to zwykłe pary, ponieważ najczęściej jedna osoba pochodzi ze wsi, a druga z miasta.... wiecejCharakterystyka fantastycznych osób dramatu
Widmo ukazuje się Marysi. Scena ta jest wyraźnym nawiązaniem do ballady „Romantyczność” Adama Mickiewicza. W „Weselu” jest to duch malarza Ludwika de Laveaux, który nawiedza swoją dawną narzeczoną, obecnie już poślubioną z Wojtkiem. Inaczej niż w utworze narodowego wieszcza, widok ducha dawnego ukochanego po... wiecejPoglądy Nosa jako typowego dekadenta i stosunek do niego innych bohaterów
Nos nie odgrywa ważnej roli dla akcji „Wesela”. Ciężko nawet go dostrzec wśród gości. Bohater pojawia się tylko na chwilę. Reprezentuje on jednak sobą popularną postawę, która była bardzo groźna dla społeczeństwa polskiego, które marzyło o odzyskaniu niepodległości.W trzeciej scenie drugiego aktu w... wiecej