Jesteś w: Potop

„Potop” jako powieść historyczna (cechy gatunku)

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Sienkiewicz mimo iż wzorował się na istniejących już typach powieści historycznej, umiejętnie je łącząc stworzył nowy typ historycznej powieści. Przede wszystkim połączył powieść walterskotowską, która kładła nacisk na szczegóły obyczajowe i historyczne (autor opierając się w „Potopie” na różnorodnych źródłach w sposób jak najbardziej wierny starał się oddać realia społeczne, polityczne i obyczajowe) oraz powieść dumasowską, którą cechowała wartka akcja z licznymi zwrotami, mnóstwo scen pogoni, ucieczki, niespodziewanych zdarzeń, a także połączenie intrygi politycznej z romansem.

Ponadto Sienkiewicz do swego typu powieści historycznej wprowadził rdzennie polską tradycję gawędy szlacheckiej, co związane było z wzorowaniem się na „Pamiętniki” Paska. „Potop” jest powieścią panoramiczną przenoszącą czytelnika w realia XVII-wiecznej Polski, głównie okresu „Potopu szwedzkiego”. Poszczególne wydarzenia historyczne stanowiły kanwę do rozwoju fikcyjnej fabuły (zdrada części magnaterii, klęska pospolitego rudzenia, obrona Jasnej Góry, walki pod Warszawą, Warką i w Prusach itp.). Autor pozostaje wierny historycznym przekazom. Dynamiczna intryga i losy Kmicica stanowią realizację modelu zaczerpniętego od Dumasa (np. fakt porwania księcia Bogusława).

Język powieści stylizowany jest na siedemnastowieczną polszczyznę Paska. Zawiera wiele archaizmów. Wizja dziejów jaka kreuje Sienkiewicz jest optymistyczna i konserwatywna. Mimo zdrad, rozpadu społecznych więzi i wad szlachty ostatecznie Polska zwycięża, jej mieszkańcy w obliczu klęski potrafią się zjednoczyć i pokonać wroga. Wiązało się to z idą „pokrzepienia serc” i odwołaniem do mitu kompensacyjnego. Dzięki temu rosła wiara w siłę polskiego narodu, wzbudzany był szacunek do własnej przeszłości. Mimo oparcia fabuły na źródłach historycznych wprowadzenie bohaterów heroicznych czy elementów cudowności (obrona Jasnej Góry dzięki sile Matki Boskiej) decydowało o powiązaniu fabuły z mitem i baśnią.



  Dowiedz się więcej