Jesteś w: Konrad Wallenrod

„Macie bowiem wiedzieć, że są dwa sposoby walczenia... trzeba być lisem i lwem” - interpretacja

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Powyższe zdanie Mickiewicz umieścił jako motto do „Konrada Wallenroda”. Ma być to myśl przewodnia utworu. Autorem zdania jest włoski filozof Nicollo Machiavelli. Machiavelli był znany z preferowania skuteczności działań, nawet jeśli było to sprzeczne z etyką. Uważał, że cel uświęca środki.

W kulturze europejskiej lis i lew symbolizują dwa odmienne sposoby postępowania. Lis jest symbolem chytrości, obłudy, przebiegłości. Lew kojarzy się z siłą, walecznością i odwagą. Ich sposób działania związany jest z ich kondycją fizyczną. Lis jest zwierzęciem małym i słabym, toteż nie stać go na otwartą walkę. Lew dysponując dużą siłą może sobie na to pozwolić. Machiavelli zaleca, by zmierzając do osiągnięcia celu oba sposoby walki łączyć.

Dla Mickiewicza problem walki narodowowyzwoleńczej był bardzo ważnym, jeśli nie najważniejszym problemem. Sam doświadczał losu zesłańca. Był też świadkiem krwawego stłumienia powstania dekabrystów w Rosji. Widział potęgę Imperium Rosyjskiego, które wchłonęło i podporządkowało sobie znaczną część polskich ziem. Zastanawiał się w jaki sposób z taką potęgą walczyć o własną państwowość.

Rozważa ten problem tworząc historię Konrada Wallenroda – Litwina o podwójnej osobowości. Konrad jako rycerz zakonny przypomina lwa, który może walczyć otwarcie po stronie Zakonu Krzyżackiego, mając za sobą jego siłę. Tak też postępuje, walcząc w odległych krajach. Jednak jako litewski patriota działający w obronie swojego państwa musi przyjąć taktykę lisa – sprytem i podstępem zmierzać do osiągnięcia celu. Jego kraj jest zbyt słaby, aby walczyć z państwem zakonnym jak równy z równym.

Mickiewicz ocenę moralną postawy bohatera swojego utworu pozostawia czytelnikowi. Autor nie potępia spiskowego sposobu walki. Przedstawia go raczej jako tragiczną konieczność, którą dyktuje sytuacja. Jest to zgodne z filozofią Machiavellego / XVI wiek /, który wykluczał myślenie utopijne i skupiał się na odkryciu reguł skutecznego działania. Jego poglądy potępiali głównie
XVII - wieczni hiszpańscy katolicy. Zarzucali mu uznawanie wartości politycznych jako niezależnych od wartości religijnych a nawet nadrzędnych nad religijnymi.



  Dowiedz się więcej