Jesteś w: Zbrodnia i kara

Problematyka „Zbrodni i kary”

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

„Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego to powieść ponadczasowa, podejmująca uniwersalne problemy, aktualne tak samo z perspektywy społeczeństwa XIX-wiecznego, jak i tego współczesnego.

Rosyjski pisarz poruszył w swoim dziele wiele problemów. Po pierwsze, na przykładzie losów głównego bohatera, ubogiego studenta Rodiona Raskolnikowa ukazał proces rodzenia się zbrodni w umyśle przeciętnego człowieka oraz jej ewolucję z teorii do praktyki. Wnikliwość, z jaką autor przedstawił psychikę człowieka przekonanego o swej wyjątkowości oraz dającego sobie prawo do eliminacji „zwykłych” jednostek poraża. Monologi wewnętrzne głównego bohatera ukazują złożoność jego charakteru oraz motywacji, stojących za zamordowaniem dwóch osób.

Obok analizy psychiki zbrodniarza, Dostojewski ukazała portret zbiorowy najbiedniejszych warstw, zamieszkujących XIXwieczny Petersburg. Miasto, wyłaniające się z kart książki nie przypomina w niczym stolicy jednego z największych państw Europy. Razem z poświęcającym wiele czasu na spacery Raskolnikowem odwiedzany nędzne ulice biedoty, oglądamy ich przygnębiające, pozbawione światła i wentylacji pokoje, przyglądamy się cierpieniu i nędzy, wyłaniających się z każdego zakamarka.

Kolejnym wątkiem, podjętym przez pisarza jest uzdrawiająca moc miłości. Chodzi tu o dwa rodzaje uczucia: damsko-męskie oraz człowieka do Boga. Pierwszą odmianę obserwujemy między parą głównych bohaterów. Choć na początku łączy ich tylko podobieństwo losów oraz charakterów, kolejne rozmowy i spotkania tworzą podwaliny przyjaźni. Miłość zakwita w pełni w dosyć oryginalnych okolicznościach – podczas pobytu na Syberii, na którą dziewczyna wyrusza razem ze skazanym Raskolnikowem. To właśnie w tym zimnym i niekojarzącym się w ogóle z zakochaniem miejscu Rodion uświadamia sobie siłę uczucia do Soni oraz odnajduje w sobie uwielbienie i oddanie dla Boga. Oba rodzaje miłości pomagają mu pogodzić się z popełnioną zbrodnią i zrozumieć swój błąd.

„Zbrodnia i kara” podejmuje także temat rodziny. W powieści mamy opisane dwa przykłady tych komórek, w obu przypadkach więzi łączące członków są tak silne, że w imię miłości dla rodziny i chęci otoczenia jej opieką główni bohaterowie poświęcają swoje życie. Jedną z motywacji Raskolnikowa, przemawiającą za zabiciem starej lichwiarki była chęć zapewnienia matce i siostrze spokojnego życia, zaś impulsem do wyjścia Soni na ulicę – głód jej młodszego rodzeństwa. Dostojewski ukazał, że w imię miłości do rodziny ludzie są zdolni do największych poświęceń.

Obok wymienionych problemów powieść podejmuje jeszcze kilka wątków pobocznych. Ich rozbieżność jest ogromna. Autor opisał ideę „nadczłowieka”, zajął się wątkiem cierpienia dzieci, przybliżył motyw uzależnienia od alkoholu. Z tych i wielu innych powodów (m.in. rozwiązania artystyczne, takie jak sięgnięcie po polifoniczność) „Zbrodnia i kara” pozostaje dziełem uniwersalnym i ponadczasowym.



  Dowiedz się więcej