Jesteś w: Mitologia

Mitologia

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim




Mit – charakterystyka

 Mit to opowieść dotycząca określonej społeczności i wytworzona w jej obrębie (np. Egipcjan, Słowian, Greków czy Rzymian). Słowo „mit” pochodzi od greckiego określenia mythos, czyli opowiadanie, legenda, podanie. Oznacza historię opowiadaną od pokoleń, która zawiera zarówno element prawdy historycznej, jak i pierwiast... wiecej


Mit o narodzeniu świata i bogów – streszczenie

 Mitologia Grecka zakłada, że świat powstał z Chaosu, który oznacza mieszaninę żywiołów, brak ładu i porządku. Łącznie ze światem z Chaosu wyłonili się pierwsi bogowie – Uranos (Niebo) i Gaja (Ziemia). Wśród dzieci pierwszych władców – tytanów – był Okeanos, czyli bóg rzeki opływającej cały świat, a t... wiecej


Cztery wieki ludzkości

 Jedna z greckich opowieści o powstaniu człowieka i rozwoju ludzkości wspomina o jej czterech wiekach. Pierwszy był wiek złoty – ludzie żyli wówczas bez zmartwień i trosk. Nie znali ani racy, ani wojny. Nie wiedzieli co to starość, nigdy również nie chorowali, wciąż czując pełnię sił. Umierali we śnie. Czas spędzali na ... wiecej


Funkcje i znaczenie mitów

 Mity to jeden z najważniejszych elementów spuścizny starożytności. Dzięki nim możemy uświadomić sobie jak myśleli i jakimi wartościami kierowali się Grecy i Rzymianie. Mity – opowieści przekazywane z pokolenia na pokolenie, odpowiadały na najważniejsze, zadawane przez ludzi pytania dotyczące życia na ziemi, jego pochodzen... wiecej


Greccy bogowie (panteon)

 Olimp, siedzibę bogów, zamieszkiwało 12 władców (różne źródła wymieniają różne postaci, zawsze jednak są wśród nich: Zeus, Hera, Hefajstos, Posejdon, Atena, Artemida, Afrodyta, Apollo, Ares oraz Hermes). Wyglądali tak jak ludzie, byli jednak od nich piękniejsi i silniejsi. Nigdy się nie starzeli i nie umierali. Mieli nadzwycz... wiecej


Mit rodu Labdakidów – streszczenie

 Król Teb, Lajos, usłyszawszy od wyroczni delfickiej przepowiednię, że zginie z rąk własnego syna, postanowił zgładzić potomka, którego urodziła jego żona – Jokasta. Nakazał więc swemu służącemu by wyniósł chłopca w góry i tam porzucił. Ten jednak ulitował się nad niemowlęciem i oddał go napotkanemu pasterzowi z K... wiecej


Mit o Prometeuszu – streszczenie

 Prometeusz był tytanem, stryjecznym bratem Zeusa, synem tytana Japeta. Jak głosi jedna z wersji to właśnie on ulepił człowieka z gliny i wody i tchnął weń duszę. Gdy na olimpijskim tronie zasiadł Zeus skończył się dla ludzkości wiek złoty, a zaczął srebrny. Ludzie stali się bezradni niczym dzieci. Nie znali ognia, a ich życi... wiecej


Mit o Demeter i Korze – streszczenie

 Demeter była boginią ziarna i urodzaju. Dzięki niej ziemia karmiła ludzi, wzrastało zboże i owocowały drzewa. To ona sprawiała, że łąki stawały się zielone i można było wypasać na nich zwierzęta. Nieodłączną towarzyszką Demeter była jej córka – Persefona, zwana Korą. Obie kobiety były sobie bardzo bliskie.
... wiecej


Mit o Dedalu i Ikarze – streszczenie

 Na krecie panował rozumny król Minos. Miał potężną flotę, zyski czerpał z handlu, jednak w swym domu nie zaznał szczęścia. Jego żona urodziła dziecko, które miało kształt byka i człowieka. Z czasem wyrosło na potwora, którego nazwano Minotaurem. Aby go zamknąć w bezpiecznym miejscu nakazał wybudowanie pałacu-labiryntu. Bu... wiecej


Mit o Syzyfie – streszczenie

 Syzyf był władcą Koryntu – potężnego i bogatego grodu, w którym znajdowało się wiele świątyń poświęconych bogom. Władca był ulubieńcem bogów, dlatego czasami był nawet zapraszany na uczty na Olimp. Dzięki temu, że spożywał nektar i ambrozję, mimo wieku zachował zdrowie i siły. Miał jednak jedną wadę – lub... wiecej


Mit o Orfeuszu i Eurydyce – streszczenie

 Orfeusz był najbardziej znanym śpiewakiem i muzykiem w Helladzie. Był synem boga Apolla i muzy Kaliope. Pewnego dnia poznał nimfę – Eurydykę i od razu się zakochał, ze wzajemnością. Młodzi pałając do siebie wielkim uczuciem wzięli ślub. Od tej pory Orfeusz czarował wszystkich swym wspaniałym śpiewem i grą na lutni, zaś... wiecej


Mit o Narcyzie – krótkie streszczenie

 Narcyz, przepięknej urody młodzieniec, żył wśród lasów i gór wraz z nimfami. Wszystkie kochały się w nim, ze względu na jego piękną sylwetkę. Jednak mężczyzna był nieczuły na ich zaloty. Uwielbiał jedynie polowania i nie chciał poznać innej namiętności.

Pewnego dnia pochylił się nad taflą wody i ujrzał sw... wiecej


Mit o Heraklesie (12 prac Heraklesa) – streszczenie

 Herakles był synem Zeusa i królowej Alkmeny. Aby zapewnić mu nieśmiertelność Zeus położył go obok swej żony Hery, by skosztował jej mleka. Królowa gdy to zobaczyła odtrąciła chłopca – znienawidziła go i całe życie prześladowała. Kilka kropel jej mleka rozlało się po niebie i tak powstała Mleczna Droga, zaś z tych,... wiecej


Mit o Tezeuszu – streszczenie

 Jednym z największych bohaterów Aten był Tezeusz. Jego rodzice byli cudzoziemcami – ojciec Ajgeus podbił Ateny, zaś matka – Ajtra pochodziła z Trojzeny. Małżonkowie rozstali się, lecz zanim to nastąpiło Ajgeus schował pod wielkim głazem sandały i miecz i nakazał żonie, by ich syn, gdy dorośnie wydostał te rzeczy. G... wiecej


Wyprawa Jazona po złote runo (Wyprawa Argonautów) – streszczenie

 Jazon był synem Ajzona – prawowitego króla tesalskiego miasta Jolkos. Gdy Jazon przyszedł na świat na tronie zasiadał niegodziwy brat Ajzona – Pelias. Gdy dowiedział się o narodzinach chciał zgładzić dziecko, jednak rodzicom udało się go przekonać, że Jazon zmarł, zaś naprawdę został oddany pod opiekę centaurowi C... wiecej


Historia wojny trojańskiej – streszczenie

 W morskiej bogince, Tetydzie, ze względu na jej urodę kochali się nawet bogowie. Jednak przepowiednia głosiła, że urodzi syna, który będzie potężniejszy od swojego ojca. Gdy zakochał się w niej książę tesalski – Peleus – mimo początkowych oporów bogini, postanowiono wyprawić ślub. Uroczystość odbyła się w piec... wiecej


Historia wojny trojańskiej – plan wydarzeń

 1. Wesele Peleusa i Tetydy.
2. Jabłko z napisem „Dla najpiękniejszej” rzucone przez boginię niezgody Eris.
3. Rozstrzygnięcie sporu przez Parysa.
4. Porwanie Heleny ze Sparty przez Parysa.
5. Zbrojenie się wojsk całej Hellady przeciw Troi.

6. Przyłączenie się Achillesa do zbrojnej wypr... wiecej


Powrót Odyseusza do Itaki – streszczenie

 Gdy wybuchła wojna, żona Odyseusza – Penelopa – urodziła mu syna - Telemacha. Wojownik nie chciał opuszczać domu. Udawał nawet szaleńca. Musiał jednak porzucić żonę i syna i wyruszyć na długą kampanię. Gdy Troja padła Odyseusz pragnął jak najszybciej powrócić na Itakę. Na morzu rozpętała się jednak burza, kt�... wiecej


Wędrówka Odyseusza – plan wydarzeń

 1. Zburzenie Troi.
2. Zniszczenie okrętów Odyseusza przez burzę.
3. Dotarcie do kraju Lotofagów.
4. Wizyta w krainie cyklopów.
5. Spotkanie z Polifemem.

6. Ucieczka z jaskini cyklopa dzięki podstępowi.
7. Klątwa Posejdona.
8. Przybycie na wyspę króla wiatrów – Eola.
9. Ws... wiecej


Konflikt o złote jabłko – streszczenie

 W morskiej bogince, Tetydzie, ze względu na jej urodę kochali się nawet bogowie. Jednak przepowiednia głosiła, że urodzi syna, który będzie potężniejszy od swojego ojca. Gdy zakochał się w niej książę tesalski – Peleus – mimo początkowych oporów bogini, postanowiono wyprawić ślub. Uroczystość odbyła się w piec... wiecej


Mit o Dionizosie – streszczenie

 Dionizos był synem Zeusa i Semele, córki króla Kadmosa. Semele poprosiła boga by ukazał się jej w pełnym blasku, jednak spłonęła nie mogąc patrzeć na potężnego władcę. Wydała przez śmiercią na świat Dionizosa. Malca wychowywały nimfy góry Nysy. Uczyły go tańców i śpiewu. Jego mistrzem był Sylen – gruby i łysy s... wiecej


Opis greckiego królestwa podziemi

 Wejście do podziemi, czyli piekieł znajdowało się za wieloma wodami i wieloma wzgórzami, na zachodzie na krańcu ziemi, tam, gdzie nie dochodzą już promienie słońca. Jest jeszcze kilka innych miejsc, skąd można dostać się do państwa podziemi, jednak wszystkie dusze wędrują do Hadesu przez wejście na zachodzie. Przed nim rozpoś... wiecej


Muzy i ich atrybuty

 Apollo, będąc bogiem poezji i muzyki, był także opiekunem dziewięciu muz – córek Zeusa i Mnemosyne (Pamięci). Mieszkały one w górach Beocji, na Helikonie i Parnasie, gdzie bije święte źródło kastalskie, jednak najbardziej lubiły przebywać na łąkach u podnóży Olimpu, na wyniosłościach Pierii gdzie pasły się należą... wiecej


Wędrówka Eneasza

 Gdy Grecy wdarli się do Troi bogowie postanowili, by ocalić jednego z mieszkańców miasta – Eneasza, syna Wenery, który w przyszłości miał być założycielem potęgi Rzymu. Sprzeciwić się tej decyzji mogła jedynie Junona, opiekunka Kartaginy, jednak w tym czasie była nieobecna. Eneasz nie wyróżnił się podczas wojny trojań... wiecej


Historia założenia Rzymu

 Askaniusz, syn Eneasza, założył miasto Alba Longa. Panowało w nim wiele pokoleń króló, aż na tronie zasiadł Prokas, który miał dwóch synów – Numitora i Amuliusa. Numitor jako starszy objął tron, jednak jego brat zebrał wojska i obalił króla, zaś jego córkę, Reę Sylwię, uczynił westalką. Kobieta powiła bliźniaki ... wiecej


Zeus (Dzeus) – opis boga

 Zeus to najważniejszy bóg Grecji, pan piorunów i błyskawic. Jego atrybutem jest właśnie piorun. Pioruny wykuwali dla niego cyklopi we wnętrzach wulkanów. Uważał, że jest silniejszy od wszytkich innych bogów razem wziętych. Przeczy temu historia, gdy Hera, Atena i Posejdon uwięzili go wspólnie i nie wiadomo, jak by się ta histori... wiecej


Eros i Psyche - streszczenie

 Eros był bogiem, który władał sercami ludzi i bogów. Wyobrażenia o bogu były różne – jednio uważali, że powstał z Chaosu i był tak stary, jak Gaja – Ziemia i to on wpłynął na zawarcie jej związku z Uranosem. Niektórzy wysławiali go jako najpotężniejszego boga rządzącego siłą elementarną całej natury. Obdar... wiecej


Uniwersalizm mitów greckich

 Mity powstawały w czasach starożytnych w obrębie określonych kultur (m. in. Grecja, Rzym). Pierwotnie istniały w przekazach ustnych i były przekazywane z pokolenia na pokolenie. Przede wszystkim miały na celu wyjaśniać świat – jego pochodzenie, zachodzące zjawiska, ale także zawierały podstawowe zasady i prawdy moralne, pokaz... wiecej


Ponadczasowość mitów greckich

 Dlaczego możemy mówić o mitach, że są uniwersalne?
Jednym z argumentów przemawiających za tą tezą jest fakt, że mimo że mity zostały spisane w starożytności są do dziś czytelne w kręgu kultury europejskiej i wciąż określone toposy pojawiają się w naszej kulturze. Przez wiele wieków mitologiczne postaci (Prometeusz, ... wiecej


Mitologia grecka - wprowadzenie

 Mitologia grecka to zbiór, zestaw mitów wykształconych w kręgu kultury starożytnej Grecji. Zawierają opowieści o życiu i dokonaniach bogów, bóstw, tytanów, herosów, a także nieprzeciętnych ludzi. Mówiły one o powstaniu świata, pochodzeniu człowieka, wyjaśniały zjawiska przyrody, a także określonych wytworów natury. Czyni�... wiecej


Mitologia rzymska

 Mitologia rzymska to zbiór wierzeń, obrzędów i opowieści związanych ze stanem świadomości i tłumaczeniem sobie otaczającej rzeczywistości (świata fizykalnego i duchowego) przez starożytnych Rzymian. Kształtowały się one jeszcze w czasach ustnych opowieści, w późniejszych wiekach były zapisywane, modyfikowane, stanowiąc podw... wiecej


Archetyp, topos, motyw – definicja

 Archetyp – pierwowzór jakiejś postaci, zdarzenia, motywu. W psychologii to określenie wspólnych dla określonej zbiorowości przekonań, zachowań, wyobrażeń o świecie, doświadczeń, tkwiących w zbiorowej podświadomości. Archetypy swoje źródło czerpią z mitologii i obrzędowości to za ich sprawą przeniknęły one d... wiecej


Podział mitów

 Mity wyjaśniały starożytnym na jakich zasadach opiera się świat, skąd wziął się człowiek, jak powstał kosmos. Wyjaśniały rzeczy, których nie można było wyjaśnić w sposób racjonalny. Mitologia ukazywała cały panteon bogów, opowiadały także o losach słynnych herosów – antycznych bohaterów. Zawierały także wzorce... wiecej


Frazeologia związana z mitami

 nić Ariadny – Ariadna, córka Minosa zakochała się w Ateńczyku – Tezeuszu i ofiarowała mu kłębek nici. Dzięki niemu bohater mógł wejść do labiryntu Minotaura, pokonać potwora i szczęśliwie odnaleźć powrotną drogę. Jeden koniec nici Tezeusz przymocował do wejścia labiryntu – wracając zwijał kłębe... wiecej


Miejsca mitologiczne

 Olimp – siedziba bogów greckich, na której niepodzielnie rządził Zeus. Znajdowało się tam wiele pałaców bogów, którzy spotykali się na hucznych ucztach, na których spożywano ambrozję i nektar zapewniające nieśmiertelność.

Parnas – mitologiczna siedziba muz, utożsamiana z siedzibą artystów. Było to... wiecej


Rzymscy bogowie (panteon)

 Amor – Kupidyn (grecki Eros) - bóg miłości, syn Wenus i Marsa, przedstawiany jest jako młody mężczyzna lub nagi chłopiec ze skrzydłami u ramion, z łukiem i kołczanem pełnym strzał.
Bachus (grecki Dionizos) - bóg płodnych sił przyrody, dzikiej natury, wina i winnej latorośli.
Eskulap (grecki Asklepios) - znawca ... wiecej


Główne postaci mitologiczne

 Achilles - mitologiczny syn Peleusa i morskiej bogini Tetydy. Matka pragnęła zapewnić mu nieśmiertelność, dlatego wykąpała go w Styksie (trzymała go za piętę). Jego wychowawcami byli Fojniks i centaur Chejron, dzięki czemu nie pragnął bogactwa, a jedynie sławy. Najbardziej znany z opisu jego zmagań z Hektorem podczas wojn... wiecej


Mitologia – bibliografia

 1. Burn Lucilla: „Mity greckie”. Warszawa 1999.
2. Cotterell Arthur: „Encyklopedia mitologii: Grecy i Rzymianie. Celtowie. Germanie”. Warszawa 2000.
3. Deary Terry: „Mity greckie”. Warszawa 2000.
4. Dobrowolski Witold: „Mity morskie antyku”. Warszawa 1987.
5. Graves Robert... wiecej