Jesteś w:
Ferdydurke
Gombrowicz pisząc swoją pierwszą powieść „Ferdydurke” postawił sobie za cel złamanie konwencji powieści realistycznej, do której to konwencji czytelnik był przyzwyczajony. Ukształtowała się ona w połowie XIX wieku. W polskiej literaturze taki rodzaj uprawiali: Henryk Sienkiewicz, Eliza Orzeszkowa czy Bolesław Prus.
Powieść realistyczna miała swoje ustalone cechy. Pokazywała wyrywkowo ale szczegółowo życie zwykłego człowieka. Robiła to w sposób zrozumiały dla przeciętnego odbiorcy. Oceniała rzeczywistość według typowych zasad moralnych, dbała o motywację psychologiczną i socjologiczną. Narrator w takiej powieści jest wszechwiedzący – relacjonuje zdarzenia i formułuje oceny. Fabuła na ogół składa się z wielu wątków wypełnionych epizodami. Obowiązuje porządek chronologiczny ale są informacje o zdarzeniach wcześniejszych. Ważną cechą powieści realistycznej są opisy przestrzeni, w których narrator stara się oddać jej charakterystyczne cechy.
W „Ferdydurke” Gombrowicz zachowuje ciąg przyczynowo-skutkowy ale realizm zostaje zakłócony przez wprowadzenie poetyki snu, brak logiki niektórych zachowań i luźną kompozycję. O jego bohaterze trudno powiedzieć, że jest zwykłym człowiekiem – nie każdemu zdarza się w wieku trzydziestu lat powrót do szkolnej ławy. Wszystko, co dzieje się w powieści Gombrowicza dla odbiorcy jest zaskakujące. Główny bohater a jednocześnie narrator ocenia rzeczywistość według zasad własnej filozofii, którą stara się czytelnikowi wyjaśnić. Nie może być wszechwiedzący, ponieważ według jego teorii prawda ukrywa się za formą. To, co dane jest nam oglądać nazywa „gębą”. Przekonuje czytelnika, że prawda o człowieku i jego indywidualności ginie w zbiorze gotowych do odegrania ról. W tej sytuacji powieść Gombrowicza jest autotematyczna. Autotematyczność podkreślają dwie powiastki filozoficzne / Filidor dzieckiem podszyty i Filibert dzieckiem podszyty / oraz przedmowy do nich.
Opisy przestrzeni w tym utworze zajmują bardzo mało miejsca a te, które można znaleźć są zdawkowe, sprowadzone do kilku zdań.
Utwór Gombrowicza nawiązuje również do wielu innych gatunków literackich, takich jak: powieść przygodowa, sensacyjna, romans, powieść psychologiczna, edukacyjna, szlachecka powieść dworkowa. Żaden z tych gatunków nie został jednak przez pisarza w całej pełni zrealizowany a jedynie sparodiowany.
Przełamywanie konwencji literackich odbywa się również na płaszczyźnie językowej. Autor stosuje różne figury stylistyczne, powtórzenia, symboliczny kod językowy, nawiązania do znanych dzieł literackich osiągając w ten sposób efekt języka groteskowego.
„Ferdydurke” - złamanie konwencji literackich
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskimGombrowicz pisząc swoją pierwszą powieść „Ferdydurke” postawił sobie za cel złamanie konwencji powieści realistycznej, do której to konwencji czytelnik był przyzwyczajony. Ukształtowała się ona w połowie XIX wieku. W polskiej literaturze taki rodzaj uprawiali: Henryk Sienkiewicz, Eliza Orzeszkowa czy Bolesław Prus.
Powieść realistyczna miała swoje ustalone cechy. Pokazywała wyrywkowo ale szczegółowo życie zwykłego człowieka. Robiła to w sposób zrozumiały dla przeciętnego odbiorcy. Oceniała rzeczywistość według typowych zasad moralnych, dbała o motywację psychologiczną i socjologiczną. Narrator w takiej powieści jest wszechwiedzący – relacjonuje zdarzenia i formułuje oceny. Fabuła na ogół składa się z wielu wątków wypełnionych epizodami. Obowiązuje porządek chronologiczny ale są informacje o zdarzeniach wcześniejszych. Ważną cechą powieści realistycznej są opisy przestrzeni, w których narrator stara się oddać jej charakterystyczne cechy.
W „Ferdydurke” Gombrowicz zachowuje ciąg przyczynowo-skutkowy ale realizm zostaje zakłócony przez wprowadzenie poetyki snu, brak logiki niektórych zachowań i luźną kompozycję. O jego bohaterze trudno powiedzieć, że jest zwykłym człowiekiem – nie każdemu zdarza się w wieku trzydziestu lat powrót do szkolnej ławy. Wszystko, co dzieje się w powieści Gombrowicza dla odbiorcy jest zaskakujące. Główny bohater a jednocześnie narrator ocenia rzeczywistość według zasad własnej filozofii, którą stara się czytelnikowi wyjaśnić. Nie może być wszechwiedzący, ponieważ według jego teorii prawda ukrywa się za formą. To, co dane jest nam oglądać nazywa „gębą”. Przekonuje czytelnika, że prawda o człowieku i jego indywidualności ginie w zbiorze gotowych do odegrania ról. W tej sytuacji powieść Gombrowicza jest autotematyczna. Autotematyczność podkreślają dwie powiastki filozoficzne / Filidor dzieckiem podszyty i Filibert dzieckiem podszyty / oraz przedmowy do nich.
Opisy przestrzeni w tym utworze zajmują bardzo mało miejsca a te, które można znaleźć są zdawkowe, sprowadzone do kilku zdań.
Utwór Gombrowicza nawiązuje również do wielu innych gatunków literackich, takich jak: powieść przygodowa, sensacyjna, romans, powieść psychologiczna, edukacyjna, szlachecka powieść dworkowa. Żaden z tych gatunków nie został jednak przez pisarza w całej pełni zrealizowany a jedynie sparodiowany.
Przełamywanie konwencji literackich odbywa się również na płaszczyźnie językowej. Autor stosuje różne figury stylistyczne, powtórzenia, symboliczny kod językowy, nawiązania do znanych dzieł literackich osiągając w ten sposób efekt języka groteskowego.