Jesteś w:
Potop
W czasach rozbiorowych, gdy brak było polskich instytucji państwowych i społecznych pielęgnowanie historii i jej funkcja jednocząca Polaków i chroniąca ich tożsamość była bardzo istotna. Motywy historyczne często pojawiały się w literaturze i sztuce. Istotną rolę zaczęło odgrywać nowoczesne dziejopisarstwo narodowe. Skupiano się na ukazywaniu przyczyn upadku Rzeczpospolitej.
Jednym z pisarzy biorących udział poprzez swoje dzieła w dyskusji o polskiej historii był Henryk Sienkiewicz. Jego utwory upraszczające i gloryfikujące czasy Polski szlacheckiej spełniały funkcję mobilizującą świadomość narodową. W dokumentach i opracowaniach o wieku XVII doszukiwał się on głównie wielkości, która tkwiła w postaciach, czynach i zdarzeniach oraz zaspokojenia zapotrzebowań czytelniczych na „mit kompensacyjny”, czyli dowodów na możliwość zwycięstwa nawet w trudnych czasach i trudnej sytuacji.
Autor „Trylogii” swe utwory historyczne silnie osadził w realiach historycznych. Przyświecał mu także cel poznawczy. Stał się mistrzem w łączeniu wątków fabularnych z motywami zaczerpniętymi z licznych dokumentów. Nie był stanowczym zwolennikiem „wierności historycznej” jednak wspierał się na bogatej i mającej silne podstawy faktografii. Literatura według Sienkiewicza miała ożywić historię, „odtworzyć duszę człowieka lat minionych”.
U podstaw „Potopu” legł niewątpliwy patriotyzm autora, który nakazał mu kwestie społeczne i polityczne podporządkować idei narodowej. Kładł on nacisk na tradycję historyczną i historyczne kategorie oceny teraźniejszości. Głosił kult autorytetu przodków, zasady solidaryzmu społecznego oraz tradycyjnych wartości. Temat wojny polsko-szwedzkiej ujął zgodnie z ówczesną wiedzą historyczną, choć położył nacisk na uwypuklenie wielkiego zrywu narodowego ujarzmionego przez najeźdźcę. Konflikt pokazał poprzez pryzmat zagrożenia zewnętrznego, ale i wewnętrznego rozbicia społecznego nawiązując do ówczesnej sytuacji Polski pod zaborami.
Sienkiewicz uwypuklił bohaterską obronę Jasnej Góry, jako moment przełomowy konfliktu ze Szwedami. To więź religijna pomogła zjednoczyć się rozbitemu narodowi i przeciwstawić się zalewających Polskę wojskom szwedzkim. Obudzenie narodu jako całości podkreślają sceny z udziałem wszystkich warstw społecznych biorących udział w walce. Oblężenie Jasnej Góry pobudza wolę walki, zmienia układ sił i przesądza o ostatecznym zwycięstwie. Pisarz wyraźnie podkreśla zwycięstwa, na plan dalszy odsuwa zaś ówczesne klęski. Zło zostaje ukarane, zdrajcy również. Znamionami powieści są: uproszczona wizja historii, łatwość optymistycznej konkluzji oraz upodobanie w sarmackim obrazie Polski.
Założenia ideowe w „Potopie”
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskimW czasach rozbiorowych, gdy brak było polskich instytucji państwowych i społecznych pielęgnowanie historii i jej funkcja jednocząca Polaków i chroniąca ich tożsamość była bardzo istotna. Motywy historyczne często pojawiały się w literaturze i sztuce. Istotną rolę zaczęło odgrywać nowoczesne dziejopisarstwo narodowe. Skupiano się na ukazywaniu przyczyn upadku Rzeczpospolitej.
Jednym z pisarzy biorących udział poprzez swoje dzieła w dyskusji o polskiej historii był Henryk Sienkiewicz. Jego utwory upraszczające i gloryfikujące czasy Polski szlacheckiej spełniały funkcję mobilizującą świadomość narodową. W dokumentach i opracowaniach o wieku XVII doszukiwał się on głównie wielkości, która tkwiła w postaciach, czynach i zdarzeniach oraz zaspokojenia zapotrzebowań czytelniczych na „mit kompensacyjny”, czyli dowodów na możliwość zwycięstwa nawet w trudnych czasach i trudnej sytuacji.
Autor „Trylogii” swe utwory historyczne silnie osadził w realiach historycznych. Przyświecał mu także cel poznawczy. Stał się mistrzem w łączeniu wątków fabularnych z motywami zaczerpniętymi z licznych dokumentów. Nie był stanowczym zwolennikiem „wierności historycznej” jednak wspierał się na bogatej i mającej silne podstawy faktografii. Literatura według Sienkiewicza miała ożywić historię, „odtworzyć duszę człowieka lat minionych”.
U podstaw „Potopu” legł niewątpliwy patriotyzm autora, który nakazał mu kwestie społeczne i polityczne podporządkować idei narodowej. Kładł on nacisk na tradycję historyczną i historyczne kategorie oceny teraźniejszości. Głosił kult autorytetu przodków, zasady solidaryzmu społecznego oraz tradycyjnych wartości. Temat wojny polsko-szwedzkiej ujął zgodnie z ówczesną wiedzą historyczną, choć położył nacisk na uwypuklenie wielkiego zrywu narodowego ujarzmionego przez najeźdźcę. Konflikt pokazał poprzez pryzmat zagrożenia zewnętrznego, ale i wewnętrznego rozbicia społecznego nawiązując do ówczesnej sytuacji Polski pod zaborami.
Sienkiewicz uwypuklił bohaterską obronę Jasnej Góry, jako moment przełomowy konfliktu ze Szwedami. To więź religijna pomogła zjednoczyć się rozbitemu narodowi i przeciwstawić się zalewających Polskę wojskom szwedzkim. Obudzenie narodu jako całości podkreślają sceny z udziałem wszystkich warstw społecznych biorących udział w walce. Oblężenie Jasnej Góry pobudza wolę walki, zmienia układ sił i przesądza o ostatecznym zwycięstwie. Pisarz wyraźnie podkreśla zwycięstwa, na plan dalszy odsuwa zaś ówczesne klęski. Zło zostaje ukarane, zdrajcy również. Znamionami powieści są: uproszczona wizja historii, łatwość optymistycznej konkluzji oraz upodobanie w sarmackim obrazie Polski.