Jesteś w:
Potop
Sienkiewicz uwypuklił bohaterską obronę Jasnej Góry, jako moment przełomowy konfliktu ze Szwedami. To więź religijna pomogła zjednoczyć się rozbitemu narodowi i przeciwstawić się zalewających Polskę wojskom szwedzkim. Obudzenie narodu jako całości podkreślają sceny z udziałem wszystkich warstw społecznych biorących udział w walce. Oblężenie Jasnej Góry pobudza wolę walki, zmienia układ sił i przesądza o ostatecznym zwycięstwie. Pisarz wyraźnie podkreśla zwycięstwa, na plan dalszy odsuwa zaś ówczesne klęski. Zło zostaje ukarane, zdrajcy również. Znamionami powieści są: uproszczona wizja historii, łatwość optymistycznej konkluzji oraz upodobanie w sarmackim obrazie Polski.
Jedną z kluczowych ról w „Potopie” odgrywa problem stylizacji, czyli odpowiedniego nawiązania do stylu piśmiennictwa i literatury siedemnastowiecznej. Wiąże się to z archaizacją tak słownictwa, jak i składni i fleksji, a także posługiwaniem się zwrotami i pojęciami charakterystycznymi dla epoki.
Sienkiewicz nie stworzył kopii stylu staropolskiego, lecz wydobył z niego cechy charakterystyczne, których wykorzystanie nie wpłynęłoby na komunikatywność literackiego przekazu. Zastosował wyrażenia, które uważane były za zarchaizowane, jednak funkcjonowały jeszcze w ówczesnym języku. Wprowadzał iluzję dawności, która nie zakłóciłaby czytelności. Na pierwszym miejscu w procesie stylizacji postawił składnię, gdyż jak wspominał: „język dawny polega więcej na toku, który ma prawie powagę łaciny, nie zaś na sadzeniu dzikimi archaizmami”.
Przede wszystkim Sienkiewicz nie pisał „Potopu” polszczyzną siedemnastowieczną, ale sobie współczesną usuwając z niej elementy kojarzące się czytelnikom z współczesnością. Nasycił jednak język elementami języka, składni i słownictwa wieku siedemnastego, co wywoływało wrażenie obcowania z językiem z XVII wieku.
Analizując styl potopu należy rozróżnić sferę narracji i partie dialogowe oraz wypowiedzi postaci. W narracji archaizacja języka nie jest tak wyraźna, natomiast znacznie wyraźniej przejawia się w dialogach. Dzięki temu pogłębia się dystans między narratorem a postaciami. Pisarz nadaje także językowi poszczególnych postaci charakteru indywidualnego, co najdobitniej widać na przykładzie wypowiedzi Zagłoby, który używa określonego stylu w zależności od okoliczności (barokowa przemowa, dosadne koncepty i inwektywy).
Ponadto w niektórych momentach Sienkiewicz w usta bohaterów wkłada słowa niemal bezpośrednio pochodzące z epoki (fragment pamiętnika Wydżgi w ustach królowej Marii Ludwiki). Cytaty te pełnią różnorodne role i różny jest stopień ich przetworzenia. W wypowiedziach Zagłoby pojawiają się fragmenty z Paska i Radziwiłła (np. żołnierskie zwroty), występuje też język z pamiętników z epoki, dzieł Kordeckiego czy Kochowskiego, jednak są one ściśle spojone z narracją autorską.
Wśród innych stylizacji na uwagę zasługują stylizacje – homerycka (porównania homeryckie), eposowa (podniosły styl), biblijna (odwzorowująca siedemnastowieczną sztukę kaznodziejską) czy też nawiązania do dzieł wielkich polskich romantyków. Wśród innych cech stylu należy wymienić umiejętne połączenie opisu i opowiadania cechujące się „logiczną wyobraźnią” i plastycznością przedstawień. Spotkamy także fragmenty o metaforyce nastrojotwórczej, fantastyczno-baśniowej czy lirycznej.
Jedną z kluczowych ról w „Potopie” odgrywa problem stylizacji, czyli odpowiedniego nawiązania do stylu piśmiennictwa i literatury siedemnastowiecznej. Wiąże się to z archaizacją tak słownictwa, jak i składni i fleksji, a także posługiwaniem się zwrotami i pojęciami charakterystycznymi dla epoki.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 -
Potop - opracowanie
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskimSienkiewicz uwypuklił bohaterską obronę Jasnej Góry, jako moment przełomowy konfliktu ze Szwedami. To więź religijna pomogła zjednoczyć się rozbitemu narodowi i przeciwstawić się zalewających Polskę wojskom szwedzkim. Obudzenie narodu jako całości podkreślają sceny z udziałem wszystkich warstw społecznych biorących udział w walce. Oblężenie Jasnej Góry pobudza wolę walki, zmienia układ sił i przesądza o ostatecznym zwycięstwie. Pisarz wyraźnie podkreśla zwycięstwa, na plan dalszy odsuwa zaś ówczesne klęski. Zło zostaje ukarane, zdrajcy również. Znamionami powieści są: uproszczona wizja historii, łatwość optymistycznej konkluzji oraz upodobanie w sarmackim obrazie Polski.
Style w „Potopie”
Jedną z kluczowych ról w „Potopie” odgrywa problem stylizacji, czyli odpowiedniego nawiązania do stylu piśmiennictwa i literatury siedemnastowiecznej. Wiąże się to z archaizacją tak słownictwa, jak i składni i fleksji, a także posługiwaniem się zwrotami i pojęciami charakterystycznymi dla epoki.
Sienkiewicz nie stworzył kopii stylu staropolskiego, lecz wydobył z niego cechy charakterystyczne, których wykorzystanie nie wpłynęłoby na komunikatywność literackiego przekazu. Zastosował wyrażenia, które uważane były za zarchaizowane, jednak funkcjonowały jeszcze w ówczesnym języku. Wprowadzał iluzję dawności, która nie zakłóciłaby czytelności. Na pierwszym miejscu w procesie stylizacji postawił składnię, gdyż jak wspominał: „język dawny polega więcej na toku, który ma prawie powagę łaciny, nie zaś na sadzeniu dzikimi archaizmami”.
Przede wszystkim Sienkiewicz nie pisał „Potopu” polszczyzną siedemnastowieczną, ale sobie współczesną usuwając z niej elementy kojarzące się czytelnikom z współczesnością. Nasycił jednak język elementami języka, składni i słownictwa wieku siedemnastego, co wywoływało wrażenie obcowania z językiem z XVII wieku.
Analizując styl potopu należy rozróżnić sferę narracji i partie dialogowe oraz wypowiedzi postaci. W narracji archaizacja języka nie jest tak wyraźna, natomiast znacznie wyraźniej przejawia się w dialogach. Dzięki temu pogłębia się dystans między narratorem a postaciami. Pisarz nadaje także językowi poszczególnych postaci charakteru indywidualnego, co najdobitniej widać na przykładzie wypowiedzi Zagłoby, który używa określonego stylu w zależności od okoliczności (barokowa przemowa, dosadne koncepty i inwektywy).
Ponadto w niektórych momentach Sienkiewicz w usta bohaterów wkłada słowa niemal bezpośrednio pochodzące z epoki (fragment pamiętnika Wydżgi w ustach królowej Marii Ludwiki). Cytaty te pełnią różnorodne role i różny jest stopień ich przetworzenia. W wypowiedziach Zagłoby pojawiają się fragmenty z Paska i Radziwiłła (np. żołnierskie zwroty), występuje też język z pamiętników z epoki, dzieł Kordeckiego czy Kochowskiego, jednak są one ściśle spojone z narracją autorską.
Wśród innych stylizacji na uwagę zasługują stylizacje – homerycka (porównania homeryckie), eposowa (podniosły styl), biblijna (odwzorowująca siedemnastowieczną sztukę kaznodziejską) czy też nawiązania do dzieł wielkich polskich romantyków. Wśród innych cech stylu należy wymienić umiejętne połączenie opisu i opowiadania cechujące się „logiczną wyobraźnią” i plastycznością przedstawień. Spotkamy także fragmenty o metaforyce nastrojotwórczej, fantastyczno-baśniowej czy lirycznej.
Archaizacja w „Potopie”
Jedną z kluczowych ról w „Potopie” odgrywa problem stylizacji, czyli odpowiedniego nawiązania do stylu piśmiennictwa i literatury siedemnastowiecznej. Wiąże się to z archaizacją tak słownictwa, jak i składni i fleksji, a także posługiwaniem się zwrotami i pojęciami charakterystycznymi dla epoki.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 -