Jesteś w: Ferdydurke

Ferdydurke - wszystko, czego możesz nie wiedzieć o powieści Gombrowicza

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim


Oprócz głównej akcji, powieść zawiera dwie historie opowiedziane jako dygresje. Jest to „Filidor dzieckiem podszyty” i „Filibert dzieckiem podszyty”. Obie opowiedziane są w formie sensacyjnych doniesień z szerokiego świata – jakby zewnętrznego w stosunku do rzeczywistości, w której toczy się główna akcja powieści. „Filidor dzieckiem podszyty” opowiada historię, która rozegrała się w Europie w przeszłości. Zahaczyła również o Warszawę. Historia miała swój początek, moment kulminacyjny i zakończenie a wszystko to zostało rozciągnięte w czasie. W odróżnieniu od niej, „Filibert dzieckiem podszyty” jest relacją ze zdarzenia trwającego co najwyżej kilka godzin w czasie meczu tenisowego na kortach we Francji.

Ferdydurke – interpretacja tytułu


Tytuł powieści Witolda Gombrowicza „Ferdydurke” nie został określony przez autora. Najprościej jest przyjąć wersję, że nic nie znaczy. Nie wiadomo nawet jak to słowo miałoby odmieniać się.
Według M. Głowińskiego tytuł z założenia ma być bezsensowny. Jego znaczenie ma polegać właśnie na braku znaczenia.

Inni badacze literatury doszukali się związku z powieścią „Babbit”, której autorem jest amerykański pisarz Sinclair Lewis. Jego bohater, niejaki Freddy Durkee kończy kurs poprawiający wymowę, dzięki czemu zwalcza swoją nieśmiałość i zaczyna odnosić sukcesy życiowe.

Istnieje jeszcze trzecia interpretacja tytułu powieści Gombrowicza. Może być on zapisem fonetycznym angielskiego wyrażenia thirty door key. Miałby on nawiązywać do dwóch dygresyjnych, komentujących utwór części powieści. Filo-door to lubiący drzwi czyli to, co zamyka oraz Filibert, co oznacza lubiącego pokój / berthe /. W sumie nawiązywać miło by to do wieku bohatera powieści „Ferdydurke” czyli do 30 lat, w którym to wieku osiąga się pewien stopień rozwoju. W oparciu o ten zwrot tłumaczono też tytuł powieści jako „klucz do trzydziestu drzwi”. Miałaby więc być to powieść o kluczu umożliwiającym niezakłócony i prawdziwy rozwój jednostki.

Ferdydurke – plan wydarzeń


I SZKOŁA
1..Niespokojna noc i wizyta profesora Pimki.
2.Wydarzenia na szkolnym boisku.
a. Józio przypatruje się kolegom.
b. Konflikt Syfona z Miętusem. / Indywidualista Kopyrda /.
c. Spisek przeciwko Syfonowi.
3.Wizyta w gabinecie dyrektora Piórkowskiego.
4. Pierwsza lekcja z nauczycielem Bladaczką.
5. Wyzwanie na pojedynek na miny Syfona przez Miętusa.
6. Druga lekcja – lekcja łaciny.
7. Pojedynek na miny i akt przemocy na Syfonie.
8. Dygresja - „Filidor dzieckiem podszyty”.

II DOM MIEJSKI
9. Józio poznaje Młodziaków.
10. Bunt Józia przeciwko Młodziakom / podglądanie, udawanie dziecka /.
11. Realizacja intrygi wymierzonej w Młodziaków.
12. Ucieczka na wieś w towarzystwie Miętusa.
13. Dygresja - „Filibert dzieckiem podszyty”.

III DOM WIEJSKI
14. Wędrówka i spotkanie z chłopami.
15. Wiejski dwór Hurleckich.
16. Miętus obserwuje parobka.
17. Miętus brata się z parobkiem / bicie po gębie, pomiatanie, kpiny Marcysi /.
18. Afera z powodu Walka.
19. Nieudany plan ucieczki z Walkiem do Warszawy.
20. Tresowanie Walka na oczach służby i chłopstwa.
21. Atak chłopstwa i służby na dwór.
22. Ucieczka Józia i Zosi.

Ferdydurke – narracja


Narracja w „Ferdydurke” prowadzona jest zgodnie z charakterem powieści. Powieść jest autotematyczna, toteż narrator pojawia się w 1 osobie liczby pojedynczej rodzaju męskiego. Jest to najbardziej oczywiste rozwiązanie.

Jego wiedza na temat opisywanej rzeczywistości sprowadzona zostaje do własnych informacji, obserwacji, przemyśleń i odczuć. Nie jest to narrator wszechwiedzący, który potrafi dokładnie określić co dzieje się w świadomości wszystkich bohaterów jego powieści. Utożsamia się tylko z jednym z nich – z Józiem Kowalskim. Jest to port parole autora. Czasami jednak autor odstępuje od tej zasady. Bywa, że jego narrator ocenia rzeczywistość z pozycji innych bohaterów / „Lecz Konstanty nawet nie dopuszczał myśli, by Miętus mógł być czym innym niż szczeniakiem, on, który przy obiedzie przepijał doń za pan brat na gruncie homoerotycznym, teraz odżegnywał się od wszelkiej wspólności, traktował jak młokosa, smarka, wiekiem bagatelizował”/.

Kolejny problem, to pojawianie się głównego bohatera w dwóch postaciach - Józia gimnazjalisty oraz trzydziestoletniego literata. To daje podstawę by przyjąć, że w „Ferdydurke” jest dwóch narratorów. Literat dochodzi do głosu w rozdziałach dygresyjnych, gdzie narracja jest inaczej ukształtowana niż w pozostałych częściach powieści. Oprócz rozważań związanych z literaturą, zawierają one dwie historie przypominające swoją formą relacje prasowe.

Ogólnie mówiąc – narrator w „Ferdydurke” stosuje różne stylizacje: archaizuje składnię
/ „Miętusowi zasię sekundował Hopek”/,używa żargonu uczniowskiego / „I postawił mu kica” /, naśladuje gwarę ludową / „... jak to zwykle lud, gdy państwo się patrzom, i ręką zasłonił sobie usta.” /, wprowadza neologizmy / „mamlęcie”, „kretynoidalnie” /. Gombrowicz dużo uwagi poświęca językowi. Ze wstrętem opisuje żargon uczniowski, a zwłaszcza ten usiany wulgaryzmami ale nie posuwa się do cytowania tego, co najgorsze. Groteskowe opisy ukazują absurdalność świata. Niekiedy narracja bywa bardzo emocjonalna:

/ „Ach, stworzyć formę własną! Przerzucić się na zewnątrz! Wyrazić się! Niech kształt mój rodzi się ze mnie, niech nie będzie zrobiony mi!”/. Emocjonalność ujawnia się też w często stosowanych monologach wewnętrznych. Czasami autor bezpośrednio zwraca się do czytelnika, zmniejszając tym dystans: / „Kopyrda! Czy pamiętacie Kopyrdę?” /. Chętnie też stosuje aluzje do znanych tekstów literackich przeważnie parafrazując je: / „Pamięć zmarłych – rzekł Pimko – jest arką przymierza pomiędzy nowymi a starymi laty, podobnie jak i pieśń gminna”. (Mickiewicz).
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -  - 7 - 



Ferdydurke – streszczenie

Pewnej nocy bohater powieści, trzydziestoletni literat nie może spokojnie spać. Najpierw wydaje mu się, że jedzie taksówką na dworzec, później budzi się i rozmyśla o dzieciństwie, o swojej debiutanckiej książce, która spotkała się z krytyką i o poczuciu wyobcowania. W trakcie tych rozmyślań jego oczom ukazuje się stojąca k... wiecej



Ferdydurke – motyw dojrzałości

Przewodnią myślą powieści Gombrowicza „Ferdydurke” jest problem dojrzałości czy też niedojrzałości człowieka. Uważa on, że niedojrzałość jest cechą przypisaną człowiekowi. Z biegiem czasu zmieniamy się fizycznie ale skrzętnie ukrywamy to, czego pragniemy i co naprawdę odczuwamy. Tak dzieje się również z bohat... wiecej



Witold Gombrowicz – notatka szkolna

Witold Gombrowicz urodził się 4 sierpnia 1904 roku w Małoszycach na Sandomierszczyźnie. Pochodził z herbowej rodziny / matka z domu Kotkowska była herbu Ostoja, ojciec – herbu Kościesza /. Rodzina należała do zamożnego ziemiaństwa. Pisarz był najmłodszym dzieckiem w rodzinie. Miał jeszcze trójkę rodzeństwa. Na chrzcie dos... wiecej



Ferdydurke – losy Józia

I Rozważania nad sobą we własnym warszawskim mieszkaniu i poranna wizyta Pimki.
II Józio w szkole
1. Wizyta w gabinecie dyrektora szkoły
2. Boisko szkolne i nowi szkolni koledzy
3. Pierwsze lekcje
4. Pojedynek Syfona z Miętusem na miny

III Józio u Młodziaków
1. Poznawanie ... wiecej



Ferdydurke – charakterystyka głównych bohaterów

Józio Kowalski – Główny bohater. Trzydziestoletni literat o niedojrzałej osobowości, którego
profesor Pimko postanawia edukować i cofa go do poziomu gimnazjalisty.

Profesor Pimko – Profesor z Krakowa, kurator, specjalista od wychowania młodzieży, autorytet ukrywający swoje prawdziwe oblicze pod maską d... wiecej



Ferdydurke – rodzina Młodziaków – charakterystyka

Rodzina Młodziaków jest warszawską rodziną inteligencką. Ich sytuacja materialna przedstawia się bardzo dobra. Posiadają własną willę z ogródkiem, którą urządzili zgodnie ze swoimi upodobaniami. Prowadzenie domu powierzono zatrudnianej przez nich służącej. Pani domu, inżynierowa Młodziakowa wolny czas poświęca na działalno... wiecej



Ferdydurke – Rodzina Hurleckich – charakterystyka

Rodzina Hurleckich mieszka w majątku ziemskim Bolimowo., który jest ich własnością. Mieszkają we dworze.

Hurleccy są dalekimi krewnymi głównego bohatera, Józia. Rodzina składa się z czterech osób: ciotki Hurleckiej z domu Lin, wuja Konstantego zwanego Kociem, ich syna Zygmunta i wychowanicy Zosi.

W mająt... wiecej



Ferdydurke – najważniejsze cytaty

• Wielka poezja, będąc wielką i będąc poezją, nie może nie zachwycać nas, a więc zachwyca.
• Dlaczego Słowacki wzbudza w nas zachwyt i miłość? (...)
• Dlatego, panowie, że Słowacki wielkim poetą był.
• Normalność jest linoskoczkiem nad otchłanią anormalności.

• L... wiecej



Ferdydurke – problematyka

Podstawowym problemem powieści Witolda Gombrowicza „Ferdydurke” jest walka z formą. Sam Gombrowicz napisał o tym tak: „(…) istota ludzka nie wyraża się w sposób bezpośredni i zgodny ze swoją naturą, ale zawsze w jakiejś określonej formie i że owa forma, ów styl, sposób bycia nie jest tylko z nas, lec... wiecej



Ferdydurke – walka z formą

Walka z formą w powieści Gombrowicza „Ferdydurke” odbywa się na kilku płaszczyznach.
Konstrukcja powieści - zmierza do rozbicia stylu tradycyjnej powieści realistycznej. Autor robi to poprzez pomieszanie realizmu z fantastyką i wprowadzenie pozornego chaosu. Wrażenie chaosu powiększa dodatkowo umieszczenie w p... wiecej



Ferdydurke – koncepcja człowieka uwikłanego w formę

Walka z formą jest głównym problemem powieści Gombrowicza „Ferdydurke”. Wszyscy jego bohaterowie ukształtowani są według określonego modelu, ponieważ człowiek jest istotą społeczną.

Oznacza to, że w kontaktach w gronie rodzinnym, w grupie rówieśniczej, w środowisku zawodowym czy w jakimkolwiek innym prz... wiecej



Ferdydurke – pupa, gęba i łydka – słowa klucze

Gombrowicz pisząc powieść „Ferdydurke” stworzył do komunikowania się z czytelnikiem własny, specyficzny język. Znalazły się w nim, między innymi słowa-klucze będące zręcznymi nośnikami znaczeń, które wymagają dłuższego wyjaśniania. Słowa te tworzą kod, dzięki któremu autor oddaje istotę rzeczy przy użyciu ... wiecej



Ferdydurke – walka Józia z „gębą” i „pupą”

W powieści Gombrowicza trzydziestoletni literat walczy z narzucaną mu przez świat zewnętrzny formą. Najpierw zostaje „upupiony” przez profesora Pimkę, który robi z niego gimnazjalistę. Usiłuje przeciwstawić się temu ale szybko uświadamia sobie, że nie ma szans na ucieczkę. W szkole, co prawda uczniowie walczą z narzuc... wiecej



Ferdydurke – groteska w powieści

Pojęcie groteski zmieniało swoje znaczenie na przestrzeni wieków. W wieku XX groteska zaczęła oznaczać to, co nie jest sztuką klasyczną. W tym czasie powstał parodyjno - groteskowy nurt literacki nacechowany satyrą i komizmem. Przyjęło się też mówieniem sztuce i literaturze o niej samej. Po olbrzymich przemianach cywilizacyjnych ... wiecej



Ferdydurke jako powieść awangardowa

Powieść awangardowa zaistniała w początkach XX wieku. Powstała z takich kierunków w sztuce, jak ekspresjonizm czy surrealizm. Oznaczało to zerwanie z konwencją powieści realistycznej.
W powieści awangardowej podlegają odkształceniu: spójność akcji i logika przyczynowo-skutkowa wydarzeń. Rządzi w niej groteska, poetyka... wiecej



Ferdydurke – zakończenie „Koniec i bomba. A kto czytał ten trąba”

Gombrowicz powieść „Ferdydurke” zakończył niezbyt wyrafinowaną rymowanką, którą opatrzył swoimi inicjałami:
„Koniec i bomba. A kto czytał ten trąba. W. G.”.

Pomysł ten podsunęła mu służąca pracująca w domu Gombrowiczów od wielu lat – Aniela Brzozowska - Łuksiewiczowa. ... wiecej



Ferdydurke – motyw szkoły

W powieści Gombrowicza „Ferdydurke” motyw szkoły jest jednym z głównych wątków. Autor nie rozciąga go na całą powieść – poświęca mu pierwszą jej część.

Edukacja zawsze była tematem popularnym w literaturze. Wielu pisarzom problem wychowania młodzieży wydawał się szczególnie ważny. N... wiecej



Ferdydurke – lekcja łaciny

Zapisany do gimnazjum, główny bohater „Ferdydurke” po przyjrzeniu się nowym kolegom na boisku szkolnym, po przerwie idzie z nimi na lekcje. Jedną z lekcji jest łacina. Prowadzi ją siwy staruszek z bródką i „z małą purchawką na nosie”. Uczniowie boją się go. Lekcję zaczyna od sprawdzania zadania domowego. Ok... wiecej



Ferdydurke – motyw nauczyciela

Pierwszym nauczycielem, z którym czytelnik ma okazję zetknąć się w powieści Gombrowicza „Ferdydurke” jest profesor Pimko. To on odwiedza głównego bohatera, przegląda jego notatki, ocenia je, zadając pytania sprawdza stan wiedzy Józia i stwierdza braki w edukacji. Wszystko to jest krótkim egzaminem, na podstawie którego ... wiecej



Ferdydurke – wizja szkoły

Szkoła w powieści Witolda Gombrowicza „Ferdydurke”jest instytucją wykpioną przez autora. Karykaturalne jest w niej wszystko, poczynając od schlebiających sobie dwóch głównych pedagogów – dyrektora Piórkowskiego i profesora Pimki. Zachowują się oni obaj tak, jakby mieli do wypełnienia jakąś ważną misję społe... wiecej



Ferdydurke – pojedynek na miny – opis

Główny bohater powieści Gombrowicza „Ferdydurke” jest w szkole świadkiem pojedynku między dwoma uczniami – Miętusem i Syfonem.

Syfon jest najlepszym uczniem w klasie, podporządkowuje się wykładowcom, jest bezkrytyczny wobec ich metod pedagogicznych. Przewodzi grupie chłopiąt czyli „... wiecej



Ferdydurke – motyw dworku

Dwór w powieści Gombrowicza „Ferdydurke” znajduje się w Bolimowie. Jest to majątek ziemski należący do rodziny Hurleckich spokrewnionych z głównym bohaterem, Józiem. Rodzina składa się z czterech osób. Są to: wuj Konstanty zwany Kociem, jego żona, którą Józio nazywa ciotką Hurlecką oraz ich dzieci – Zygm... wiecej



„Ferdydurke” - „Jak zachwyca, kiedy nie zachwyca?” - dylemat ucznia związany z lekturą

Lekcja języka polskiego w powieści Gombrowicza „Ferdydurke” stanowi jeden z zabawniejszych fragmentów tego utworu. Nieporadny, zastraszony i zniechęcony do pracy nauczyciel zwany Bladaczką próbuje przeprowadzić lekcję. Główny bohater mówi o nim, że „zarabiał na życie wieszczem gadając”.

wiecej



„Ferdydurke” - złamanie konwencji literackich

Gombrowicz pisząc swoją pierwszą powieść „Ferdydurke” postawił sobie za cel złamanie konwencji powieści realistycznej, do której to konwencji czytelnik był przyzwyczajony. Ukształtowała się ona w połowie XIX wieku. W polskiej literaturze taki rodzaj uprawiali: Henryk Sienkiewicz, Eliza Orzeszkowa czy Bolesław P... wiecej



„Ferdydurke” - koncepcja człowieka

Witold Gombrowicz należał do pisarzy, którzy chętnie wypowiadali się na temat swoich utworów.
Z racji tego, że sam siebie określił egzystencjalistą, warto zastanowić się nad ogólnymi założeniami tego kierunku filozoficznego, który pojawił się także w literaturze.

Egzystencjalizm powstał w XX wieku. ... wiecej



Ferdydurke – forma jako wynik relacji międzyludzkich

W powieści Gombrowicza „Ferdydurke” problem formy jest problemem podstawowym. Jego główny bohater zajmuje się poszukiwaniem adekwatnej dla siebie formy. Robi to jako człowiek funkcjonujący w społeczeństwie i jako literat pracujący nad utworem, w którym stara się wyrazić swoją filozofię. Zdaniem pisarza jednostka... wiecej



„Ferdydurke” jako uniwersalne dzieło filozoficzno – psychologiczne

W swojej pierwszej powieści „Ferdydurke” Gombrowicz podjął temat uniwersalny. Tematem tym jest koncepcja człowieka jako jednostki funkcjonującej w społeczeństwie. Pisarz rozważa ten problem pod względem filozoficznym i psychologicznym.

Od strony psychologicznej opisuje swoich bohaterów w sposób behawio... wiecej



„Ferdydurke” - Filidor dzieckiem podszyty – streszczenie

Filidor dzieckiem podszyty to jeden z dygresyjnych rozdziałów powieści „Ferdydurke”. Poprzedza go przedmowa, w której autor snuje rozważania na temat literatury. Dotyczy to roli, percepcji, formy literatury oraz procesu twórczego i świadomości pisarza. O tych sprawach Gombrowicz pisze posługując się kpiną i żartem. Zazn... wiecej



„Ferdydurke” - Filibert dzieckiem podszyty – streszczenie

„Filibert dzieckiem podszyty” to druga dygresyjna powiastka umieszczona w powieści Gombrowicza „Ferdydurke”. Tak, jak pierwszą – poprzedza ją wstęp. Autor twierdzi, że zasada symetrii oraz analogii wymagała, by wstęp ten zaistniał. Poświęca go zmaganiom twórcy z warsztatem pisarskim czyli „m... wiecej