Jesteś w: Nad Niemnem

Geneza „Nad Niemnem”

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Pierwsze informacje o „Nad Niemnem” pojawiają się w listach Elizy Orzeszkowej z 1884 roku. Autorka wspomina wówczas, że pragnie stworzyć panoramiczną powieść społeczną, a także fabułę romansową, która miała nosić tytuł „Mezalians”. Z połączenia tych dwóch koncepcji narodziło się „Nad Niemnem”. Utwór powstawał w latach 1885-1886 i stał się dziełem upamiętniającym dwudziestą piątą rocznicę powstania styczniowego. Zawierał on ponowne rozważania o wpływie polskiego zrywu narodowego na życie Polaków.

W powieści autorka powraca do znanych z autopsji faktów. Przygotowanie do powstania i jego wybuch stanowił dla niej moment przebudzenia narodowego – zaczęła żywo interesować się sprawami demokratycznymi i narodowymi. Czynnie pomagała powstańcom przewożąc pocztę, dostarczając żywność, a jej najodważniejszym czynem była pomoc w dotarciu do granicy królestwa Romualdowi Trauguttowi (przewiozła go w swej karecie, informując, że wiezie do lekarza chorego brata). Echa wydarzeń zapamiętanych przez dwudziestoletnią Orzeszkową mają swe silne odzwierciedlenie w powieści.

Miesiące letnie Orzeszkowa spędzała w majątku Miniewicze. Nieopodal niego położony był zaścianek Bohatyrowiczów z grobowcem Jana i Cecylii w nadniemeńskim parowie. Autorka utrwaliła więc w swej powieści autentyczne postaci i miejsca. W okolicy prowadziła studia botaniczne, językowe i etnograficzne. Pomysł na napisanie nadniemeńskiej epopei powstał latem 1885 roku, gdy Orzeszkowa przeniosła się na wieś po wielkim pożarze Grodna. Jak pisała w listach, pragnęła „scharakteryzować szlachtę zagrodową i główne typy obywatelskie, nie popadając w sielankę”.
strona:   - 1 -  - 2 - 



  Dowiedz się więcej