Jesteś w: Wesele

Wesele

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim


Stanisław Wyspiański zmarł 28 listopada 1907 roku w wieku zaledwie 38 lat. Artysta został pochowany w kościele ojców Paulinów na Skałce w Krakowie.

Narodowe mity i ich krytyka w „Weselu”


W „Weselu” Stanisław Wyspiański rozprawił się z szeregiem mitów narodowych, które skutecznie zostały wypaczone przez środowisko szlachecko-inteligenckie. Krakowianie w dramacie zostali zmuszeni do skonfrontowania się ze wszystkimi mitycznymi bohaterami, których rzekomo uważali za swoje wzorce. Wyspiański w ten sposób chciał pokazać, że nie tylko chłopomania była pustą pozą, ponieważ tym samym był udawany patriotyzm szlachty.

Postać Wernyhory widzimy na obrazie autorstwa Jana Matejki, który Gospodarz zawiesił na honorowym miejscu w domu. Kiedy dochodzi do ich spotkania, Włodzimierz długo nie może rozpoznać z kim ma do czynienia. Gdy wreszcie pojmuje, że stoi przed realną szansą poprowadzenia Polaków do odzyskania niepodległości, która zamierz ofiarować mu kozacki wieszcz, ten skutecznie przerzuca odpowiedzialność na kogoś innego. Obarczając tak wielkim zdaniem pijanego Jaśka Gospodarz udowodnił jedynie, że polska inteligencja nie nadaje się do roli przywódczej. W ten sposób obalony został mit wyższości szlachty nad chłopstwem.

Poeta marzył o napisaniu dzieła o wielkim Rycerzu, który stanie na czele narodu i poprowadzi go do odzyskania upragnionej niepodległości. Kiedy staje oko w oko z duchem samego Zawiszy Czarnego, najsłynniejszego rycerza w dziejach Rzeczpospolitej, który walczył z Krzyżakami w bitwie pod Grunwaldem, nie jest w stanie zachować się jak mężczyzna. Poeta wymiguje się jak może od złożenia obietnicy, że zamiast omamiać społeczeństwo utworami o niczym zacznie tworzyć poezję krzepiącą serca i zagrzewającą do walki. Zniechęcony Rycerz odchodzi, kiedy pojmuje, że Poeta zamiast działać, woli o działaniu rozprawiać.

Podobnie wygląda spotkanie Dziennikarza ze Stańczykiem. Symbol środowiska konserwatywnego próbował przekonać swojego naśladowcę, że czas zrewidować poglądy i szukać nowych dróg do odzyskania wolności przez Polskę. Błazen był bardzo podirytowany tym, że Dziennikarz swoją działalnością działał na niekorzyść narodu, a przy tym miał czelność nazywać się kontynuatorem jego (Stańczyka) myśli politycznej. Zjawa dała jasno do zrozumienia, że nie chce mieć do czynienia z Dziennikarzem i jego środowiskiem, które jedynie mąciło Polakom w głowach.

Wyspiański bardzo surowo obszedł się z mitami, jakimi posługiwała się ówczesna inteligencja polska. Za wszelką cenę usiłował udowodnić, że szlachta nie miała pojęcia o tym jak odzyskać niepodległość. Jego zdaniem nie było to możliwe bez współpracy z chłopstwem. Można tak sądzić po tym, w jaki sposób warstwa ta została ukazana w dramacie. Wszelkie mity chłopskie, o jakich tylko jest mowa, znajdują potwierdzenie w ostatnich scenach „Wesela”. Widzimy przecież, że słowa Czepca nie są rzucane na wiatr i kosynierzy stawiają się w ogromnej liczbie przed chatą, gotowi do walki o Polskę.

Rola didaskaliów w „Weselu” Wyspiańskiego


Rzadko się zdarza, by didaskalia odgrywały ważną rolę w dramacie. Ich celem jest zazwyczaj naprowadzenie odbiorców, a także reżyserów teatralnych na pewne aspekty i akcenty, jakimi powinni kierować się przy odbiorze sztuki na deskach teatru. W przypadku „Wesela” didaskalia stanowią jednak dość obszerną i ważną część utworu, ponieważ go dopełniają, a przede wszystkim tworzą specyficzną atmosferę. Z didaskaliów dowiadujemy się także o miejscu i dokładnej dacie wydarzeń dramatu.

Warto zwrócić uwagę na otwierający utwór opis miejsca akcji. Jest on tak drobiazgowy, że niemal nie pozostawia wyobraźni żadnych niedomówień, przez co każdy odbiorca ma mniej więcej taki sam obraz tego miejsca przed oczami. Ponadto didaskalia stanowią ważną część pod względem syntezy sztuk. Wyspiański posługiwał się nimi do opisywania chociażby melodii i tańca.

Didaskalia „Wesela” wprowadzają czytelnika w odpowiedni nastrój. Niektóre z nich mają charakter wręcz filmowy, jak chociażby uwagi dotyczące oświetlenia. Znajdziemy tu sceny spotkań w ciemnej izbie rozświetlonej jedynie przez świece, sceny taneczne w zadymionej izbie, czy sceny przed chatą przy wschodzącym słońcu i kolorowych łunach mieniących się na niebie.

Niektóre didaskalia w bardzo dokładny sposób opisywały uczucia bohaterów. Widać to na przykład w scenie powrotu Jaśka: „Dech mu zapiera Rozpacz, a przestrach i groza obejmują go martwotą”. Pod tym względem można powiedzieć, że mamy do czynienia z narracją odautorską.

Adaptacja filmowa „Wesela” według Andrzeja Wajdy


Film „Wesele” w reżyserii Andrzeja Wajdy wszedł na ekrany polskich kin w styczniu 1973 roku i zachwycił widzów głównie swoją stroną wizualną, która do dziś dzień robi ogromne wrażenie na widzach (zwłaszcza w wersji odrestaurowanej cyfrowo). Pomysłem wybitnego reżysera na przełożenie dzieła Wyspiańskiego na język filmu było uczynienie widza jednym z gości. Dlatego też, od samego prologu czujemy się wrzuceni w kolorowy, rozbawiony korowód, niekiedy nawet ogłuszeni muzyką. Wajdzie udało się w niezwykły sposób przenieść dynamikę wesela, o czym najlepiej świadczy najbardziej chyba znana scena, w której kamera wiruje wraz z roześmianymi nowożeńcami.

Na szczególne uznanie zasługuje sposób, w jaki filmowcy ukazali pojawianie się zjaw. I tak na przykład Widmo otoczone jest nieskazitelną bielą, Rycerz błękitem, a Wernyhorze towarzyszą pierwsze promienie słońca. Kolejnym elementem, który zasługuje na podziw widza jest pieczołowitość i dokładność oddania dialogów bohaterów. Zadbał o to głównie Andrzej Kijowski, który był autorem scenariusza.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 - 



Wesele - streszczenie

Akt I

W wiejskiej chacie, przepełnionej polskim folklorem, widzimy świetnie bawiących się gości weselnych. Na zewnątrz panuje chłód, ponieważ akcja rozgrywa się w listopadzie. Mamy rok 1900. W pierwszej scenie utworu widzimy bogatego chłopa nazwiskiem Czepiec, bardzo inteligentnego i oczytanego człowieka, który ... wiecej



„Wesele” – plan wydarzeń

1. Nakreślenie czasu i miejsca akcji
2. Rozmowa Czepca z Dziennikarzem. Czepiec wykazuje się wiedzą o polityce i wydarzeniach na świecie.
3. Dziennikarz flirtuje z Zosią
4. Haneczka i Zosia upraszają Radczynię o pozwolenie na tańce z parobkami.
5. Radczyni dystansuje się od Kliminy.

6. Taniec Zosi ... wiecej



Wesele - bohaterowie

Pierwowzory postaci dramatu w „Weselu”
Pan Młody – charakterystyka
Wzorowany na Lucjanie Rydlu bohater „Wesela” przypomina bardziej swoją karykaturę. Jego jedyną rolą w dramacie wydaje się być ukazanie pustki postawy chłopomańskiej. Postać ta ma wiele komicznych atrybutów, wśród których prym wiedzie gadulstw... wiecej



Symbole w „Weselu”

Symbolika „Wesela” jest bardzo bogata. Symbole w utworze można podzielić na trzy główne grupy. Pierwszą z nich stanowią rekwizyty i elementy scenografii. Pierwszym z nich jest sama chata, w której odbywa się tytułowe wesele. Symbolizuje ona całą Polskę, pełniąc podobną rolę do Soplicowa w „Panu Tadeuszu” ... wiecej



Charakterystyka chłopów i inteligencji w „Weselu”

Charakterystyka inteligencji w „Weselu”
Tym, co od pierwszego dialogu charakteryzuje inteligencję w utworze jest poczucie wyższości nad chłopami. Wielu z nich nie ukrywa, że nie bawią się najlepiej na weselu i są w Bronowicach jedynie z obowiązku. Niektórzy z nich ulegli modzie tak zwanej chłopomanii, lecz pozostali czuli s... wiecej



Motyw wsi w „Weselu”

Wieś odgrywa istotną rolę w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego. Nie stanowi ona jedynie tła dla akcji dramatu, ale pod pewnym względem jest jego bohaterem. Bronowice, jako symbol, reprezentują nie tylko koloryt i polską tradycję, ale przede wszystkim niezłomny charakter, miłość do ojczyzny oraz jedyną drogę do odzyskania wolnoś... wiecej



Chocholi taniec w „Weselu” – symbolika

Końcowa scena „Wesela”, czyli tak zwany chocholi taniec jest najbardziej wymowną puentą utworu, na jaką Wyspiański mógł się zdecydować. Dramat, w którym wraz z rozwojem akcji narastało napięcie i nadzieja na szczęśliwe zakończenie – odzyskanie wolności przez Polskę – kończy się w pesymistyczny i nie da... wiecej



Problematyka „Wesela”

Problematyka polityczno-społeczna „Wesela”
„Wesele” Stanisława Wyspiańskiego jest dramatem poruszającym wiele zagadnień uniwersalnych, ale także i tych charakterystycznych dla danego momentu historycznego, w jakim znajdował się polski lud. Utwór koncentruje się głównie wokół tematów polityczno-społecznych, stanowi�... wiecej



„Wesele” jako dramat...

„Wesele” jako dramat narodowy
Dramat narodowy z założenia poświęcony jest tematyce narodowo-wyzwoleńczej lub diagnozie stanu społeczeństwa. Elementy te pojawiają się we wszystkich aktach „Wesela”, jednak przyjęło się uważać akt trzeci jako zdominowany przez dramat tego typu.

Właśnie w akcie trzecim ... wiecej



Motyw tańca w „Weselu” Wyspiańskiego

Taniec, a zwłaszcza ten weselny, kojarzy się zazwyczaj z celebracją szczęścia, dobrą zabawą i brataniem się. Pozornie jest tak również w „Weselu” Wyspiańskiego. Widzimy przecież wirujące pary w rytm wiejskiej, żwawej muzyki. Nie są to zwykłe pary, ponieważ najczęściej jedna osoba pochodzi ze wsi, a druga z miasta.... wiecej



Charakterystyka fantastycznych osób dramatu

Widmo ukazuje się Marysi. Scena ta jest wyraźnym nawiązaniem do ballady „Romantyczność” Adama Mickiewicza. W „Weselu” jest to duch malarza Ludwika de Laveaux, który nawiedza swoją dawną narzeczoną, obecnie już poślubioną z Wojtkiem. Inaczej niż w utworze narodowego wieszcza, widok ducha dawnego ukochanego po... wiecej



Poglądy Nosa jako typowego dekadenta i stosunek do niego innych bohaterów

Nos nie odgrywa ważnej roli dla akcji „Wesela”. Ciężko nawet go dostrzec wśród gości. Bohater pojawia się tylko na chwilę. Reprezentuje on jednak sobą popularną postawę, która była bardzo groźna dla społeczeństwa polskiego, które marzyło o odzyskaniu niepodległości.

W trzeciej scenie drugiego aktu w... wiecej



Polska i Polacy w „Weselu”

Polska w „Weselu” jest wszechobecna. Zdaniem wielu badaczy bronowicka chata symbolizowała właśnie ojczyznę. Znaleźli się w niej bowiem reprezentanci najważniejszych grup społecznych, swoisty przekrój społeczeństwa polskiego. Idąc za tym tropem warto zwrócić uwagę na słowa Stańczyka: „Domek mały, chata skąpa:... wiecej