Jesteś w: Krzyżacy

„Krzyżacy” – geneza

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

„Krzyżacy” to literacka odpowiedź Henryka Sienkiewicza na antypolską politykę Prus w drugiej połowie XIX wieku. Stosunek Polaków do zaborcy niemieckiego jest jednym z kluczowych tematów jego dzieła. Pisarz dostrzegał rosnącą potęgę cesarstwa niemieckiego, a także konsekwentną politykę kanclerza Bismarcka i chęć parcia Rzeszy na Wschód. Germanizacja polegała na świadomym dyskryminowaniu wszystkiego co polskie – na wyniszczeniu kulturowym, ale i gospodarczym Polaków zamieszkujących tereny zaboru pruskiego. Pisarz widział w niej kontynuację wielowiekowej tendencji, której jednym z kulminacyjnych momentów była ekspansja zakonu krzyżackiego.

Sienkiewicz dostrzegając podobieństwa współczesnych sobie Niemców do średniowiecznych Krzyżaków stworzył dzieło odwołujące się do przeszłości i udowadniające, ze potęgę niemiecką można pokonać, tak jak uczynił to pod Grunwaldem Władysław Jagiełło. Dzieło o konflikcie polsko-krzyżackim powstało, jak pisał sam autor „z odczucia chwały narodowej w przeciwstawieniu do dzisiejszej narodowej niewoli”. Podobnie jak „Trylogia” „Krzyżacy” zostali napisani „ku pokrzepieniu serc”, czyli duchowego wsparcia Polaków zniewolonych przez zaborców.

Pomysł na napisanie utworu rozgrywającego się w średniowieczu Sienkiewicz próbował zrealizować już w 1865 roku („Spytko z Melsztyna”), jednak prawdziwe studia nad tą epoką rozpoczął w 1892 roku. W międzyczasie powstały „Rodzina Połanieckich” oraz „Quo vadis”. Nad „Krzyżakami” pracował pisarz od lutego 1896 roku do końca marca 1900 roku. Tekst powstawał zarówno w Polsce, jak i za granicą podczas podróży autora. Praca nad powieścią sprawiała mu wiele trudności i wyczerpywała go.

„Krzyżacy” ukazywali się od lutego 1897 roku w odcinkach w „Tygodniku Ilustrowanym” i kilku innych pismach. Treść pisarz ukończył 28 marca 1900 roku, jednak całość po ważnych poprawkach została wydana w połowie 1900 roku jako „powieść jubileuszowa”.



  Dowiedz się więcej