Jesteś w: Krzyżacy

Krzyżacy

Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskim

„Krzyżacy” – streszczenie
TOM PIERWSZY

Do gospody „Pod Lutym Turem” przybywają wracający z wojny na Litwie Maćko i Zbyszko z Bogdańca, a także księżna mazowiecka Anna Danuta. Towarzyszy jej dwórka – Danusia, córka Juranda ze Spychowa, która wykonuje przepiękną pieśń. Zbyszko ratuje ją przed upadkiem i ślubuje wierno�... wiecej

„Krzyżacy” – szczegółowy plan wydarzeń
TOM I

1. Opowieść Maćka z Bogdańca o wyprawie na Litwę w tynieckiej gospodzie.
2. Przyjazd księżnej mazowieckiej Anny Danuty.
3. Wykonanie pieśni przez Danusię Jurandównę.
4. Ślubowanie Zbyszka.
5. Uczta w gospodzie.
6. Msza w tynieckim klasztorze.
7. Objawienia św. Brygidy z... wiecej

„Krzyżacy” – skrócony plan wydarzeń
TOM I
1. Spotkanie Zbyszka z Bogdańca z Danusią, dwórką księżnej Anny Danuty w Tyńcu.
2. Ślubowanie zauroczonego Zbyszka.
3. Atak Zbyszka na posła krzyżackiego – Kunona Lichtensteina.
4. Skazujący Zbyszka na śmierć wyrok kasztelański.
5. Nieudana wyprawa Maćka z Bogdańca z nieudanej d... wiecej

„Krzyżacy” – czas akcji
Akcja właściwa powieści zaczyna się latem 1399 roku, kiedy poznajemy powracających z walk na Litwie Maćka i Zbyszka z Bogdańca, zaś kończy w lipcu 1410 roku po wygranej bitwie pod Grunwaldem.

Bohaterów poznajemy wczesnym latem 1399 roku w Tyńcu, gdzie spotykają się oni z dworem księżnej Anny Danuty, a następnie uda... wiecej

„Krzyżacy” – miejsce akcji
Akcja powieści rozgrywa się na terenie Królestwa Polskiego, Księstwa Mazowieckiego, Litwy i Państwa Krzyżackiego. Poznajemy ówczesną stolicę Polski – Kraków, siedziby książąt – Ciechanów i Płock, a także siedziby rycerzy – m.in. Spychowo, Bogdaniec czy Zgorzelec. W Prusach możemy podziwiać potęgę stolicy za... wiecej

„Krzyżacy” – główne wątki powieści
W powieści Henryka główne wątki możemy podzielić na wątek historyczny i wątki fikcyjne. Podstawowym watkiem historycznym jest konflikt pomiedzy Państwem Zakonnym a Królestwem Polskim i Litwą, którego przebieg ogladama w latach 1399-1410. Składają się na niego wszelkie wydarzenia związane ze stosunkami polsko-krzyżackimi i naras... wiecej

„Krzyżacy” – problematyka
Głównym zagadnieniem ukazanym w powieści Henryka Sienkiewicza jest konflikt polsko-krzyżacki, który na początku XV wieku doprowadził do wojny zakończonej wielkim zwycięstwem polskiej armii pod Grunwaldem. Autor w dużej mierze jednostronnie przedstawia zakonników krzyżackich, przypisując im najgorsze cechy, takie jak chciwość, ob�... wiecej

„Krzyżacy” – geneza
„Krzyżacy” to literacka odpowiedź Henryka Sienkiewicza na antypolską politykę Prus w drugiej połowie XIX wieku. Stosunek Polaków do zaborcy niemieckiego jest jednym z kluczowych tematów jego dzieła. Pisarz dostrzegał rosnącą potęgę cesarstwa niemieckiego, a także konsekwentną politykę kanclerza Bismarcka i chęć par... wiecej

„Krzyżacy” – kompozycja
Kompozycję „Krzyżaków” Sienkiewicz podporządkował całkowicie wymowie ideowej utworu – gloryfikacji polskiego zwycięstwa nad haniebnym zakonem krzyżackim. Możemy w fabule wyróżnić dwie płaszczyzny – historyczną i fabularną (fikcyjną).

Część historyczną zamykają dwie daty. Rok 1399, w kt�... wiecej

„Krzyżacy” – styl i język
O kwestiach językowych „Krzyżaków” Sienkiewicz mówił: „Studiowałem przede wszystkim akta grodzkie i miejskie, gdzie w tekst łaciński, względnie niemiecki, wplatane są często polskie zeznania świadków. Tam znalazłem mnóstwo starych wyrażeń i form dawno zaginionych. Dość dużo dostarczyła mi ich także gwara ... wiecej

„Krzyżacy” – tło historyczne
Tłem historycznym powieści „Krzyżacy” Henryka Sienkiewicza jest konflikt polsko-krzyżacki rozgrywający się na początku XV wieku.

Krzyżacy, a właściwie Zakon Szpitalny Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego został sprowadzony na ziemie polskie przez Konrada Mazowieckiego w 1226 roku. Za zadanie mieli on... wiecej

„Krzyżacy” – postaci historyczne
Władysław Jagiełło – król Polski od 1386 (po zawarciu unii z Królestwa Polskiego i Litwy i przyjęcia chrztu przez Litwę) do 1434 roku. Założyciel dynastii Jagiellonów, mąż Jadwigi. Jego największym zwycięstwem było pokonanie Krzyżaków w bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku. U Sienkiewicza jest on władcą idealnym &#... wiecej

„Krzyżacy” – postaci fikcyjne
Zbyszko z Bogdańca - młody, pewny siebie i porywczy rycerz z Bogdańca herby Tępa Podkowa, bratanek Maćka. Z czasem staje się odpowiedzialnym i opanowanym rycerzem, szczególnie po pasowaniu i wstąpieniu na służbę do króla. Zakochuje się od pierwszego spojrzenia w Danusi, jest jej wierny nawet po śmierci. Z marazmu leczy go d... wiecej

„Krzyżacy” jako powieść historyczna
Powieść historyczna – to jedna z odmian powieści poruszająca tematykę historyczną. Łączy w sobie fikcję z faktami z przeszłości, ukazuje postaci fikcyjne obok historycznych, istniejących w rzeczywistości, kreuje własne sądy co do zdarzeń i dawniejszych faktów.

„Krzyżacy” w pełni odpowiadają wy... wiecej

„Krzyżacy” – źródła historyczne
Sienkiewicz pisząc „Krzyżaków” korzystał z takich źródeł, jak: „Dzieje Krzyżaków” Rogalskiego, „Zamek krzyżacki w Malborgu dziś i przed pięciuset laty” Moraczewskiego, „Kronika” Piotra Dusburga, „Carte de la Pologne” Rizzi-Zannoniego. Dzieło nie powstałoby, gdyby nie lekt... wiecej

Henryk Sienkiewicz – notatka szkolna
Henryk Adam Aleksander Pius Sienkiewicz przyszedł na świat 5 maja 1846 roku w Woli Okrzejskiej w rodzinie szlacheckiej. Jego ojcem był Józef Paweł Sienkiewicz, uczestnika powstania listopadowego i Stefanii Cieciszowskiej, której rodzina miała dobra na Podlasiu. Dzieciństwo spędził w Grabowcach, a następnie Węższczynie.

wiecej

Obraz zakonu krzyżackiego w „Krzyżakach”
Przedstawicieli zakonu krzyżackiego poznajemy przede wszystkim dzięki kreacjom takich postaci, jak: Kuno von Lichtenstein, Hugo de Danveld, Zygfryd de L�we oraz Rotgier i Gotfryd. Obraz zakonników jest bardzo jednostronny – to osoby na wskroś złe, pałające nienawiścią do Polski, żądne zysków, spiskujące i niemoralne.
wiecej

Obraz polskiego rycerstwa w „Krzyżakach”
Polskie rycerstwo w „Krzyżakach” zostało ukazane w sposób kontrastowy do przedstawicieli zakonu krzyżackiego. Cechuje ich prawość, przestrzeganie kodeksu rycerskiego, a także oddanie królowi i ojczyźnie.

Każdy z rycerzy pochodził z zasłużonego w przeszłości dla władcy rodu, wyróżniającego się swym ni... wiecej

Obraz średniowiecznych obyczajów rycerskich w „Krzyżakach”
Rycerz średniowieczny pochodził zawsze z dobrego domu, jednak zostawał pasowany dopiero za szczególne zasługi czy zalety charakteru. Zbyszko został pasowany na rycerza po osłonieniu własną piersią księżnej Anny Danuty i jej dwórek przed szarżą tura. Nie odbyło się to w tradycyjny sposób, gdy rycerz przyklękał na jedno kolano... wiecej

Kodeks rycerski w „Krzyżakach”
Rycerze, bohaterowie „Krzyżaków” kierowali się w swoim życiu specjalnym kodeksem. Wyznaczał on silnie co wolno było im czynić, a czego nie wolno. Rycerz przede wszystkim miał się kierować wiernością dla władcy, honorem, szlachetnością, prawdomównością, poczuciem sprawiedliwości. Powinien posiadać takie cnoty, jak... wiecej

Krzyżacy - motywy literackie
Motyw rycerza w „Krzyżakach”
Sienkiewicz w „Krzyżakach” przenosi nas do czasów średniowiecza, gdy jednym z głównych stanów społecznych, obok duchowieństwa, mieszczan i chłopów było rycerstwo. W swej powieści kreśli nie tylko szczegółowe sylwetki poszczególnych rycerzy – polskich i krzyżackich, ale daje też obr... wiecej

„Krzyżacy” jako powieść pisana „ku pokrzepieniu serc”
„Krzyżacy” Henryka Sienkiewicza powstali przede wszystkim jako powieść ideowa. Pod koniec XIX wieku dążenia germanizacyjne Niemców w zaborze pruskim wciąż się zwiększały. Polityka niemiecka nastawiona była na wyniszczenie polskiego narodu zarówno gospodarczo, jak i kulturowo. Ograniczono do minimum rolę języka polskie... wiecej

Obraz bitwy pod Grunwaldem w „Krzyżakach”
Wojska polskie przybyły na miejsce pobliżu wsi Logdau i Tannenberga. Jagiełło, Witold, książęta mazowieccy i rada wojenna udali się do namiotu na mszę. Na zewnątrz zebrali się inni polscy rycerze i przyglądali się zatroskanemu królowi. Po mszy nadeszły wieści, że wojska krzyżackie także już przybyły. Król po drugiej mszy p... wiecej

Bitwa pod Grunwaldem – plan wydarzeń
1. Udział króla, księcia Witolda i rycerstwa w porannej mszy.
1. Nadzieje króla polskiego na pokój.
2. Nadciągnięcie wojsk krzyżackich.
3. Druga msza Jagiełły.
4. Przyjazd dwóch posłańców krzyżackich z mieczami.
5. Rozpoczęcie bitwy przez chorągwie Witolda oraz Fryderyka Wallenroda.

6... wiecej

Obraz średniowiecza w „Krzyżakach”
Henryk Sienkiewicz w „Krzyżakach” przywołał nie tylko poszczególne postaci i wydarzenia historyczne, ale oddał również atmosferę epoki średniowiecza – scharakteryzował poszczególne warstwy społeczeństwa, opisał ówczesne obyczaje i tradycje.

Na pierwszy plan wysuwa się hierarchiczny podział polskie... wiecej

Zbyszko z Bogdańca – charakterystyka
Zbyszko z Bogdańca jest bratankiem Maćka z Bogdańca, synem Jagienki z Mocarzewa i Jaśka z Bogdańca, po przedwczesnej śmierci rodziców wychowankiem swego stryja. Maćko pokłada w nim nadzieję, że odbuduje niegdyś potężny ród szlachecki.

Zbyszko to młodzieniec o długich włosach i wesołych oczach. Miał delikatną c... wiecej

Danusia Jurandówna – charakterystyka
Danusia to córka walecznego rycerza Juranda ze Spychowa. Jej matka zginęła z rąk Krzyżaków w ataku na Złotoryję. Ojciec oddał ją na wychowanie na dwór księżnej mazowieckiej Anny Danuty, gdzie została dwórką.

Danusia zostaje ukazana jako śliczna dziewczynka z lutnią, która potrafi śpiewać srebrzystym głosem. M... wiecej

Jagienka ze Zgorzelic – charakterystyka
Jagienka jest córką dzielnego rycerza – Zycha ze Zgorzelic. Jest śliczną młoda dziewczyną, wyróżniająca się wigorem i siłą dorównującą niektórym mężczyznom, co udowodniła pomagając Zbyszkowi w zabiciu niedźwiedzia. Bohaterka miała długie włosy i krzepką sylwetkę. Ubierała się po męsku, ponieważ damskie stroje... wiecej

Jurand ze Spychowa - charakterystyka
Jurand to właściciel Spychowa. Znienawidzony przez krzyżaków polski rycerz. Żonę stracił podczas ataku Krzyżaków na Złotoryję i od tej pory poprzysiągł im zemstę, dlatego nieustannie atakował ich ze Spychowa. Wychowuje najukochańszą córkę – Danusię, którą obiecał niegdyś oddać do klasztoru.

Wszystkim... wiecej

Losy Zbyszka z Bogdańca
Zbyszko był synem Jagienki z Mocarzewa i Jaśka z Bogdańca. Wcześnie został sierotą. Wychowywał go stryj – Maćko z Bogdańca. Od najmłodszych lat zaprawiał się w boju, towarzyszył też opiekunowi w wojennych wyprawach. Jego rodowa kasztel po raz pierwszy została zniszczona podczas wojny dwóch wielkopolskich rodów, następnie... wiecej

Henryk Sienkiewicz – notatka szkolna
Henryk Sienkiewicz urodził się 5 maja 1846 roku w Woli Okrzejskiej na Podlasiu w rodzinie szlacheckiej, pielęgnującej dawne tradycje i patriotyzm. Od 1861 roku rodzina zamieszkała w Warszawie, gdzie przyszły pisarz ukończył gimnazjum, a następnie studia filologiczno-historyczne w Szkole Głównej. Wówczas zadebiutował jako dziennikar... wiecej

Losy Juranda ze Spychowa na podstawie „Krzyżaków”
Pan Spychowa od zawsze był oddany walce z przedstawicielami zakonu krzyżackiego. Z tego między innymi powodu stracił żonę podczas napadu Krzyżaków na Złotoryję. Po tym zdarzeniu kierowała nim nienawiść, stał się szczególnie mściwy i okrutny wobec zakonników, z których najznamienitszych więził w lochach. Po śmierci żony od... wiecej

Dzieje miłości Zbyszka i Danusi na podstawie „Krzyżaków”
Jednym z głównych wątków powieści Henryka Sienkiewicza „Krzyżacy” jest miłość Zbyszka z Bogdańca do Danusi Jurandówny. Ich związek cechuje jednak tragizm. Nie dane jest im zaznać wspólnego szczęścia, a uczucie przynosi głównie ból i cierpienie.

Zbyszko poznaje Danusię w karczmie w Tyńcu, gdzie dwuna... wiecej

Danusia Jurandówna i Jagienka ze Zgorzelic – charakterystyka porównawcza
Danusia i Jagienka to dwie główne postaci kobiece „Krzyżaków” Henryka Sienkiewicza. Łączy je jedno – miłość, jaką obdarza je Zbyszko z Bogdańca, dzieli natomiast niemal wszystko.

Przede wszystkim dwie dziewczyny mają zupełnie inną urodę. Danusia wychowana na dworze księżnej mazowieckiej Anny Danut... wiecej

Czy powieść „Krzyżacy” Henryka Sienkiewicza uczy historii? - rozprawka
Powieść Henryka Sienkiewicza „Krzyżacy” powstała ponad sto lat temu. Autor przede wszystkim przypisał jej rolę ideową, książka powstała „ku pokrzepieniu serc” w czasach wzmożonej germanizacji. Miała podnieść na duchu rodaków, którzy przede wszystkim w zaborze pruskim poddawani byli szykanom ze strony Niem... wiecej

„Krzyżacy” – recenzja filmu A. Forda
Sienkiewicz jest mistrzem opisu i konstruowania historycznej fabuły. Nic dziwnego, że jego dzieło zostało przeniesione na ekran. Dokonał tego Aleksander Ford w 1960 roku, a okazją stała się 550. rocznica bitwy pod Grunwaldem. Jego ekranizacja była pierwszą polską „superprodukcją”, która miała największą widownię w h... wiecej

Legenda o Walgierzu Wdałym (Mocnym)
Za czasów pogańskich żył na tych ziemiach możny grabia, którego zwano Walgierzem Wdałym. Cały kraj należał do niego, a wszyscy panowie byli jego wasalami. Znany był ze swej siły i urody. Pewnego razu przebywał na dworze króla francuskiego, gdzie zakochała się w nim królewna Helgunda, którą ojciec zamierzał oddać do zakonu. ... wiecej

„Krzyżacy” – najważniejsze cytaty
„Krzyżacy” – najważniejsze cytaty
• Nie daj Bóg, abych ja hańbę od śmierci wolał. Jam to uczynił: Zbyszko z Bogdańca! - Zbyszko podczas procesu sądowego z Lichtensteinem. (R. 5)
• Mój ci jest! – Danusia ratując Zbyszka przed karą śmierci (R. 6)
• Jaki wół, taka i sk�... wiecej

„Krzyżacy” – bibliografia
1. Bujnicki Tadeusz, „Wstęp”, w: Henryk Sienkiewicz, „Krzyżacy”, t. 1-2, Wrocław 1990.
2. Czachowski Kazimierz, „Henryk Sienkiewicz. Obraz twórczości”, Warszawa 1931.
3. Habryn Anna, „»Krzyżacy« Henryka Sienkiewicza”, Warszawa 1972.
4. Inglot Jacek, „Poznać... wiecej