Jesteś w: Przedwiośnie

Przedwiośnie

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim


„małego miasta ze zgliszczami, które się jeszcze żarzyły i dymiły, z domami poprzewiercanymi na wylot od pocisków”.

W zupełnie innej scenografii toczą się losy bohatera po zakończeniu działań wojennych i wyjeździe do majątku przyjaciela w Nawłoci pod Częstochową. Kompleks pałacowo-dworski obejmuje również pobliskie Leniec oraz Odolana. Miejsca te można nazwać ostatnimi bastionami polskiej szlachty, swoim wystrojem i bogactwem radykalnie kontrastują z wyglądem okolicznych wsi, w których panuje głód i bieda. Na własne oczy spostrzegł to Cezary podczas świąt Bożego Narodzenia 1923 roku, które spędził w folwarku Chłodek, pracując ramię w ramię z chłopami.

W trzeciej części powieści Baryka wraca do Warszawy, wprowadzając się do biednej żydowskiej dzielnicy. Bohater odwiedza wiele miejsc, których dziś w stolicy nie odnajdziemy ze względu na zniszczenia wojenne. Są wśród nich jednak takie, które wciąż są w Warszawie obecne, jak Ogród Saski (gdzie spotyka się po raz ostatni z Laurą) oraz Belweder, ówczesna siedziba prezydenta Rzeczpospolitej.

Streszczenie „Przedwiośnia”


„Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego składa się z trzech głównych części oraz introdukcji zatytułowanej „Rodowód”, z której najpierw dowiadujemy się o pochodzeniu głównego bohatera powieści – Cezarego Baryki.

Jego Ojciec, Seweryn, wywodził się z polskiej szlachty. Pomimo niepełnego wykształcenia udało mu się zrobić przyzwoitą karierę urzędniczą w carskiej Rosji. Matka bohatera, Jadwiga, pochodziła z Siedlec, które kochała ponad życie. Para nie pobrała się z miłości, ale z rozsądku – Jadwiga była dla Cezarego żoną idealną, przynajmniej w oczach jego i rodziców dziewczyny.

Jedynym potomkiem małżeństwa Baryków był Cezary. Chłopak nie mógł narzekać na brak miłości, troski, i rozpieszczania. Rodzice postarali się, by pobierał nauki u najlepszych nauczycieli. Seweryn przez większą część życia zgromadził pokaźny majątek, w skład którego wchodziły także najwybitniejsze dzieła literatury polskiej. To właśnie z książek mężczyzna uczył się patriotyzmu i taką też postawę zaszczepiał w młodym potomku. Prawdziwym skarbem Baryków był pamiętniczek, w którym odnaleźć można było dowód szlacheckiego pochodzenia rodziny. Pogoń za karierą i pieniędzmi rzucił Seweryna i Jadwigę do miasta naftowego – Baku, gdzie wraz z synem wiedli dostatnie życie.

Pierwszą część powieści „Szklane domy” rozpoczyna wybuch pierwszej wojny światowej i rozstanie Seweryna, wcielonego do armii carskiej w stopniu oficerskim, z rodziną. Brak ojca w domu wywołał radykalną przemianę u Cezarego. Posłuszny i potulny dotąd chłopiec stał się ulicznym rozrabiaką, nad którym matka nie miała żadnej kontroli. W tym czasie Jadwiga bardziej niż za Sewerynem zdaje się tęsknić za swoim prawdziwym ukochanym z Siedlec – Szymonem Gajowcem. Wojna, która według Seweryna miała trwać zaledwie dwa miesiące zaczęła nieznośnie się przedłużać, a jego pobyt na froncie zachodnim stawał się coraz bardziej niebezpieczny. Z czasem słuch o mężczyźnie zupełnie zaginął, do Baku przestały docierać jego listy.

Trzy lata później do miasta zapukała rewolucja październikowa. Siedemnastoletni Cezary z łatwością poddał się atrakcyjnej doktrynie komunistycznej, z czasem stając się jej fanatycznym wyznawcą. Młodzieniec z żarliwością udzielał się na wiecach i zebraniach. Nie stronił też od stawiania się na egzekucjach. Młody Baryka z charakterystyczną dla nastolatków naiwnością oddał bolszewikom całe złoto, które przez lata gromadził jego ojciec. Matka bohatera co jakiś czas była zmuszona do ryzykownych wyjazdów na wieś, by zapewnić mu wyżywienie. Kobieta naraziła się rewolucjonistom, gdy pomogła księżnej Szczerbatow-Mamjew i jej córkom. Nowe, samozwańcze władze Baku ukarały ją za to przymusową, ciężką pracą w porcie. Jadwiga Baryka zmarła po jakimś czasie z przemęczenia. Cezary opłakując matkę nie potępiał ludzi, którzy do tego najbardziej się przyczynili. Wciąż uważał, że rewolucja jest koniecznością, odnową moralną. Nie kłóciło się to nawet ze spostrzeżeniem, że po śmierci ktoś zsunął matce obrączkę z palca.

W Baku, istnym tyglu kulturowym, doszło do krwawych starć pomiędzy Tatarami a Ormianami, które przybrały z czasem wielkich rozmiarów. Cezary, który przez jakiś czas ukrywał się w piwnicy rodzinnego domu, gdzie przymierał głodem, został siłą wcielony do armii ormiańskiej, której celem było odpieranie naporu wojsk tureckich przybywającym na odsiecz Tatarom. Baku upadło pod naporem muzułman, a Baryka dzięki polskiemu pochodzeniu uszedł z życiem. Bohater został wcielony do brygad sprzątających miasto z ormiańskich trupów. W obozie pracy za miastem Cezary napotyka swojego ojca.

Zjednoczeni planują wspólną podróż do ojczyzny – Polski. Pierwszym przystankiem ich wyprawy była Moskwa, gdzie pomoc zaoferował im dawny przyjaciel Seweryna – Bogusław Jastrun. W pociągu do stolicy ojciec opowiedział Cezaremu historię ich przodka, który nad Bałtykiem rzekomo utworzył cywilizację szklanych domów.

Drugim przystankiem na drodze do Polski był Charków. Los nie okazał się dla nich tam łaskawy, ponieważ najpierw zagubiono tam ich bezcenny bagaż, a w dodatku Seweryn wyraźnie podupadł na zdrowiu. Po kilku dniach przymusowego pobytu w Charkowie wreszcie mogli wsiąść w pociąg do ojczyzny. Maszyna była jednak tak zatłoczona, że musieli zadowolić się ostatnim wagonem towarowym, służącym do przewozu kożuchów. Podczas podróży Seweryn umiera. Cezary dotarł do Polski, a widok jaki zastał bardzo go rozczarował. Brudna wieś w niczym nie przypominała mu cywilizacji szklanych domów.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 - 



Stefan Żeromski – notatka szkolna

Stefan Żeromski przyszedł na świat 14 października 1864 roku w Strawczynie koło Kielc, zaś zmarł 20 listopada 1925 roku w Warszawie, w wieku prawie sześćdziesięciu lat.

Jego ojciec był styczniowym powstańcem, matka zaś zajmowała się domem. Cała rodzina miała szlacheckie korzenie, lecz żyła bardzo skromnie.
... wiecej



Filozofia w „Przedwiośniu”

Najbardziej dominującą doktryną filozoficzną w „Przedwiośniu” jest komunizm. Myśl komunistyczna wywodzi się ze starożytnej Grecji, a nie z XX wieku, jak powszechnie się uważa. Jej źródeł możemy doszukać się u Platona. Kolejnym ważnym kontynuatorem myśli komunistycznej można nazwać św. Augustyna, a później Toma... wiecej



„Przedwiośnie” – interpretacja tytułu

Tytuł powieści Stefana Żeromskiego można odczytywać na kilka sposobów. Zanim jednak do tego przejdziemy warto podkreślić jego poetyckość i trafność w oddaniu klimatu panującego na kartach powieści. Ciężko wyobrazić sobie bardziej trafny tytuł dla tego wielkiego dzieła.

Przedwiośnie oznacza krótką porę roku c... wiecej



Koncepcje odbudowy państwa polskiego po odzyskaniu niepodległości w „Przedwiośniu”

„Przedwiośnie” było ważnym głosem publicystycznym w latach 20-tych XX wieku w Polsce, ponieważ przedstawiało dwie główne koncepcje odbudowy kraju po stu dwudziestu trzech lata nieobecności na mapach Europy. Co ważne, Żeromski nie opowiedział się za żadną z propozycji, a jedynie je zarysował, z ich wadami i zaletami. ... wiecej



Koncepcje Polski w „Przedwiośniu”

Pierwszą koncepcją Polski jaką poznajemy w „Przedwiośniu” jest wizja znana z opowieści Seweryna Baryki, zwana także wizją szklanych domów. Jest to odzwierciedlenie marzeń i pragnień Polaków żyjących na wygnaniu lub pod zaborami przez ponad sto lat. Wizja ta przybrała rozmiar legendy przekazywanej sobie z ust do ust. Op... wiecej



Przedwiośnie - motywy literackie

Motyw szklanych domów w „Przedwiośniu”
Motyw „szklanych domów” odgrywa ważną rolę nie tyle w fabule „Przedwiośnia”, co w wymowie ideologicznej powieści. Wizja zarysowana przez Seweryna Barykę jest wyidealizowanym wyobrażeniem nowoczesnej Polski, utopią opartą na myśli technologicznej oraz ustroju zawierającym najl... wiecej



Konfrontacja poglądów Szymona Gajowca, Antoniego Lulka i Seweryna Baryki

Koncepcję Szymona Gajowca możemy określić jako propaństwową, prorządową lub narodową. W swoich poglądach mężczyzna powoływał się na dorobek intelektualny trzech postaci historycznych, wielkich Warszawiaków, przedstawicieli pokolenia żyjącego pod zaborem rosyjskim:
• Marian Bogusz, ceniony przyrodnik, znany szersze... wiecej



Interpretacja ostatniej sceny „Przedwiośnia”

Zakończenie powieści jest dość niejasne i wieloznaczne, przez co każdy czytelnik może sam zdecydować o dalszych losach młodego bohatera. Trzeba przyznać, że widok Cezarego na czele maszerujących robotników jest dość zaskakujący mając na uwadze, że został on z hukiem wyrzucony ze spotkania komunistów po tym jak otwarcie i ostr... wiecej



Obraz i ocena rewolucji w „Przedwiośniu”

Obraz rewolucji w Baku
Rewolucja nazywana październikową faktycznie wybuchła w Rosji 7 listopada 1917 roku. Dla Rosjan posługującym się kalendarzem juliańskim był to jednak 25 października. Rewolucjoniści, którzy szybko zyskali miano bolszewików (czyli będących w większości), zwrócili się przeciwko caratowi.

wiecej



Cezary Baryka – charakterystyka, dzieje przemiana

Cezary Baryka – charakterystyka
Cezary Grzegorz Baryka jest głównym bohaterem „Przedwiośnia”. Urodził się w 1900 roku, jego rodzicie – Seweryn i Jadwiga – byli Polakami żyjącymi w Rosji. Młodzieniec wychowywał się i dorastał w portowym mieście naftowym Baku.

Młodość Cezarego Baryki
Baryka od dziec... wiecej



Szymon Gajowiec – charakterystyka

Szymon Gajowiec jest postacią pozornie mało ważną zwłaszcza dla rozwoju fabuły „Przedwiośnia”, ale istotną dla wymowy publicystycznej dzieła Żeromskiego. Został zarysowany jako „sztywny i wytworny biurokrata, stary kawaler, pedant i zimny służbista”, ale przede wszystkim jako patriota i dawny ukochany Jadwig... wiecej



Antoni Lulek – charakterystyka

Antoni Lulek był warszawskim prawnikiem, znajomym Cezarego, którego rolą w powieści jest stanowienie kontrapunktu ideologicznego wobec Szymona Gajowca. Student prawa został przedstawiony w powieści w sposób niemalże prześmiewczy: „Lulek był chorowity, słaby, nikły blondyn”. Pod względem wizualnym stanowił zaprzeczenie ... wiecej



Jadwiga Baryka – charakterystyka

Matka głównego bohatera powieści wywodziła się z rodziny Dąbrowskich, z Siedlec. Jako młódka została przez rodziców wydana za mąż za bogatego urzędnika rosyjskiego Seweryna Barykę, pomimo że prawdziwą miłością jej życia był Szymon Gajowiec. Kobieta z biegiem lat pokochała swojego męża, choć i tak wciąż wspominała Sie... wiecej



Seweryn Baryka – charakterystyka

Seweryn Baryka był ojcem Cezarego, głównego bohatera powieści. Mężczyzna wywodził się z polskiej szlachty pracującej, czyli szlachty pozbawionej majątku dekretem. Nie był solidnie wykształcony za młodu, dlatego sam próbował nadganiać braki w edukacji dzięki książkom. Sukces życiowy osiągnął dzięki ciężkiej pracy urzęd... wiecej



Laura Kościeniecka – charakterystyka

Laura była największą miłością Cezarego, pomimo faktu, iż była po słowie z Władysławem Barwickim. Kobieta cieszyła się powszechnym uwielbieniem mężczyzn, głównie ze względu na nieprzeciętną urodę: „Była wysmukła, niezwykle kształtna, muskularna i widać mocna - ani zbyt chuda, ani zanadto tłusta. Oczy miała iści... wiecej



Bohaterowie „Przedwiośnia”

Poza omówionymi już postaciami: Cezarego, Seweryna i Jadwigi Baryków, Antoniego Lulka, Szymona Gajowca i Laury Kościenieckiej na kartach „Przedwiośnia” poznajemy szereg innych charakterów, którzy reprezentują przeróżne grupy społeczne. Największą grupę bohaterów poznajemy w części drugiej „Przedwiośnia”... wiecej



Problematyka „Przedwiośnia”

Problematyka „Przedwiośnia”
Problematykę „Przedwiośnia” podzielić można na problematykę społeczno-polityczną i psychologiczną. Jest to przecież opowieść nie tylko o odbudowie Polski, ale również o dojrzewającym, zagubionym młodzieńcu.

Głównym zagadnieniem „Przedwiośnia”, który łączy obydwa ... wiecej



Miłość Cezarego Baryki i Laury Kościenieckiej

Historia miłości Cezarego i Laury stanowi najważniejszy wątek „Nawłoci”, czyli drugiej części „Przedwiośnia”. Wielu uważa, iż część ta mogłaby bez problemów stanowić odrębne dzieło, które przypominałoby sielankę, a według niektórych ckliwe „romansidło”. Ciężko nie odnieść wrażenia... wiecej



Marzenia o Polsce a rzeczywistość w „Przedwiośniu”

Wielokrotnie podkreślano, że „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego oparte jest na zasadzie kontrastów. Jednym z najlepszych tego przykładów jest zestawienie wyobrażeń o Polsce Cezarego z rzeczywistym obrazem ojczyzny.

Główny bohater posiadał swoje wyobrażenie o Polsce z książek i opowieści rodziców, zwła... wiecej



Obraz niepodległej Polski w „Przedwiośniu”

Rzeczywisty obraz Polskiej niepodległości w „Przedwiośniu” poprzedzony jest futurystyczną wizją szklanych domów, co potęguje tylko szok, jaki przeżywa Cezary. Jego oczom ukazało się bowiem państwo zacofane, a nie nowoczesne, brudne, a nie higienicznie czyste, biedne, a nie majętne.

Pierwsze wrażenie głów... wiecej



Aktualność „Przedwiośnia”

Chociaż akcja przedwiośnia toczyła się niemal sto lat temu i dotyczyła zagadnień kształtowania się niepodległej Polski, wciąż możemy odnaleźć w niej wiele aktualnych do dziś problemów natury społecznej i politycznej. Warto zastanowić się na przykład czy jesteśmy już państwem szklanych domów? A jeśli nie, to czy dużo na... wiecej



„Przedwiośnie” jako dyskusja ideowa

W „Przedwiośniu” odnaleźć możemy nie tylko ścieranie się poszczególnych idei (czy nawet ideologii) ze sobą, ale także konfrontowania ich z rzeczywistością. Co ważne, prezentowane w powieści poglądy bohaterów mają przysłużyć się do realizacji wspólnego celu nadrzędnego, czyli dobrobytu obywateli niepodległego p... wiecej



Młodość Cezarego Baryki

Chociaż Cezary Baryka w ostatniej scenie powieści ma zaledwie dwadzieścia cztery lata, to nikt nie nazwałby go wtedy człowiekiem młodym. Jego życie potoczyło się w taki sposób, że musiał bardzo szybko wydorośleć.

Młodość głównego bohatera „Przedwiośnia” można podzielić na dwa etapy. Pierwszy obejm... wiecej



Polska i Polacy w „Przedwiośniu”

Należy pamiętać, że Cezary Baryka nie urodził, ani wychowywał się w na ziemiach polskich. Ojczyznę znał wyłącznie z opowieści rodziców. Dlatego też mógł oceniać sytuację w kraju i rodaków zimnym i obiektywnym okiem. W odróżnieniu od innych dostrzegał na przykład, że czas na celebrowanie odzyskania niepodległości już d... wiecej



Powrót Polaków z Rosji do Polski na przykładzie „Przedwiośnia”

Stefan Żeromski ukazał w „Przedwiośniu” jak niesamowicie trudną i wyniszczającą wędrówkę musieli przebyć Polacy powracający w charakterze repatriantów z rubieży Rosji do Polski. Wizja życia w niepodległej ojczyźnie działała na wyobraźnie setek tysięcy rodaków, którzy gotowi byli zbudować życie od nowa w wolne... wiecej



Obraz społeczeństwa polskiego w „Przedwiośniu”

„Przedwiośnie” stanowi świetną diagnozę społeczeństwa polskiego w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości. Żeromski po mistrzowsku ukazał rozwarstwienie społeczne, które widoczne było wówczas gołym okiem. Skontrastowanie warstw było tak dalekie, że najuboższych i najbogatszych łączył jedynie fakt posługiwania się ... wiecej



Przedwiośnie - cytaty

Seweryn Baryka pilnował tej książeczki jak oka w głowie. Wędrowała z nim po szerokiej Rosji, leżąć cicho na dnie kuferka, między brudnymi kołnierzykami i znoszoną bielizną, w sąsiedztwie niepowabnych skarpetek i brulionów podań o posady do rozmaitych dignitarzy. [...] Potem spoczywała w szufladzie stolika, między najważniej... wiecej



Symbolika Przedwiośnia

Ostatnia scena – przedstawia ona głównego bohatera – Cezarego Barykę, kroczącego z manifestantami, pod rękę z Lulkiem. W pewnym momencie Cezary wychodzi przed manifestantów. Co to może oznaczać? Scena ta obrazuje, iż Cezary zgadza się z postulatami poprawy sytuacji chłopów, zmiany stosunków społecznych na wsi. Wyjś... wiecej



Koncepcje naprawy Polski w Przedwiośniu

Koncepcja Szymona Gajowca – pozytywistyczna wizja, wspierająca się na prawie ewolucji, to plan systematycznie przeprowadzanych reform ekonomicznych, polegających m.in. na wzmocnieniu pieniądza, a także na reforma szkolnictwa, służby zdrowia, armii. Czerpała z pozytywistycznego ideału pracy u podstaw oraz pracy organicznej. Gajo... wiecej



Narracja Przedwiośnia Stefana Żeromskiego

Narrator i narracja odgrywa w powieści znaczącą rolę. W Rodowodzie narrator zamienia się w gawędziarza, przedstawiającego losy rodziny Baryków. Narrator obiektywnie stara się przedstawić całą sytuację i wszystkie wydarzenia z rodzinnej historii. Jest on bezstronnym świadkiem, obserwatorem, który później spokojnie relacjonuje ... wiecej



Poszukiwanie tożsamości i ewolucja ideowa Cezarego Baryki

Poszukiwanie tożsamości przez Cezarego Barykę
Cezary Baryka jest bohaterem dynamicznym, zmieniającym się, nowoczesnym. Wciąż widzimy go w ruchu, podążającego za czymś. We wstępie do „Przedwiośnia” dowiadujemy się, że dorastając niczego mu nie brakowało, że otoczony był rodzicielską miłością, że uczył się... wiecej



Rewolucja w Przedwiośniu

Pierwszy etap rewolucji w Baku to czas ogólnej euforii, ale też czas względnego spokoju. Tym, co zazwyczaj charakteryzuje rewolucję – także tę z powieści – jest przejściowy brak towarów, problemy z wypłatami z kont bankowych, etc.. W mieście zapanował więc głód, rekwirowano majątki. Obraz Baku w okresie rewolucji t... wiecej



Geneza Przedwiośnia

Powieść została napisana w 1924 roku. Jej autor, Stefan Żeromski, tak jak wszyscy Polacy, marzył o wolnej, dostatniej i sprawiedliwej Polsce. I tak jak większość Polaków uległ romantycznemu mitowi, w którym Polska jawi się jako ziemia obiecana i jest Mesjaszem narodów. Autor był ponadto naocznym świadkiem przemian 1918 roku. wiecej



Przedwiośnie - krótkie streszczenie

Rodowód – Seweryn Baryka, ojciec Czarka, to urzędnik w naftowym rosyjskim mieście Baku. Swoja żonę, Jadwigę, poznał w Polsce, po ślubie oboje wyjechali do Rosji. Młodzieńczą miłością Jadwigi był ubogi polski urzędnik, Szymon Gajowiec, dla którego Jadwiga była zbyt dobrze urodzona i zbyt zamożna, by mógł marzyć o po... wiecej