Jesteś w: Dżuma

Dżuma - powtórka z lektury (streszczenie, opracowanie, problematyka)

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim


Narracja w „Dżumie”


W „Dżumie” mamy do czynienia z dwoma narratorami. Pierwszy z nich na samym początku zwraca się do czytelnika: „Zresztą narrator, którego czytelnik pozna we właściwej chwili (…)”. Dopiero na samym końcu powieści dowiadujemy się, że był nim doktor Rieux. Dlaczego główny bohater pragnął zachować anonimowość? Prawdopodobnie Camus chciał w ten sposób uzyskać wrażenie obiektywności narracji. Gdyby od samego początku wiadome był, że to właśnie doktor jest narratorem, z pewnością miałoby to znaczny wpływ na percepcję dzieła przez czytelnika.

Początkowo anonimowy narrator w pełni identyfikował się z mieszkańcami miasta, uważał się za jednego z nich. Mogą o tym świadczyć chociażby następujące słowa: „Tak więc pierwszą rzeczą, jaką dżuma przyniosła naszym współobywatelom, było wygnanie. Narrator sądzi, że może napisać tutaj w imieniu wszystkich to, czego sam doświadczył, skoro doświadczył tego w tym samym czasie co wielu naszych współobywateli”. Przyznał też, że nie podjął by się tej trudnej roli, gdyby nie zgromadził wystarczającej liczby relacji ustnych i pisemnych odnoszących się do wydarzeń opisanych w powieści. Dlatego też możemy nazwać go kronikarzem, chociaż on sam nazywa siebie historykiem. Narrator mówi sam o sobie: „Rzecz jasna, że historyk, nawet amator, ma zawsze dokumenty. Narrator tej opowieści ma więc swoje: przede wszystkim własne świadectwo, następnie świadectwa innych, skoro dzięki swej roli musiał zebrać zwierzenia wszystkich osób tej kroniki, na koniec teksty, które wpadły mu w ręce. Zamierza czerpać z nich, gdy uzna to za stosowne, i użyć ich, jak mu się spodoba”.

Drugim kronikarzem prowadzącym zapiski w czasach zarazy był Jean Tarrou. Główny narrator powieści, czyli Rieux, posługiwał się co jakiś czas w swojej opowieści notatkami przyjaciela, by w ten sposób rzucić nieco inne spojrzenie na rzeczy dziejące się w mieście. Warto zwrócić uwagę, że zapiski Tarrou wyraźnie różnią się od narracji Rieux. Słowa doktora są zdecydowanie lepiej wyważone, obiektywne i wykalkulowane. Z kolei notatki Jeana przepełnione są osobistymi uwagami, opiniami, sądami, przemyśleniami. Relacje narratorów wyraźnie różnią się od siebie pod względem stylu i używanego słownictwa. Opisy autorstwa doktora przesiąknięte są obiektywizmem oraz żargonem medycznym. Trudno doszukiwać się w nich elementów humorystycznych. Zupełnie inaczej jest u Tarrou, który często przytaczał zabawne historyjki, które na co dzień obserwował jako „człowiek z zewnątrz”.

Jak możemy przeczytać w opracowaniu Dżumy autorstwa Anieli Kowalskiej: „Camus nie poprzestał na jednym narratorze. Występuje w Dżumie zjawisko narracji wy¬miennej, nakładającej się na siebie i oświetlającej problemy i ludzi z różnych stron. Ale specyficzność tej techniki nie rzuca się w oczy, ponieważ autor sam na początku zapowiada jednego narratora i to anonimowego; dopiero na ostatnich kartach dowiemy się, że tym nar¬ratorem był dr Rieux. (…) Jeśli idzie o samą formę narracji, to nieza¬leżnie od wypowiadanych w trzeciej osobie relacji dr Rieux, a więc niezależnie od toku epickiego, są jeszcze przytaczane przezeń, inkrus¬towane niejako w tekst dialogi samoistne, stanowiące warstwę dra¬matyczną książki; podobna rozmaitość formy występuje i w cytowanych dłuższymi partiami notatkach Jeana Tarrou”.

Dżuma jako powieść parabola


Dżuma to powieść parabola (tj. Władca much W.Goldinga, Malowany ptak J.Kosińskiego). Te wydarzenia mogłyby zaistnieć w każdym miejscu i w każdym czasie. To przenośnia, metafora. Nie można jej odczytywać dosłownie, podobnie jak przypowieści. Jednostki nie są tu ważne ze względu na swoje cechy, są typami. Zdarzenia są przykładami. Uniwersalizm. Czas i przestrzeń nie są określone. Warstwa znaczenia przenośnego jest najważniejsza. Typowe cechy paraboli w Dżumie to:

- wieloznaczność słowa „dżuma”;
- akcja rozgrywa się w ograniczonej przestrzeni (zamknięte miasto Oran);
- wszystkie wątki i motywy, a także realia podporządkowane są głównemu tematowi utworu;
- liczne fragmenty filozoficzno-refleksyjne;
- motto z Dziennika z czasów zarazy Daniela Defoe;

Moralność w „Dżumie”


W swojej najpopularniejszej powieści Camus zawarł jasne przesłanie etyczne i zarysował konkretną postawę moralną, jaką powinien przyjąć każdy, kto znajdzie się w podobnej sytuacji, co bohaterzy „Dżumy”. Z utworu jasno wynika, że bez względu na najbardziej nawet niesprzyjające okoliczności należy pozostać przede wszystkim człowiekiem. Na przykładzie Rieux i jego przyjaciół Camus pokazał jak tego dokonać.

Przede wszystkim należy sobie zdać sprawę z tego, że jedyną słusznie moralnie postawą, jaką można przyjąć w tej trudnej sytuacji jest niesienie pomocy bliźnim. Można powiedzieć, że etyka głoszona przez Camusa jest prosta, ponieważ opiera się na miłości do otaczającego nas świata. Jednocześnie jest ona wymagająca, gdyż zmusza człowieka do bezwarunkowego ratowania życia innej osoby, nawet z narażeniem swojego.

Pozytywni bohaterowie „Dżumy” postępują według podobnego schematu moralnego. Każdy z nich wyznaje takie same wartości, czyli przyjaźń i poświęcenie. Jednocześnie Rieux, Tarrou, Rambert czy Grand pozostawali byli gotowi do podjęcia zdecydowanych kroków, zachowywali niezbędną czujność i gotowość do walki ze złem, absurdem i śmiercią. Wszyscy wymienieni byli ludźmi wrażliwymi na cudzą krzywdę. Każdy z nich trzymał się swojej intuicji, która podpowiadała jak należy postępować, by pozostać człowiekiem, dlatego też wszyscy cechowali się godnością i dumą z tego, że nie dali się pokonać przewyższającym ich złym siłom.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -  - 7 - 



Albert Camus – życiorys pisarza

Albert Camus był jednym z najbardziej rozpoznawalnych francuskich pisarzy, eseistów czy dramaturgów dwudziestego wieku. W 1957 roku otrzymał Literacką Nagrodę Nobla. Przez wiele lat przyjaźnił się i współpracował z wybitnym egzystencjalistą Jean-Paulem Sartrem, lecz z powodów politycznych zakończył tę znajomość. Zmarł w wiek... wiecej



Plan wydarzeń Dżumy

Opis wszystkich wydarzeń znajdziesz w streszczeniu.

1. Opis Oranu, francuskiej prefektury na wybrzeżu algierskim, liczącej blisko dwieście tysięcy mieszkańców.
2. Początek akcji – 16 kwietnia 194. roku – doktor Bernard Rieux natyka się na martwego szczura pod drzwiami gabinetu.
3. Z kolejnymi dniami gwałt... wiecej



Doktor Bernard Rieux – charakterystyka postaci

Spośród wszystkich bohaterów „Dżumy”, to właśnie doktor wyraźnie wysuwa się na pierwszy plan. Co więcej, pod koniec powieści dowiadujemy się, że postać ta pełniła również rolę narratora. Śledząc uważnie jego poczynania, każdy z czytelników prędzej czy później musi dojeść do wniosku, że ma do czynienia z prawdziwym ... wiecej



Jean Tarrou – charakterystyka postaci

Mężczyzna, który przybył do Oranu zaledwie kilka tygodni przed kwietniowym wybuchem epidemii, jednak zależało mu na niesieniu pomocy jego mieszkańcom równie mocno, jak doktorowi Rieux. Łączyło go wiele z Bernardem, głównie w sferze ideologicznej, dlatego znakomicie się dogadywali. Razem stworzyli oddziały sanitarne, które niestrudz... wiecej



Raymond Rambert – charakterystyka postaci

Rambert był najmłodszym z grona głównych bohaterów powieści. Przybył do Oranu jako reporter paryskiego dziennika. Za zadanie miał sporządzenie raportu o warunkach życia algierskich arabów. Po zamknięciu murów miasta stał się niejako więźniem epidemii.

Młody dziennikarz nie był wcale nieopierzonym młokosem, który n... wiecej



Ojciec Paneloux – charakterystyka postaci

Można stwierdzić, że większość z głównych bohaterów „Dżumy” to ateiści (na pewno byli nimi Rieux i Tarrou, prawdopodobnie również Rambert), dlatego postać ojca Paneloux stanowiła katolicką przeciwwagę dla prezentowaną przez nich poglądów. Ten uczony i wojujący jezuita, jak pisze o nim doktor, przeszedł przemianę z dogmat... wiecej



Joseph Grand – charakterystyka postaci

Podstarzały urzędnik merostwa jest bez wątpienia najsympatyczniejszą i najbarwniejszą postacią Dżumy. Zdaniem doktora Rieux Joseph Grand był właściwie głównym bohaterem opowieści: „jeśli trzeba koniecznie, by jakiś bohater znalazł się w tym opowiadaniu, narrator proponuje właśnie tego nieefektownego i skromnego bohatera, któr... wiecej



Cottard – charakterystyka postaci

Spośród głównych bohaterów powieści to właśnie Cottard budzi najmniej pozytywne odczucia czytelników. Dzieje się tak nie tylko ze względu na niewątpliwie naganną przeszłość mężczyzny, ale głównie z powodu tego, że odmówił niesienia pomocy mieszkańcom miasta. Jego postawa i zachowanie sugerowały, iż cieszył się z wybuchu... wiecej



Pozostali bohaterowie powieści Dżuma

Żona doktora Rieux – była piękną i ciężko chorą kobieta. Zły stan zdrowia zmusił ją do wyjazdu do sanatorium. Opuszczenie miasta przed wybuchem epidemii nie uchroniło jej jednak przed śmiercią. W dniu rozstania na dworcu kolejowym widziała się po raz ostatni z mężem, który tak ją wówczas opisał: „(...) ta... wiecej



„Dżuma” jako powieść-parabola

Parabola, zwana także przypowieścią, jest gatunkiem literackim, który niesie ze sobą przesłanie moralne lub dydaktyczne. Do trzech głównych cech formalnych paraboli zalicza się:
- schematyczną fabułę,
- uproszczoną konstrukcję postaci,
- obiektywność narracji.

Wyżej wymienione cechy służą alego... wiecej



Heroiczne tworzenie siebie w świecie grozy i absurdu na przykładzie „Dżumy”

Można powiedzieć, że heroiczne tworzenie siebie w świecie pełnym grozy i absurdu jest jednym z kilku dogmatów filozofii egzystencjalnej. Na czym on polegał? W opracowaniu „Dżumy” wydanym przez Wydawnictwo „Werset” możemy przeczytać: „Egzystencja człowieka skazana jest na zagrożenie. Zagrożenie to powoduje, że człowiek będ... wiecej



„Dżuma” jako traktat moralny

Pamiętając, że egzystencjalizm realizował się głównie na płaszczyźnie literatury, możemy uznać „Dżumę” za jeden z najważniejszych traktatów filozoficzno-moralnych tego nurtu myślowego. Na kartach powieści Camus zarysował podstawowe założenia etyczne i światopoglądowe charakterystyczne dla egzystencjalizmu ateis... wiecej



„Dżuma” jako powieść egzystencjalna

Jak już zostało to wielokrotnie wspomniane wcześniej egzystencjalizm realizował się głównie na płaszczyźnie literatury, a głównie w powieściach. „Dżuma” stanowi świetny przykład dzieła zaliczanego do tego gatunku. Znawcy literatury uważają jednak, że to „Obcy” jest najwyższym osiągnięciem Camusa, ja... wiecej



Motywy literackie w „Dżumie”

Motyw lekarza w „Dżumie”
Zawód lekarza niesie ze sobą nie tylko prestiż, zaufanie oraz szacunek społeczeństwa, ale przede wszystkim wielką odpowiedzialność za cudze zdrowie i życie. Dlatego właśnie to doktor medycyny jest głównym bohaterem powieści, którą uważa się za jedno z najważniejszych dzieł egzystencjalizmu... wiecej



„Ludzie są raczej dobrzy niż źli” - rozprawka

„Dżuma” to powieść poruszająca wiele tematów. Jednym z nich jest zagadnienie ludzkiej natury. Ponieważ dzieło Camusa można odczytywać jako traktat filozofii egzystencjalnej, możemy znaleźć w nim kilka ujęć i poglądów na to, jaki naprawdę jest człowiek. W ten sposób zabrał głos w odwiecznej debacie na temat tego,... wiecej



„Dżuma” jako nakaz etyki heroicznej

Jednym z wielu przesłań „Dżumy” jest to, że należy się buntować przeciwko złu i absurdowi. Niemal zawsze taka postawa wiąże się z heroizmem. Można więc powiedzieć, iż według Camusa w każdym z nas drzemie bohater. Wybitny badacz literatury Ignacy Stanisław Fiut w artykule „Humanizm zrewoltowany Alberta Camusa ... wiecej



Postawy ludzkie w „Dżumie”

Powieść Alberta Camusa możemy traktować jako studium zachowań ludzkich w obliczu ekstremalnego zagrożenia, jakim bez wątpienia jest epidemia dżumy. Niektórzy zareagowali w sposób heroiczny, inni tchórzowski, a jeszcze inni nie wiedzieli co począć. Najwięcej miejsca autor poświęcił oczywiście tym pierwszym, czyniąc z nich gł�... wiecej



Interpretacja kazań ojca Paneloux

Dwa kazania wygłoszone przez ojca Paneloux w „Dżumie” można pojmować jago chrześcijański głos w tej w znacznej mierze ateistycznej powieści. Diametralną różnicę, jaką można zaobserwować między wystąpieniami jezuity, wywołało dramatyczne przeżycie – straszliwie długa agonia i śmierć młodego Filipa, któr... wiecej



„(…) bakcyl dżumy nigdy nie umiera i nie znika” - rozprawka

Powieść Alberta Camusa kończy się sceną, w której doktor Rieux przygląda się celebrującemu i radosnemu tłumowi, lecz sam nie jest w nastroju do świętowania „Wiedział bowiem to, czego nie wiedział ten radosny tłum i co można przeczytać w książkach: że bakcyl dżumy nigdy nie umiera i nie znika, że może przez dziesiąt... wiecej



„Trzeba tylko iść naprzód w ciemnościach, trochę na oślep, i próbować czynić dobrze” - rozprawka

„Trzeba tylko iść naprzód w ciemnościach, trochę na oślep, i próbować czynić dobrze”

Drugie kazanie ojca Paneloux to jednej z najbardziej znanych fragmentów „Dżumy”. Jego najważniejszym przesłaniem są słowa: „Nie chodzi o to, żeby odrzucać wszelką ostrożność, rozumny porządek, kt�... wiecej



Czy człowiek może być mocniejszy od dżumy?

„Dżuma” opowiada w gruncie rzeczy o szeroko pojmowanym złu i ludzkich postawach wobec niego. Znajdziemy w niej wspaniałych bohaterów, którzy poświęcili swoje zdrowie i życie, aby nieść pomoc bliźnim, a także przeciwstawiać się zarazie. W powieści możemy odnaleźć też odpowiedź na zasadnicze pytanie: czy człowiek ... wiecej



Opis rozwoju epidemii w Dżumie

Pierwszym objawem obecności dżumy w Oranie były martwe szczury leżące na ulicach. 16 kwietnia 194. roku doktor Rieux natknął się na jednego z padniętych gryzoni pod swoim gabinetem, lecz nie przywiązał do tego większej uwagi. Wieczorem tego samego dnia lekarz znalazł kolejnego szczura na schodach kamienicy. Dozorca Michel, który p... wiecej



Dżuma - najważniejsze cytaty

„Kiedy wybucha wojna ludzie powiadają: «To nie potrwa długo, to zbyt głupie.» I oczywiście, wojna jest na pewno zbyt głupia, ale to nie przeszkadza jej trwać. Głupota upiera się zawsze, zauważono by to, gdyby człowiek nie myślał stale o sobie”.

„Zaraza nie jest na miarę człowieka, wiec powi... wiecej



Dżuma Alberta Camus - cytaty

Pytanie: co robić, by nie tracić czasu? Odpowiedź: doświadczać go w całej jego rozciągłości.”

Najważniejsze to dobrze wykonywać swój zawód.

Człowiek męczy się litością, kiedy litość jest bezużyteczna.

... gdyby wierzył we wszechmogącego Boga, przestałby leczyć ludzi, zostaw... wiecej



Albert Camus - Dżuma - problematyka

Albert Camus - Dżuma - problematyka
Wkrótce po wydaniu Dżumę okrzyknięto manifestem nowego humanizmu. Ukazuje nowe zadania stojące przed ludźmi, którzy przeżyli piekło wojny. Mówi o prostej ludzkiej solidarności i moralności, bez patosu i wielkich słów, i dlatego trudniejszych. Życie to ciągła walka z wciąż obecnym... wiecej



Dżuma - opracowanie

Bohaterowie
Dr Rieux, Jean Tarrou, Raymond Rambert paryski dziennikarz, ojciec Paneloux, dr Castel; Matka dr Rieux i Grand to katalizatory wprowadzające ład; kobiety: Jeanne, żona Granda, narzeczona Ramberta, żona dr Rieux są słabo zarysowane;
Autor nadał po trochu swoich cech niemal każdemu bohaterowi. Camus zdecydowani... wiecej



Dżuma - streszczenie

I
Akcja dzieje się w marokańskim mieście Oran w roku 194. autor celowo nie podaje dokładnego roku. Chodzi o uniwersalizm - przedstawione wydarzenia mogły mieć miejsce w każdym mieście i w każdym czasie. Jednym z głónych bohaterów jest doktor Bernard Rieux. Jego ciężko chora żona przebywa we Francji, leczy się. Wkrótce m... wiecej