Jesteś w: Dżuma

Dżuma - powtórka z lektury (streszczenie, opracowanie, problematyka)

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim


Jeśli chodzi o przejawy myśli egzystencjalnej w samej „Dżumie” to trzeba przyznać, że jest ona wszechobecna w dziele Camusa. W powieści postawę charakterystyczną dla przedstawicieli tego nurtu przyjęli dwaj główni bohaterowie – Bernard Rieux i Jean Tarrou. Pierwszy z nich wypowiedział znamienne słowa: „Zbawienie człowieka to zbyt wielkie słowo dla mnie. Nie idę tak daleko. Interesuje mnie jego zdrowie, przede wszystkim zdrowie”. W ten sposób dał dowód nie tylko swojemu domniemanemu ateizmowi, ale i przekonaniu, że życie ludzkie jest dla niego najwyższą wartością oraz że uczyni wszystko, by je ratować.

Rieux bez chwili wahania i zastanowienia niesie pomoc innym, walczy z zarazą, która całkowicie go przerasta. Głęboko wierzy, że musi solidnie wykonywać swój zawód, ponieważ w ten sposób opowiada się po słusznej stronie. Można powiedzieć, że buntuje się przeciwko dżumie i bierze na siebie odpowiedzialność nie tylko za siebie, ale i za wielu innych mieszkańców. Ważne jest to, że podejmuje się tego wielkiego zadania niemal naturalnie, nie oczekując niczego w zamian, ponieważ czuje, że tak właśnie powinien postąpić jako człowiek. Doskonale zdawał sobie sprawę z tego, iż praktycznie nie ma szans z epidemią, ale nigdy się nie poddał. Widać to doskonale w rozmowie z Jeanem: [Tarrou] – „(...) Ale pańskie zwycięstwa zawsze będą tymczasowe, tylko tyle. [Rieux] – Zawsze, wiem o tym! Ale to nie powód, żeby zaniechać walki”. Innym fragmentem, który można odczytywać jako przejaw egzystencjalizmu ateistycznego reprezentowanego przez doktora są słowa narratora o Rieux: „(…) gdyby wierzył we wszechmogącego Boga, przestałby leczyć ludzi zostawiając Bogu tę troskę”.

Jean Tarrou prezentuje podobną postawę wobec zarazy, co doktor. To z jego inicjatywy powstały oddziały sanitarne oparte na wolontariuszach. Bohater ani przez chwilę nie zastanawiał się nad tym, czy przeciwstawić się epidemii. Zdarzało mu się jednak wątpić w sens tej walki. Wyczuwał absurd drzemiący w całej tej sytuacji i beznadzieję, lecz nigdy się nie poddał i mężnie stał u boku doktora. Pracował dniami i nocami z narażeniem własnego życia. Tarrou to typ człowieka, który wziął los w swoje ręce. Uciekł z bogatego domu, by walczyć z szeroko pojętą karą śmierci: „Mam wstręt do wyroków śmierci”. Sam decydował o swoim życiu i, podobnie jak Rieux, nie robił z siebie bohatera, tylko ciężko i sumiennie pracował, by ratować ludzkie życia.

Traktując „Dżumę” jak traktat filozoficzny możemy odnaleźć w niej następujące fragmenty bezpośrednio odwołujące się do teorii egzystencjalizmu: „Tarrou, Rieux i ich przyjaciele mogli powiedzieć to lub owo, ale wniosek był zawsze jeden: trzeba walczyć w taki czy inny sposób i nie padać na kolana. Cała rzecz polegała na tym, by nie pozwolić umrzeć i zaznać ostatecznej rozłąki możliwie wielkiej liczbie ludzi, a jedynym środkiem była walka z dżumą. Nie jest to prawda godna podziwu, lecz prawda logiczna”. Oraz: „Mikrob jest czymś naturalnym. Reszta, zdrowie, nieskazitelność, czystość, jeśli chce pan tak to nazwać, to skutek woli, i to woli, która nie powinna nigdy ustawać. Uczciwy człowiek, który nie zaraża, niemal nikogo, to człowiek możliwie najmniej roztargniony. A trzeba woli i napięcia, żeby nie ulec nigdy roztargnieniu! Tak, Rieux, to bardzo męczące być zadżumionym. Ale jeszcze bardziej męczące jest nie chcieć nim być”.

W opracowaniu „Dżumy” wydanym przez Wydawnictwo „Werset” czytamy ponadto: „Camus w Dżumie ukazał egzystencjalizm na przykładzie zarazy. Ludzie zobaczyli, że ich życie jest zagrożone. Jeżeli nie będą działać umrą. Zaczęli się bać. Bali się śmieci. Jest to naturalne. Naturalne jest także to, że zaczęli walczyć o swój byt. Dla nich to właśnie zagrożenie stało się głównym motorem działania. Camus ukazuje, że jednostka będzie starała się przedłużyć swój byt, że nie chce umrzeć. W ostatnich wersach «Dżumy» ukazuje także inną prawdę. Jednostka niezależnie od swych działań i tak zmierza do śmierci. Egzystencja jednostki skazana jest na zagładę. Człowiek wyrywa się śmierci wszystkimi siłami. Nie jest jednak w stanie jej porzucić. Może ją jedynie oddalić”.

Albert Camus - notka biograficzna


Albert Camus 1913 – 1960
Człowiek teatru, dziennikarz. W swoim krótkim życiu stworzył między innymi dwa cykle utworów. Pisanie trzeciego przerwała śmierć. Camus zginął w wypadku samochodowym.
Cykl absurdu:

Powieść Obcy (1942)
Dramaty Kaligula i Nieporozumienie (1944)
Esej Mit Syzyfa (1943)

Cykl afirmacji:

Powieść Dżuma (1947)
Dramaty Stan oblężenia (sceniczna adaptacja Dżumy), Sprawiedliwi,
Esej Człowiek zbuntowany (1951)

Esej był dla niego wykładem, dramat – językiem działań scenicznych, powieść pozwalała wnikać w historię ludzkiego życia. Pierwszy cykl jest egzystencjalny. Dowodzi w nim, że świat jest absurdalny. W drugim odżegnuje się od tego i od nazywania go filozofem. Uważa się za poetę, dla którego liczy się tylko praca twórcza. Reszta to wegetacja. Nazywano go moralistą niemoralnego XX wieku. Ogromną popularność zyskał po wydaniu Mitu Syzyfa.

Bibliografia do „Dżumy”


1. I. S. Fiut, „Człowiek według Alberta Camusa. Studium antropologii egzystencjalnej”, Kraków 1993.
2. I. S. Fiut, „Humanizm zrewoltowany Alberta Camusa jako rodzaj doświadczenia aksjologicznego”, [w:] „Zeszyty Naukowe Akademii Górniczo-Hutniczej. Zagadnienia Społeczno-Filozoficzne”, Kraków 1986.
3. A. Kowalska, „Dżuma Alberta Camusa”, Warszawa 1968.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -  - 7 - 



Albert Camus – życiorys pisarza

Albert Camus był jednym z najbardziej rozpoznawalnych francuskich pisarzy, eseistów czy dramaturgów dwudziestego wieku. W 1957 roku otrzymał Literacką Nagrodę Nobla. Przez wiele lat przyjaźnił się i współpracował z wybitnym egzystencjalistą Jean-Paulem Sartrem, lecz z powodów politycznych zakończył tę znajomość. Zmarł w wiek... wiecej



Plan wydarzeń Dżumy

Opis wszystkich wydarzeń znajdziesz w streszczeniu.

1. Opis Oranu, francuskiej prefektury na wybrzeżu algierskim, liczącej blisko dwieście tysięcy mieszkańców.
2. Początek akcji – 16 kwietnia 194. roku – doktor Bernard Rieux natyka się na martwego szczura pod drzwiami gabinetu.
3. Z kolejnymi dniami gwałt... wiecej



Doktor Bernard Rieux – charakterystyka postaci

Spośród wszystkich bohaterów „Dżumy”, to właśnie doktor wyraźnie wysuwa się na pierwszy plan. Co więcej, pod koniec powieści dowiadujemy się, że postać ta pełniła również rolę narratora. Śledząc uważnie jego poczynania, każdy z czytelników prędzej czy później musi dojeść do wniosku, że ma do czynienia z prawdziwym ... wiecej



Jean Tarrou – charakterystyka postaci

Mężczyzna, który przybył do Oranu zaledwie kilka tygodni przed kwietniowym wybuchem epidemii, jednak zależało mu na niesieniu pomocy jego mieszkańcom równie mocno, jak doktorowi Rieux. Łączyło go wiele z Bernardem, głównie w sferze ideologicznej, dlatego znakomicie się dogadywali. Razem stworzyli oddziały sanitarne, które niestrudz... wiecej



Raymond Rambert – charakterystyka postaci

Rambert był najmłodszym z grona głównych bohaterów powieści. Przybył do Oranu jako reporter paryskiego dziennika. Za zadanie miał sporządzenie raportu o warunkach życia algierskich arabów. Po zamknięciu murów miasta stał się niejako więźniem epidemii.

Młody dziennikarz nie był wcale nieopierzonym młokosem, który n... wiecej



Ojciec Paneloux – charakterystyka postaci

Można stwierdzić, że większość z głównych bohaterów „Dżumy” to ateiści (na pewno byli nimi Rieux i Tarrou, prawdopodobnie również Rambert), dlatego postać ojca Paneloux stanowiła katolicką przeciwwagę dla prezentowaną przez nich poglądów. Ten uczony i wojujący jezuita, jak pisze o nim doktor, przeszedł przemianę z dogmat... wiecej



Joseph Grand – charakterystyka postaci

Podstarzały urzędnik merostwa jest bez wątpienia najsympatyczniejszą i najbarwniejszą postacią Dżumy. Zdaniem doktora Rieux Joseph Grand był właściwie głównym bohaterem opowieści: „jeśli trzeba koniecznie, by jakiś bohater znalazł się w tym opowiadaniu, narrator proponuje właśnie tego nieefektownego i skromnego bohatera, któr... wiecej



Cottard – charakterystyka postaci

Spośród głównych bohaterów powieści to właśnie Cottard budzi najmniej pozytywne odczucia czytelników. Dzieje się tak nie tylko ze względu na niewątpliwie naganną przeszłość mężczyzny, ale głównie z powodu tego, że odmówił niesienia pomocy mieszkańcom miasta. Jego postawa i zachowanie sugerowały, iż cieszył się z wybuchu... wiecej



Pozostali bohaterowie powieści Dżuma

Żona doktora Rieux – była piękną i ciężko chorą kobieta. Zły stan zdrowia zmusił ją do wyjazdu do sanatorium. Opuszczenie miasta przed wybuchem epidemii nie uchroniło jej jednak przed śmiercią. W dniu rozstania na dworcu kolejowym widziała się po raz ostatni z mężem, który tak ją wówczas opisał: „(...) ta... wiecej



„Dżuma” jako powieść-parabola

Parabola, zwana także przypowieścią, jest gatunkiem literackim, który niesie ze sobą przesłanie moralne lub dydaktyczne. Do trzech głównych cech formalnych paraboli zalicza się:
- schematyczną fabułę,
- uproszczoną konstrukcję postaci,
- obiektywność narracji.

Wyżej wymienione cechy służą alego... wiecej



Heroiczne tworzenie siebie w świecie grozy i absurdu na przykładzie „Dżumy”

Można powiedzieć, że heroiczne tworzenie siebie w świecie pełnym grozy i absurdu jest jednym z kilku dogmatów filozofii egzystencjalnej. Na czym on polegał? W opracowaniu „Dżumy” wydanym przez Wydawnictwo „Werset” możemy przeczytać: „Egzystencja człowieka skazana jest na zagrożenie. Zagrożenie to powoduje, że człowiek będ... wiecej



„Dżuma” jako traktat moralny

Pamiętając, że egzystencjalizm realizował się głównie na płaszczyźnie literatury, możemy uznać „Dżumę” za jeden z najważniejszych traktatów filozoficzno-moralnych tego nurtu myślowego. Na kartach powieści Camus zarysował podstawowe założenia etyczne i światopoglądowe charakterystyczne dla egzystencjalizmu ateis... wiecej



„Dżuma” jako powieść egzystencjalna

Jak już zostało to wielokrotnie wspomniane wcześniej egzystencjalizm realizował się głównie na płaszczyźnie literatury, a głównie w powieściach. „Dżuma” stanowi świetny przykład dzieła zaliczanego do tego gatunku. Znawcy literatury uważają jednak, że to „Obcy” jest najwyższym osiągnięciem Camusa, ja... wiecej



Motywy literackie w „Dżumie”

Motyw lekarza w „Dżumie”
Zawód lekarza niesie ze sobą nie tylko prestiż, zaufanie oraz szacunek społeczeństwa, ale przede wszystkim wielką odpowiedzialność za cudze zdrowie i życie. Dlatego właśnie to doktor medycyny jest głównym bohaterem powieści, którą uważa się za jedno z najważniejszych dzieł egzystencjalizmu... wiecej



„Ludzie są raczej dobrzy niż źli” - rozprawka

„Dżuma” to powieść poruszająca wiele tematów. Jednym z nich jest zagadnienie ludzkiej natury. Ponieważ dzieło Camusa można odczytywać jako traktat filozofii egzystencjalnej, możemy znaleźć w nim kilka ujęć i poglądów na to, jaki naprawdę jest człowiek. W ten sposób zabrał głos w odwiecznej debacie na temat tego,... wiecej



„Dżuma” jako nakaz etyki heroicznej

Jednym z wielu przesłań „Dżumy” jest to, że należy się buntować przeciwko złu i absurdowi. Niemal zawsze taka postawa wiąże się z heroizmem. Można więc powiedzieć, iż według Camusa w każdym z nas drzemie bohater. Wybitny badacz literatury Ignacy Stanisław Fiut w artykule „Humanizm zrewoltowany Alberta Camusa ... wiecej



Postawy ludzkie w „Dżumie”

Powieść Alberta Camusa możemy traktować jako studium zachowań ludzkich w obliczu ekstremalnego zagrożenia, jakim bez wątpienia jest epidemia dżumy. Niektórzy zareagowali w sposób heroiczny, inni tchórzowski, a jeszcze inni nie wiedzieli co począć. Najwięcej miejsca autor poświęcił oczywiście tym pierwszym, czyniąc z nich gł�... wiecej



Interpretacja kazań ojca Paneloux

Dwa kazania wygłoszone przez ojca Paneloux w „Dżumie” można pojmować jago chrześcijański głos w tej w znacznej mierze ateistycznej powieści. Diametralną różnicę, jaką można zaobserwować między wystąpieniami jezuity, wywołało dramatyczne przeżycie – straszliwie długa agonia i śmierć młodego Filipa, któr... wiecej



„(…) bakcyl dżumy nigdy nie umiera i nie znika” - rozprawka

Powieść Alberta Camusa kończy się sceną, w której doktor Rieux przygląda się celebrującemu i radosnemu tłumowi, lecz sam nie jest w nastroju do świętowania „Wiedział bowiem to, czego nie wiedział ten radosny tłum i co można przeczytać w książkach: że bakcyl dżumy nigdy nie umiera i nie znika, że może przez dziesiąt... wiecej



„Trzeba tylko iść naprzód w ciemnościach, trochę na oślep, i próbować czynić dobrze” - rozprawka

„Trzeba tylko iść naprzód w ciemnościach, trochę na oślep, i próbować czynić dobrze”

Drugie kazanie ojca Paneloux to jednej z najbardziej znanych fragmentów „Dżumy”. Jego najważniejszym przesłaniem są słowa: „Nie chodzi o to, żeby odrzucać wszelką ostrożność, rozumny porządek, kt�... wiecej



Czy człowiek może być mocniejszy od dżumy?

„Dżuma” opowiada w gruncie rzeczy o szeroko pojmowanym złu i ludzkich postawach wobec niego. Znajdziemy w niej wspaniałych bohaterów, którzy poświęcili swoje zdrowie i życie, aby nieść pomoc bliźnim, a także przeciwstawiać się zarazie. W powieści możemy odnaleźć też odpowiedź na zasadnicze pytanie: czy człowiek ... wiecej



Opis rozwoju epidemii w Dżumie

Pierwszym objawem obecności dżumy w Oranie były martwe szczury leżące na ulicach. 16 kwietnia 194. roku doktor Rieux natknął się na jednego z padniętych gryzoni pod swoim gabinetem, lecz nie przywiązał do tego większej uwagi. Wieczorem tego samego dnia lekarz znalazł kolejnego szczura na schodach kamienicy. Dozorca Michel, który p... wiecej



Dżuma - najważniejsze cytaty

„Kiedy wybucha wojna ludzie powiadają: «To nie potrwa długo, to zbyt głupie.» I oczywiście, wojna jest na pewno zbyt głupia, ale to nie przeszkadza jej trwać. Głupota upiera się zawsze, zauważono by to, gdyby człowiek nie myślał stale o sobie”.

„Zaraza nie jest na miarę człowieka, wiec powi... wiecej



Dżuma Alberta Camus - cytaty

Pytanie: co robić, by nie tracić czasu? Odpowiedź: doświadczać go w całej jego rozciągłości.”

Najważniejsze to dobrze wykonywać swój zawód.

Człowiek męczy się litością, kiedy litość jest bezużyteczna.

... gdyby wierzył we wszechmogącego Boga, przestałby leczyć ludzi, zostaw... wiecej



Albert Camus - Dżuma - problematyka

Albert Camus - Dżuma - problematyka
Wkrótce po wydaniu Dżumę okrzyknięto manifestem nowego humanizmu. Ukazuje nowe zadania stojące przed ludźmi, którzy przeżyli piekło wojny. Mówi o prostej ludzkiej solidarności i moralności, bez patosu i wielkich słów, i dlatego trudniejszych. Życie to ciągła walka z wciąż obecnym... wiecej



Dżuma - opracowanie

Bohaterowie
Dr Rieux, Jean Tarrou, Raymond Rambert paryski dziennikarz, ojciec Paneloux, dr Castel; Matka dr Rieux i Grand to katalizatory wprowadzające ład; kobiety: Jeanne, żona Granda, narzeczona Ramberta, żona dr Rieux są słabo zarysowane;
Autor nadał po trochu swoich cech niemal każdemu bohaterowi. Camus zdecydowani... wiecej



Dżuma - streszczenie

I
Akcja dzieje się w marokańskim mieście Oran w roku 194. autor celowo nie podaje dokładnego roku. Chodzi o uniwersalizm - przedstawione wydarzenia mogły mieć miejsce w każdym mieście i w każdym czasie. Jednym z głónych bohaterów jest doktor Bernard Rieux. Jego ciężko chora żona przebywa we Francji, leczy się. Wkrótce m... wiecej