Jesteś w: Przedwiośnie

Cezary Baryka – charakterystyka, dzieje przemiana

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim



Poznajemy go jako ułożonego, wykształconego i kulturalnego czternastolatka, który po odejściu ojca niemal natychmiast staje się nieznośnym, krnąbrnym i bezczelnym rozrabiaką. Przemiana ta dała się mocno we znaki zwłaszcza jego matce, która przez chuligaństwo syna mocno popadła na zdrowiu.

Właśnie widok schorowanej kobiety uzmysławia młodzieńcowi po kilku latach, do czego doprowadził. Obserwujemy wówczas w nim kolejną przemianę – nie dość, że zaprzestał włóczenia się po ulicach, to porzucił też bezgraniczną miłość do rewolucji i dostrzegł, że matka jest jego jedyną rodziną.

Kolejna przemiana wewnętrzna, jaka dokonała się w Baryce stała się za sprawą ojca. Seweryn namówił syna do podróży do Polski, pomimo że ten wcale nie wolał pozostać w Rosji. Przez niemal całą podróż Cezary bił się z myślami, by wysiąść z pociągu. Dopiero opowieść ojca o Polsce jako mitycznej krainie dobrobytu sprawiła, że zmienił swoje podejście do zagadnienia ojczyzny i postawił wypełnić wolę ojca.

Przemianę przeżył także Baryka w Nawłoci. Zakochany do szaleństwa w Laurze bohater zrozumiał, że nie pisane jest mu beztroskie życie szlachcica, gdy kobieta odrzuciła jego miłość na rzecz pieniędzy rywala. Wówczas Baryka postanowił przeciwstawić się niesprawiedliwości toczącej polskie wsie i miasta, powrócić do Warszawy, by tam poświęcić się bez reszty kwestii odbudowy państwa polskiego.

Cezary Baryka jako nowy typ bohatera literackiego


Postać Cezarego Baryki pod wieloma względami odbiega od utartego kanonu. Udało się Żeromskiemu stworzyć bohatera nowoczesnego, o złożonym charakterze, niepokornego, bezkompromisowego wciąż poszukującego własnej drogi życiowej młodzieńca. Już jego matka zwróciła uwagę, że jego „chłopczyńska łatwowierność” może przyczynić się do jego klęski. Spostrzeżenie to było niezwykle trafne. Nowoczesność Cezarego przejawia się głownie jego dynamicznością i zmiennością charakterystyczną dla procesu dojrzewania.

Cezary nie dorastał w tradycyjnej, wielopokoleniowej rodzinie. Miał tylko matkę i ojca. Miejsce, w którym dorastał nie mógł nazywać ojczyzną, ponieważ termin ten zarezerwowany był przez rodziców dla „Polski”, której chłopak nigdy nie widział na oczy. Nie łatwo zrozumieć więc, że Cezary odczuwał silną potrzebę identyfikacji, posiadania własnej tożsamości. Stąd brała się wspomniana przez jego matkę łatwowierność, która towarzyszyła mu do końca. To właśnie przez nią zafascynowała go wielka idea rewolucyjna, która pozwalała mu nie tyle na bezkarne rozrabianie, co przede wszystkim czyniła go częścią ruchu społecznego, wielkiej grupy ludzi o podobnych poglądach. Pogląd na temat rewolucji szybko uległ weryfikacji, gdy na własnej skórze Czary przekonał się o barbarzyństwie bolszewików. Baryka poszukiwał więc dalej swojej drogi życiowej, a z czasem również drogi dla Polski.

O nowoczesności bohatera „Przedwiośnia” świadczą także wpisane w jego osobowość kontrasty. Wielokrotnie jego czyny kłócą się ze słowami czy przekonaniami. Widać to najlepiej podczas jego pobytu w Nawłoci, gdzie z jednej strony (w duchu) sprzeciwia się wyzyskowi chłopów, a z drugiej strony bawi się w najlepsze na balach.

Cezary Baryka wyróżnia się tym, że nie poznajemy go jako „produktu gotowego” o jasno określonych cechach. Zamiast tego towarzyszymy w procesie jego kształtowania. Na naszych oczach bohater ten ulega fascynacji pewnymi zjawiskami, które z czasem dotkliwie go doświadczają. Kreuje on swoją osobowość metodą prób i błędów. Baryka nie podąża za nikim, nie poszukuje autorytetów, ponieważ wie, że każdy powinien iść swoją unikalną i niepowtarzalną ścieżką.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 - 



  Dowiedz się więcej