Jesteś w: Przedwiośnie

Obraz i ocena rewolucji w „Przedwiośniu”

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Obraz rewolucji w Baku


Rewolucja nazywana październikową faktycznie wybuchła w Rosji 7 listopada 1917 roku. Dla Rosjan posługującym się kalendarzem juliańskim był to jednak 25 października. Rewolucjoniści, którzy szybko zyskali miano bolszewików (czyli będących w większości), zwrócili się przeciwko caratowi.

Zaatakowali ówczesną siedzibę rządu Aleksandra Kiereńskiego, czyli Pałac Zimowy w Petersburgu. Wadzę w Rosji przejął wówczas Ogólnorosyjski Zjazd Delegatów Robotniczych i Żołnierskich i wkrótce ogłosił powstanie Republiki Radzieckiej. Na czele nowego rządu stanął przywódca rewolucji Włodzimierz Lenin.

Po niespełna tygodniu rozprzestrzeniająca się po kraju krwawa rewolta dotarła do Baku. 31 października (według kalendarza juliańskiego) Rada Delegatów Robotników przejęła władzę w naftowym mieście. Baku było swoistym ewenementem na Zakaukaziu, ponieważ reszta dużych aglomeracji wciąż znajdowała się pod kontrolą burżuazji i nacjonalistów, którzy mieli zakusy na odseparowanie regionu od Rosji i utworzenie nowego państwa.

Z początkiem 1918 roku Baku stało się areną krwawych starć Ormian z Tatarami. W wyniku zawirowań rewolucyjnych na czele Rady Komisarzy Ludowych stanął Ormianin Szauminanc. Nienawiść Ormian do Tatarów i chęć zemsty za rzeź z 1905 roku spowodowała, że „Czarne miasto naftowe stało się podwójnie czarnym: od dymu i kurzawy wojennej”. Przyzwolenie dla przemocy spowodowało, że sytuacja wymknęła się spod jakiejkolwiek kontroli. Z czasem:

„Okazało się naocznie, że nie tylko rewolucjoniści, lecz i wszyscy inni mają w sobie żyłkę do rzezi”.

Represjonowani Tatarzy zwrócili się o pomoc braci w wierze – Turków. W czerwcu 1918 roku Baku zostało oblężone przez przybyszy znad Bosforu. Radzieckie Władzie w mieście upadły, a ich miejsce zajęli kontrrewolucjoniści. Z odsieczą Ormianom przybyło wojsko brytyjskie (oddziały stacjonujące w Iranie), rozpoczynając artyleryjski ostrzał miasta.

Piękne Baku zmieniło się w ruinę. Widok Baku, przez które przetoczyła się rewolucja był niezwykle dramatyczny:

„Bez żadnej przesady i bez przenośni mówiąc, krew płynęła nie rowami, lecz lała się po powierzchniach jako rzeka wieloramienna. Ściekała do morza i zafarbowała czyste fale. Trupy wyrżniętych Ormian wrzucano w morze, podwożąc je na brzeg samochodami ciężarowymi i wozami”.

Miasto przechodziło z rąk do rąk do końca kwietnia 1920 roku, kiedy stało się stolicą nowo proklamowanej Azerbejdżańskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej.

Motyw rewolucji w „Przedwiośniu”


Rewolucja jest jednym z głównych motywów i tematów podjętych przez Żeromskiego w „Przedwiośniu”. Wielu współczesnych mu odbiorców mylnie odczytywało powieść jako wychwalającą rewolucję bolszewicką. Autor niejednokrotnie był zmuszony zabierać głos w prasie, by uzmysłowić społeczeństwu, że powieść ma charakter silnie antyrewolucyjny, co przejawia się w ukazaniu konsekwencji każdej krwawej rewolty.

Rewolucja jako jeden z dogmatów komunizmu jest jedyną drogą do pokonania burżuazji przez klasę robotniczą. Młody bohater „Przedwiośnia” przy pierwszym zetknięciu się z tą ideą jest nią wyraźnie zafascynowany. Nie rażą go niezwykle krwawe i okrutne sceny, jakie widuje na ulicach ogarniętego rewolucją Baku. W naftowym mieście dochodziło wybuchła istna anarchia. Na porządku dziennym były lincze i samosądy oraz grabieże. Ofiarami najpierw stali się przedstawiciele najbardziej zamożni, czyli burżuazja. W myśl likwidacji własności prywatnej wszystko stawało się własnością wszystkich, co tak naprawdę sankcjonowało kradzieże i grabieże.

Zafascynowany rewolucją, a chyba bardziej tym, że może bezkarnie grasować po Baku z kolegami, Cezary wygłasza matce tyradę:
strona:   - 1 -  - 2 - 



  Dowiedz się więcej