Jesteś w: Cyprian Kamil Norwid

Cyprian Kamil Norwid - biografia i twórczość

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim


Z tekstu emanuje charakterystyczna dla Norwida ironia – oto wróg nie osiągnął swojego celu, idea piękna sztuki zostaje nienaruszona. Triumf idei nadejdzie dopiero po jej pozornej śmierci.

Tytuł wiersza Do obywatela Johna Brown jest wskazaniem adresata tekstu. Tekst jest rozbudowaną apostrofą, a adresat jest jednocześnie głónym bohaterem. John Brown był jednym z głównych przedstawicieli ruchu zwanego abolicjonizmem amerykańskim, którego naczelnym celem było zniesienie niewolnictwa i zakazanie handlu murzyńskimi niewolnikami. Ten biały amerykański farmer, chcąc wywołać powstanie niewolników, dokonał na czele kilkunastoosobowej grupy napadu na arsenał w Harpers – Ferry w stanie Wirginia. Za ten czyn Brown został skazany na śmierć, mimo iż podczas procesu uznano go za niepoczytalnego umysłowo. Wyrok przez powieszenie wywołał oburzenie i fale protestów w całej Europie. Do Ameryki dochodziły liczne listy od przedstawicieli europejskiej inteligencji, z apelami o zmianę wyroku. Kara śmierci przez powieszenie dosięgła Johna Browna 2 grudnia 1859 roku. W tym samym tekście poeta pisze o Kościuszce (opisanym wyżej) oraz Jerzym Waszyngtonie. Waszyngton uważany jest za ojca narodu amerykańskiego. Był pierwszym prezydentem Stanów Zjednoczonych Ameryki, żył w XVIII wieku. Waszyngton poznał w swoim życiu kilku Polaków, w tym Tadeusza Kościuszkę. Obie te postaci nie są tu przywołane przypadkowo. Obie mają znaczny autorytet, a podmiot liryczny nie rozumie, jak w kraju, w którym działali tak zacni ludzie, dochodzi do pogwałcenia podstawowego prawa jednostki – prawa do wolności osobistej. Jest to wręcz protest przeciwko łamaniu tego prawa w kraju Kościuszki i Waszyngtona.

Jak widać, Cyprian Norwid znajdywał autorytety w różnych epokach i wielu dziedzinach. Uwiecznił w swoich wierszach ludzi, którzy jego zdaniem zasługiwali na to, aby być pozytywnie przedstawionymi nie tylko na kartach historii, ale też literatury. Jest to świadectwem czerpania przez Norwida inspiracji z wielu źródeł. Nieobce były mu zagadnienia filozoficzne, historyczne i dotyczące sztuki. Ponadto widać, że poeta nie faworyzuje żadnej z minionych epok, gdyż w każdej można znaleźć jednostki wybitne, godne podziwu i naśladowania. Twórca poruszył w ten sposób problem odbioru ludzi wyróżniających się na tle epoki przez mieszkańców „płaskich domów”. Widać w tych opisach rażącą nietolerancję wobec inności. Wypływa z tego jednak pewna nadzieja, że przynajmniej „późny wnuk” doceni w pełni to, co zostało niedocenione.

Fenomen twórczości Norwida


Cyprian Kamil Norwid miał silne poczucie przynależności pokoleniowej, ale jednocześnie odczuwał własną odrębność na tle wielkich poetów, starszych od niego o pokolenie . Jego generacja rówieśnicza nazywana jest często straconym pokoleniem lub pokoleniem sierocym. Te pejoratywnie nacechowane nazwy nie są przypadkowe. Społeczeństwo przyzwyczajone do pięknych, typowo romantycznych wierszy Mickiewicza i Słowackiego z niechęcią patrzyło na dokonania młodego Norwida, który założenia epoki romantyzmu poddawał zakwestionowaniu i ostrej krytyce. Był jednocześnie dziedzicem tej epoki i jednym z pierwszych jej krytyków Jego oryginalności należy doszukiwać się właśnie w polemice z romantyzmem, do którego nie przystawał, ale od którego nie potrafił w pełni.

Norwid kwestionował wiele cech charakterystycznych epoki, z której wyrósł. Nie godził się na podporządkowanie
„romantycznej zasadzie poświęcenia dla narodu, zwłaszcza już w wersji mesjanistycznej. Uważał, że romantyzm dokonał niebezpiecznych przesunięć w pojęciu czynu i sensu działania człowieka, wiążąc obie te strefy aktywności niemal wyłącznie z walką zbrojną bądź męczeńską ofiarą. Widział w tym pogwałcenie praw życia”
(Witkowska, Przybylski, Romantyzm, Warszawa 2002, s. 406 ).


W zamian proponował stały zestaw wartości oparty na Dekalogu i szeroko pojętej etyce. Fundamentem norwidowskiej etykijest chęć czynienia dobra, które jest gwarantem stabilizacji społecznej. Zależało mu , aby czynienie dobra miało charakter powszechny – stąd zainteresowanie społeczeństwem i odróżnienie go od pojęcia narodu . Etyczne poczucie obowiązku wobec ojczyzny i jej tradycji było przeciwstawioneromantycznym prądom, np. mesjanizmowi czy winkelriedyzmowi.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -  - 7 - 



  Dowiedz się więcej