Jesteś w: Dżuma

Dżuma - powtórka z lektury (streszczenie, opracowanie, problematyka)

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim


Ojciec Paneloux


„Uczony i wojujący jezuita”. W czasie epidemii zdobywa rozgłos swoimi kazaniami, wygłasza je „mocnym i namiętnym głosem”. Zarazę uważa za zasłużoną karę za grzechy, podkreśla też jej moc oczyszczającą: „Ta plaga, która was zabija, uszlachetnia was i wskazuje drogę”. W tym względzie jest przeciwnikiem Rieux i Tarrou: w pewien sposób akceptuje zarazę, wierzy, że jej doświadczenie przybliży mieszkańców do Boga. Jednak pomaga w walce z dżumą, wstępuje do ochotniczych oddziałów sanitarnych. W jednym z ostatnich kazań mówi o zaufaniu i miłości do Boga, która w tych warunkach jest miłościa trudną. Choruje na dżumę, jakby chciał ją przejść, jednocześnie odmawia przyjęcia pomocy lekarskiej, bo życie powinno bez reszty i do końca znajdować się w ręku Boga. Walczy ze śmiercią. Wiara nie zwalnia go z walki. Umiera jednak. Jak wszyscy, w szpitalu, z krucyfiksem w dłoni.

Cottard


Dr Rieux poznaje go podczas wizyty lekarskiej, próbował popełnić samobójstwo. Ma na sumieniu jakieś grzechy, obawia się policji, która może wsadzić go do więzienia. Jego stosunek do Rieux i Tarrou to mieszanina uniżoności i podejrzliwości. Jest jedynym człowiekiem w mieście, który cieszy się z zarazy: władze są zbyt zajęte, mają ważniejsze sprawy niż on. Chwilowo nic mu nie grozi. Nie traci jednak czasu, przemyca do odciętego miasta papierosy i alkohol. Kontaktuje też Ramberta ze swoimi znajomymi przemytnikami. Mogą oni pomóc dziennikarzowi w ucieczce z miasta. Obnosi się ze swoim zadowoleniem „dobrze mi z dżumą”, skwapliwie godzi się na zagrożenie. Po otwarciu miasta wpada w popłoch, władze znów mogą się nim zainteresować. Przerażony wszczyna strzelaninę z okien swojego domu. Łapie go policja.

Kompozycja „Dżumy”


Powieść Alberta Camusa rozpoczyna się mottem: „Jest rzeczą równie rozsądną ukazać jakiś rodzaj uwięzienia przez inny, jak ukazać coś, co istnieje rzeczywiście, przez coś innego, co nie istnieje”, zaczerpniętym z „Dziennika roku zarazy…” autorstwa Daniela Defoe. W ten sposób autor dał czytelnikowi sygnał, iż przesłanie powieści należy odczytywać metaforycznie, a nie tylko dosłownie.

„Dżuma” składa się z pięciu rozdziałów, z których każdy odpowiada kolejnemu etapowi epidemii. Pierwszy obejmuje okres akcji od pojawienia się martwych szczurów do momentu zamknięcia bram Oranu. Drugi skupia się na rozwoju choroby, która budzi coraz większą panikę wśród mieszkańców miasta. W trzecim rozdziale odczuwalne jest poczucie bezradności wobec zarazy, która wciąż przybiera na sile aż osiąga swoje apogeum. W czwartym mamy do czynienia ze swoistym przełomem i początkiem odwrotu dżumy. W ostatnim, piątym, rozdziale widzimy wiwatujące tłumy mieszkańców cieszących się z pokonania epidemii.

Jak czytamy w jednym z opracowań „Dżumy” (Wydawnictwa „Werset”): „Kompozycja «Dżumy» jest przejrzysta i czytelna. Środki wyrazu są bogate i różnorodne, aby uwypuklić samo zdarzenie”. Można mówić tu o pewnej klamrze kompozycyjnej, która rozpoczyna w momencie pojawienia się pierwszych martwych szczurów na ulicach miasta, a kończy się w obrazem rozentuzjazmowanego tłumu wiwatującego z okazji wycofania się epidemii.

Głównym wątkiem „Dżumy” są zmagania doktora Bernarda Rieux i jego najbliższych współpracowników z rozprzestrzenianiem się śmiertelnej choroby. Poza tym możemy wyodrębnić kilka wątków pobocznych, na przykład próby opuszczenia miasta przez Ramberta, historię Cottarda, dla którego epidemia okazała się zbawienna, kazania ojca Penelaux losy Tarrou, który posiadał ciekawą przeszłość, prywatne życie doktora, czy zmagania Granda z napisaniem literackiego arcydzieła.

Otwierajże utwór zdanie: „Ciekawe wypadki, które są tematem tej kroniki, zaszły w 194. r. w Oranie” sugeruje, iż nie jest to czysta powieść, lecz zawierająca elementy typowe dla kroniki. Dlatego też wielokrotnie pojawiają się w dziele daty, konkretne dane statystyczne, liczby zmarłych oraz tytuły gazet i nazwy agencji prasowych, które podały je do publicznej wiadomości. W „Dżumie” można znaleźć również elementy reportażu, wywodzącego się przecież z francuskiej literatury faktu. Świadczą o tym między innymi obszerne fragmenty opisu objawów choroby, przebiegu leczenia czy pochówku zmarłych.

Typową kroniką można nazwać „Dziennik roku zagłady…” Daniela Defoe, którym posługiwał się Camus przy pracy na „Dżumą”. Aniela Kowalska, autorka pracy „Dżuma Alberta Camusa”, zauważa liczne podobieństwa pomiędzy dziełami dwójki autorów: „(…) tu i tam właściwym bohaterem jest całe społeczeństwo miasta, a treścią zapisów w dużej mierze różnorodne reakcje i próby przystosowania się obywateli do okrutnych czasów zagłady. Stąd pewne charakterystyczne analogie, jak np. pogardliwe relacje o zabobonności ludzkiej, o dawaniu wiary przepowiedniom, proroctwom, o usilnych próbach nakłaniania ludzi do pokuty i wprowadzania ich w stan graniczący z obłąkaniem itd. Analogiczne też po trosze będą informacje o stopniowym nasilaniu się zarazy, podawanie rosnących statystyk. I jeszcze jedno: niewątpliwie od Defoe`a «zapożyczył» Camus warty i straże strzegące bram dwudziestowiecznego miasta Oran, jakby chcąc przydać trochę patyny historycznej swej kronice, a zarazem oddać nastrój realnej grozy i rygoru panującego w obozach zagłady i w obozach koncen¬tracyjnych; skądinąd bowiem nie odmówi autor Oranowi akcesoriów nowoczesności: telefonów, telegrafów i radia (…)”.

Ogólnie rzecz biorąc, świat przedstawiony w „Dżumie” nie należy do najpiękniejszych. Zarówno miasto, jak i bohaterowie, są brudni, zmęczeni, ponurzy, znudzeni i bezsilni wobec zarazy. W zasadzie nie wiadomo do końca, czy utwór jest optymistyczny czy pesymistyczny. Przecież udało się wreszcie pokonać zarazę, lecz jej bakcyl nigdy nie umiera.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -  - 7 - 



Albert Camus – życiorys pisarza

Albert Camus był jednym z najbardziej rozpoznawalnych francuskich pisarzy, eseistów czy dramaturgów dwudziestego wieku. W 1957 roku otrzymał Literacką Nagrodę Nobla. Przez wiele lat przyjaźnił się i współpracował z wybitnym egzystencjalistą Jean-Paulem Sartrem, lecz z powodów politycznych zakończył tę znajomość. Zmarł w wiek... wiecej



Plan wydarzeń Dżumy

Opis wszystkich wydarzeń znajdziesz w streszczeniu.

1. Opis Oranu, francuskiej prefektury na wybrzeżu algierskim, liczącej blisko dwieście tysięcy mieszkańców.
2. Początek akcji – 16 kwietnia 194. roku – doktor Bernard Rieux natyka się na martwego szczura pod drzwiami gabinetu.
3. Z kolejnymi dniami gwałt... wiecej



Doktor Bernard Rieux – charakterystyka postaci

Spośród wszystkich bohaterów „Dżumy”, to właśnie doktor wyraźnie wysuwa się na pierwszy plan. Co więcej, pod koniec powieści dowiadujemy się, że postać ta pełniła również rolę narratora. Śledząc uważnie jego poczynania, każdy z czytelników prędzej czy później musi dojeść do wniosku, że ma do czynienia z prawdziwym ... wiecej



Jean Tarrou – charakterystyka postaci

Mężczyzna, który przybył do Oranu zaledwie kilka tygodni przed kwietniowym wybuchem epidemii, jednak zależało mu na niesieniu pomocy jego mieszkańcom równie mocno, jak doktorowi Rieux. Łączyło go wiele z Bernardem, głównie w sferze ideologicznej, dlatego znakomicie się dogadywali. Razem stworzyli oddziały sanitarne, które niestrudz... wiecej



Raymond Rambert – charakterystyka postaci

Rambert był najmłodszym z grona głównych bohaterów powieści. Przybył do Oranu jako reporter paryskiego dziennika. Za zadanie miał sporządzenie raportu o warunkach życia algierskich arabów. Po zamknięciu murów miasta stał się niejako więźniem epidemii.

Młody dziennikarz nie był wcale nieopierzonym młokosem, który n... wiecej



Ojciec Paneloux – charakterystyka postaci

Można stwierdzić, że większość z głównych bohaterów „Dżumy” to ateiści (na pewno byli nimi Rieux i Tarrou, prawdopodobnie również Rambert), dlatego postać ojca Paneloux stanowiła katolicką przeciwwagę dla prezentowaną przez nich poglądów. Ten uczony i wojujący jezuita, jak pisze o nim doktor, przeszedł przemianę z dogmat... wiecej



Joseph Grand – charakterystyka postaci

Podstarzały urzędnik merostwa jest bez wątpienia najsympatyczniejszą i najbarwniejszą postacią Dżumy. Zdaniem doktora Rieux Joseph Grand był właściwie głównym bohaterem opowieści: „jeśli trzeba koniecznie, by jakiś bohater znalazł się w tym opowiadaniu, narrator proponuje właśnie tego nieefektownego i skromnego bohatera, któr... wiecej



Cottard – charakterystyka postaci

Spośród głównych bohaterów powieści to właśnie Cottard budzi najmniej pozytywne odczucia czytelników. Dzieje się tak nie tylko ze względu na niewątpliwie naganną przeszłość mężczyzny, ale głównie z powodu tego, że odmówił niesienia pomocy mieszkańcom miasta. Jego postawa i zachowanie sugerowały, iż cieszył się z wybuchu... wiecej



Pozostali bohaterowie powieści Dżuma

Żona doktora Rieux – była piękną i ciężko chorą kobieta. Zły stan zdrowia zmusił ją do wyjazdu do sanatorium. Opuszczenie miasta przed wybuchem epidemii nie uchroniło jej jednak przed śmiercią. W dniu rozstania na dworcu kolejowym widziała się po raz ostatni z mężem, który tak ją wówczas opisał: „(...) ta... wiecej



„Dżuma” jako powieść-parabola

Parabola, zwana także przypowieścią, jest gatunkiem literackim, który niesie ze sobą przesłanie moralne lub dydaktyczne. Do trzech głównych cech formalnych paraboli zalicza się:
- schematyczną fabułę,
- uproszczoną konstrukcję postaci,
- obiektywność narracji.

Wyżej wymienione cechy służą alego... wiecej



Heroiczne tworzenie siebie w świecie grozy i absurdu na przykładzie „Dżumy”

Można powiedzieć, że heroiczne tworzenie siebie w świecie pełnym grozy i absurdu jest jednym z kilku dogmatów filozofii egzystencjalnej. Na czym on polegał? W opracowaniu „Dżumy” wydanym przez Wydawnictwo „Werset” możemy przeczytać: „Egzystencja człowieka skazana jest na zagrożenie. Zagrożenie to powoduje, że człowiek będ... wiecej



„Dżuma” jako traktat moralny

Pamiętając, że egzystencjalizm realizował się głównie na płaszczyźnie literatury, możemy uznać „Dżumę” za jeden z najważniejszych traktatów filozoficzno-moralnych tego nurtu myślowego. Na kartach powieści Camus zarysował podstawowe założenia etyczne i światopoglądowe charakterystyczne dla egzystencjalizmu ateis... wiecej



„Dżuma” jako powieść egzystencjalna

Jak już zostało to wielokrotnie wspomniane wcześniej egzystencjalizm realizował się głównie na płaszczyźnie literatury, a głównie w powieściach. „Dżuma” stanowi świetny przykład dzieła zaliczanego do tego gatunku. Znawcy literatury uważają jednak, że to „Obcy” jest najwyższym osiągnięciem Camusa, ja... wiecej



Motywy literackie w „Dżumie”

Motyw lekarza w „Dżumie”
Zawód lekarza niesie ze sobą nie tylko prestiż, zaufanie oraz szacunek społeczeństwa, ale przede wszystkim wielką odpowiedzialność za cudze zdrowie i życie. Dlatego właśnie to doktor medycyny jest głównym bohaterem powieści, którą uważa się za jedno z najważniejszych dzieł egzystencjalizmu... wiecej



„Ludzie są raczej dobrzy niż źli” - rozprawka

„Dżuma” to powieść poruszająca wiele tematów. Jednym z nich jest zagadnienie ludzkiej natury. Ponieważ dzieło Camusa można odczytywać jako traktat filozofii egzystencjalnej, możemy znaleźć w nim kilka ujęć i poglądów na to, jaki naprawdę jest człowiek. W ten sposób zabrał głos w odwiecznej debacie na temat tego,... wiecej



„Dżuma” jako nakaz etyki heroicznej

Jednym z wielu przesłań „Dżumy” jest to, że należy się buntować przeciwko złu i absurdowi. Niemal zawsze taka postawa wiąże się z heroizmem. Można więc powiedzieć, iż według Camusa w każdym z nas drzemie bohater. Wybitny badacz literatury Ignacy Stanisław Fiut w artykule „Humanizm zrewoltowany Alberta Camusa ... wiecej



Postawy ludzkie w „Dżumie”

Powieść Alberta Camusa możemy traktować jako studium zachowań ludzkich w obliczu ekstremalnego zagrożenia, jakim bez wątpienia jest epidemia dżumy. Niektórzy zareagowali w sposób heroiczny, inni tchórzowski, a jeszcze inni nie wiedzieli co począć. Najwięcej miejsca autor poświęcił oczywiście tym pierwszym, czyniąc z nich gł�... wiecej



Interpretacja kazań ojca Paneloux

Dwa kazania wygłoszone przez ojca Paneloux w „Dżumie” można pojmować jago chrześcijański głos w tej w znacznej mierze ateistycznej powieści. Diametralną różnicę, jaką można zaobserwować między wystąpieniami jezuity, wywołało dramatyczne przeżycie – straszliwie długa agonia i śmierć młodego Filipa, któr... wiecej



„(…) bakcyl dżumy nigdy nie umiera i nie znika” - rozprawka

Powieść Alberta Camusa kończy się sceną, w której doktor Rieux przygląda się celebrującemu i radosnemu tłumowi, lecz sam nie jest w nastroju do świętowania „Wiedział bowiem to, czego nie wiedział ten radosny tłum i co można przeczytać w książkach: że bakcyl dżumy nigdy nie umiera i nie znika, że może przez dziesiąt... wiecej



„Trzeba tylko iść naprzód w ciemnościach, trochę na oślep, i próbować czynić dobrze” - rozprawka

„Trzeba tylko iść naprzód w ciemnościach, trochę na oślep, i próbować czynić dobrze”

Drugie kazanie ojca Paneloux to jednej z najbardziej znanych fragmentów „Dżumy”. Jego najważniejszym przesłaniem są słowa: „Nie chodzi o to, żeby odrzucać wszelką ostrożność, rozumny porządek, kt�... wiecej



Czy człowiek może być mocniejszy od dżumy?

„Dżuma” opowiada w gruncie rzeczy o szeroko pojmowanym złu i ludzkich postawach wobec niego. Znajdziemy w niej wspaniałych bohaterów, którzy poświęcili swoje zdrowie i życie, aby nieść pomoc bliźnim, a także przeciwstawiać się zarazie. W powieści możemy odnaleźć też odpowiedź na zasadnicze pytanie: czy człowiek ... wiecej



Opis rozwoju epidemii w Dżumie

Pierwszym objawem obecności dżumy w Oranie były martwe szczury leżące na ulicach. 16 kwietnia 194. roku doktor Rieux natknął się na jednego z padniętych gryzoni pod swoim gabinetem, lecz nie przywiązał do tego większej uwagi. Wieczorem tego samego dnia lekarz znalazł kolejnego szczura na schodach kamienicy. Dozorca Michel, który p... wiecej



Dżuma - najważniejsze cytaty

„Kiedy wybucha wojna ludzie powiadają: «To nie potrwa długo, to zbyt głupie.» I oczywiście, wojna jest na pewno zbyt głupia, ale to nie przeszkadza jej trwać. Głupota upiera się zawsze, zauważono by to, gdyby człowiek nie myślał stale o sobie”.

„Zaraza nie jest na miarę człowieka, wiec powi... wiecej



Dżuma Alberta Camus - cytaty

Pytanie: co robić, by nie tracić czasu? Odpowiedź: doświadczać go w całej jego rozciągłości.”

Najważniejsze to dobrze wykonywać swój zawód.

Człowiek męczy się litością, kiedy litość jest bezużyteczna.

... gdyby wierzył we wszechmogącego Boga, przestałby leczyć ludzi, zostaw... wiecej



Albert Camus - Dżuma - problematyka

Albert Camus - Dżuma - problematyka
Wkrótce po wydaniu Dżumę okrzyknięto manifestem nowego humanizmu. Ukazuje nowe zadania stojące przed ludźmi, którzy przeżyli piekło wojny. Mówi o prostej ludzkiej solidarności i moralności, bez patosu i wielkich słów, i dlatego trudniejszych. Życie to ciągła walka z wciąż obecnym... wiecej



Dżuma - opracowanie

Bohaterowie
Dr Rieux, Jean Tarrou, Raymond Rambert paryski dziennikarz, ojciec Paneloux, dr Castel; Matka dr Rieux i Grand to katalizatory wprowadzające ład; kobiety: Jeanne, żona Granda, narzeczona Ramberta, żona dr Rieux są słabo zarysowane;
Autor nadał po trochu swoich cech niemal każdemu bohaterowi. Camus zdecydowani... wiecej



Dżuma - streszczenie

I
Akcja dzieje się w marokańskim mieście Oran w roku 194. autor celowo nie podaje dokładnego roku. Chodzi o uniwersalizm - przedstawione wydarzenia mogły mieć miejsce w każdym mieście i w każdym czasie. Jednym z głónych bohaterów jest doktor Bernard Rieux. Jego ciężko chora żona przebywa we Francji, leczy się. Wkrótce m... wiecej