Jesteś w:
Potop
„Potop” nie jest utworem jednolitym gatunkowo. Dzieło stanowi mistrzowską kompilację różnych gatunków, m in.:
Powieści historycznej (powieść dokumentalna, „walterskotowska”, gawęda szlachecka)
Epopei
Baśni
Westernu
Romansu przygodowego
„Potop” jako powieść historyczna – Jest to utwór, który na tle wydarzeń historycznych – najazdu Szwedów na Polskę, przedstawia fikcyjny wątek bohaterów. W utworze mamy do czynienia z kilkoma odmianami tego gatunku. Po pierwsze „Potop” to powieść dokumentalna, to znaczy, że utwór jest pisany na podstawie rzetelnych źródeł historycznych. Pojawiają się nie tylko autentyczne zdarzenia (obrona Jasnej Góry) ale także historyczne postaci, wystarczy wymienić chociażby: króla Jana Kazimierza, królową Marię Kazimierę, Radziwiłłów, króla szwedzkiego Karola Gustawa, czy księdza Kordeckiego.
Obok wiernych historii elementów Sienkiewicz tworzy świat fikcji poprzez wprowadzenie elementów powieści typu „walterskotowskiego”. Ten typ oparty jest na schemacie romansu z szybką akcją. I tak „Potop” to opowieść o losach głównych bohaterów Oleńki i Kmicica, zakochanych w sobie od pierwszego wejrzenia, którzy po wielu przeciwnościach losu spotykają się przed ołtarzem.
Plan historyczny dopełniony jest więc przez element romansowy. Kmicic to postać centralna, przez pryzmat której, czytelnik poznaje dramatyczne wydarzenia z historii Polski.
”Potop” jak również pozostałe części Trylogii zawierają elementy gawędy szlacheckiej. Widać to głównie w narracji utworów – wszechwiedzący narrator często staje się jakby pamiętnikarzem, który relacjonuje zdarzenia z punktu widzenia konkretnej postaci.
„Potop” jako epos – dzieło Sienkiewicza często nazywane jest polską „Iliadą”, traktowane jest jak epos, głównie dlatego, że opisuje bardzo ważne zdarzenia z historii Polski. Elementy epopei widać głównie w fabule. „Potop” obfituje w realistyczne szczegóły, spotykamy tu opisy scen batalistycznych i pojedynków. Ponadto mamy tu do czynienia z idealizacją i hiperbolizacją bohaterów. „Epopeiczność” dzieła podkreślona zostaje także przez specyficzny, utrzymany w podniosłym tonie język dzieła.
„Potop” jako baśń – Sienkiewicz realizuje wiele zasad kompozycyjnych charakterystycznych dla baśni. Po pierwsze mamy w „Potopie” bohaterów dobrych i złych, przy czym dobro zawsze zwycięża. Sytuacje w których znajdują się bohaterowie są nieprawdopodobne i właściwie bez wyjścia, ale jak przystoi na baśniowych rycerzy wychodzą oni cało z opresji. Pozwala to
„spojrzeć na „Potop” jak na dziewiętnastowieczną realizację baśni, która dzięki wtopieniu w elementy prawdziwej historii staje się zupełnie realna, historia zaś mniej krwawa, okrutna, demoniczna, ale przez to również mniej prawdziwa, mimo, że ładniejsza, bardziej estetyczna.”
„Potop” jako western – Sienkiewicz zapoznał się z tą tendencja podczas pobytu w Kalifornii, gdzie pracował jako korespondent „Gazety Polskiej”. Bohaterowie Trylogii niczym kowboje mają twarde charaktery, ale złote serca i zawsze stoją po stronie dobra (Kmicic, Wołodyjowski).
Charakterystyczny dla „Potopu” jak również dla pozostałych dwóch części Trylogii jest schemat romansu przygodowego. Zazwyczaj kobieta jest adorowana przez dwóch bohaterów, z czego jeden jest politycznym wrogiem, by po wielu perypetiach niczym nagroda za sługi przypaść temu, który wsławi się walką za ojczyznę. W „Potopie” występuje Radziwiłł i Kmicic, obaj walczą o piękną Oleńkę, w „Ogniem i mieczem” Helenkę zdobywa Skrzetuski, choć o jej względy walczy także Bohun, w „Panu Wołodyjowskim” zaś tytułowy bohater zwycięża Azję i tym samym zostaje mężem Basi. Jak widać ten sam schemat „romansowego trójkąta” realizuje się w każdej z części Trylogii.
Historyczna powieść przygodowa – kompilacja wielu gatunków literackich
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskim„Potop” nie jest utworem jednolitym gatunkowo. Dzieło stanowi mistrzowską kompilację różnych gatunków, m in.:
Powieści historycznej (powieść dokumentalna, „walterskotowska”, gawęda szlachecka)
Epopei
Baśni
Westernu
Romansu przygodowego
„Potop” jako powieść historyczna – Jest to utwór, który na tle wydarzeń historycznych – najazdu Szwedów na Polskę, przedstawia fikcyjny wątek bohaterów. W utworze mamy do czynienia z kilkoma odmianami tego gatunku. Po pierwsze „Potop” to powieść dokumentalna, to znaczy, że utwór jest pisany na podstawie rzetelnych źródeł historycznych. Pojawiają się nie tylko autentyczne zdarzenia (obrona Jasnej Góry) ale także historyczne postaci, wystarczy wymienić chociażby: króla Jana Kazimierza, królową Marię Kazimierę, Radziwiłłów, króla szwedzkiego Karola Gustawa, czy księdza Kordeckiego.
Obok wiernych historii elementów Sienkiewicz tworzy świat fikcji poprzez wprowadzenie elementów powieści typu „walterskotowskiego”. Ten typ oparty jest na schemacie romansu z szybką akcją. I tak „Potop” to opowieść o losach głównych bohaterów Oleńki i Kmicica, zakochanych w sobie od pierwszego wejrzenia, którzy po wielu przeciwnościach losu spotykają się przed ołtarzem.
Plan historyczny dopełniony jest więc przez element romansowy. Kmicic to postać centralna, przez pryzmat której, czytelnik poznaje dramatyczne wydarzenia z historii Polski.
”Potop” jak również pozostałe części Trylogii zawierają elementy gawędy szlacheckiej. Widać to głównie w narracji utworów – wszechwiedzący narrator często staje się jakby pamiętnikarzem, który relacjonuje zdarzenia z punktu widzenia konkretnej postaci.
„Potop” jako epos – dzieło Sienkiewicza często nazywane jest polską „Iliadą”, traktowane jest jak epos, głównie dlatego, że opisuje bardzo ważne zdarzenia z historii Polski. Elementy epopei widać głównie w fabule. „Potop” obfituje w realistyczne szczegóły, spotykamy tu opisy scen batalistycznych i pojedynków. Ponadto mamy tu do czynienia z idealizacją i hiperbolizacją bohaterów. „Epopeiczność” dzieła podkreślona zostaje także przez specyficzny, utrzymany w podniosłym tonie język dzieła.
„Potop” jako baśń – Sienkiewicz realizuje wiele zasad kompozycyjnych charakterystycznych dla baśni. Po pierwsze mamy w „Potopie” bohaterów dobrych i złych, przy czym dobro zawsze zwycięża. Sytuacje w których znajdują się bohaterowie są nieprawdopodobne i właściwie bez wyjścia, ale jak przystoi na baśniowych rycerzy wychodzą oni cało z opresji. Pozwala to
„spojrzeć na „Potop” jak na dziewiętnastowieczną realizację baśni, która dzięki wtopieniu w elementy prawdziwej historii staje się zupełnie realna, historia zaś mniej krwawa, okrutna, demoniczna, ale przez to również mniej prawdziwa, mimo, że ładniejsza, bardziej estetyczna.”
„Potop” jako western – Sienkiewicz zapoznał się z tą tendencja podczas pobytu w Kalifornii, gdzie pracował jako korespondent „Gazety Polskiej”. Bohaterowie Trylogii niczym kowboje mają twarde charaktery, ale złote serca i zawsze stoją po stronie dobra (Kmicic, Wołodyjowski).
Charakterystyczny dla „Potopu” jak również dla pozostałych dwóch części Trylogii jest schemat romansu przygodowego. Zazwyczaj kobieta jest adorowana przez dwóch bohaterów, z czego jeden jest politycznym wrogiem, by po wielu perypetiach niczym nagroda za sługi przypaść temu, który wsławi się walką za ojczyznę. W „Potopie” występuje Radziwiłł i Kmicic, obaj walczą o piękną Oleńkę, w „Ogniem i mieczem” Helenkę zdobywa Skrzetuski, choć o jej względy walczy także Bohun, w „Panu Wołodyjowskim” zaś tytułowy bohater zwycięża Azję i tym samym zostaje mężem Basi. Jak widać ten sam schemat „romansowego trójkąta” realizuje się w każdej z części Trylogii.