Jesteś w: Przedwiośnie

Przedwiośnie

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim


Druga część powieści zatytułowana „Nawłoć” skupia się na losach Cezarego w Polsce. Po dotarciu do Warszawy bez większego trudu odnalazł przyjaciela rodziny – Szymona Gajowca. Bohater krótko studiował medycynę, ponieważ po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej wstąpił do armii. W wojsku Baryka zaprzyjaźnił się ze szlachcicem Hipolitem Wielosławskim, któremu uratował życie. Chcąc się odwdzięczyć, panicz po zakończeniu wojny zaprosił Cezarego do swojego rodzinnego dworku – Nawłoci.

Rodzina Wielosławskiego przyjęła Barykę z otwartymi ramionami. W Nawłoci bohater poznał jego matkę, brata, wuja, ciotki oraz koleżankę Karolinę Szarłatowiczównę. Podczas pierwszej przejażdżki po okolicy u boku Hipolita, Cezary zapoznał się także z panią Laurą Kościeniecką i jej narzeczonym Władysławem Barwickim. Podczas licznych przejażdżek Baryka spostrzegł, że okoliczna ludność żyje w ubóstwie. Młody bohater wplątuje się z czasem w sieć romansów ze szlachciankami z Nawłoci. A to uwodzi Karolinę, a to wzdycha do niego Wanda Okszyńska, a to ten znów zakochuje się w Laurze. W tej ostatniej Baryka zadurzył się najmocniej, z wzajemnością. Płomienny i potajemny romans ukrywany przed wszystkimi musiał wreszcie wyjść na jaw. Para została zdemaskowana podczas balu w Odolanach, kiedy na schadzce w ogrodzie przyłapała ją Karolina. Nieświadoma całego zajścia Laura żyła w przekonaniu, iż Barykę właśnie z Karoliną łączy miłość, dlatego nienawidziła jej z całego serca. Wreszcie dochodzi do tragedii. Karolina zostaje otruta. Mimo że sprawa wydaje się być oczywista, Cezary w żadnym stopniu nie czuł się współodpowiedzialny za to, co się stało.

Romans Baryki z Kościeniecką zakończył się, gdy nakrył ich jej narzeczony. Między Barwickim a Cezarym doszło do bójki. Laura, która stanęła po stronie Władysława, została uderzona przez głównego bohatera. Cezary spędził noc w lesie. Nad ranem udał się na grób Karoliny, gdzie spotkał zaprzyjaźnionego księdza Anastazego. Baryka odrzucił propozycję spowiedzi, uważając się za osobę niewierzącą. Cezary popadł w prawdziwą depresję. Po krótkim czasie spędzonym na przemyśleniach i obserwacji życia prostych ludzi na folwarku, Baryka postanawia powrócić do Warszawy.

„Wiatr od wschodu” to tytuł trzeciej, ostatniej części powieści. Cezary wraca do stolicy i na uczelnię, by dokończyć przerwane studia medyczne. Baryka nie mieszka u Szymona Gajowca, ale często go odwiedza. Mężczyźni dyskutują na temat losów Polski. Starszy z nich ma jasną wizję tego, w jaki sposób powinna zostać ona odbudowana po upragnionym od ponad stu dwudziestu lat odzyskaniu niepodległości. Gajowiec namawia Barykę do współpracy nad książką o dziejach Polski. Dzięki temu zajęciu bohater dowiaduje się o najwybitniejszych patriotach ich działaniach oraz motywach, jakie nimi kierowały.

Baryka miał także innego adwersarza, zagorzałego komunistę Antoniego Lulka. Cezary szanował jego poglądy, ale zdawał sobie sprawę, że nie są one życiowe i wymagają dopracowania, ulepszenia. Wraz z Lulkiem wybiera się na zebranie komunistów w Warszawie. Podczas wiecu Baryka zabiera głos i próbuje odwieść zgromadzonych od drogi rewolucji. On widział drogę do komunizmu nie w krwawym przewrocie, ale w wykorzystaniu świetnej koniunktury, jaką zapewniły odzyskanie przez Polski niepodległości i związane z tym nastroje społeczne. Tłum nie podzielał jednak jego poglądów. Nawet Lulek, którego uważał za przyjaciela, stanął po stronie większości. Wzburzony bohater udał się do Gajowca, z którym także pokłócił się o to, jak powinna wyglądać Polska. Skarżył się głównie na opieszałość rządu w zakresie wprowadzania koniecznych reform. Był daleki od zawierzania losów ojczyzny Bogu, poprzez modlitwy.

Do Warszawy zawitała Laura i poprosiła Cezarego o spotkanie w ogrodzie saskim. Niedawna para kochanków rozmawiała ze sobą krótszą chwilę, ponieważ kobieta obwiniła Barykę za zniszczenie ich związku. Bohater nie przyjął tego do wiadomości, odwrócił się na pięcie i odszedł. W ostatniej scenie utworu widzimy go na czele grupy ludzi. Są to komuniści, z Lulkiem na czele. Baryka prowadzi ich na Belweder. Bohater odróżnia się wyraźnie swoim mundurem z czasów wojny polsko-bolszewickiej. Jego strój świadczy o tym, że bardziej niż komunistą był patriotą walczącym o Polskę swoich marzeń.

Kompozycja i narracja „Przedwiośnia”


Kompozycja powieści uwarunkowana jest kolejami losu głównego bohatera, za którym podążamy przez kolejne dziesięć lat jego życia, przypadające na lata 1914 – 1924. Całość podzielona jest na trzy główne części (i wprowadzenie), które różnią się od siebie pod wieloma względami stylistycznymi.

„Szklane domy” obejmuje wydarzenia z życia Cezarego od wybuchu I wojny światowej do roku 1919. Możemy tu spotkać elementy charakterystyczne dla powieści biograficznej, reportażu. Najlepiej widać to w opisie zajść, jakie miały miejsca na ulicach Baku. Dowiadujemy się nie tylko o przebiegu zajść, ale o dokładnej liczbie ofiar, poznajemy także dokładne daty opisywanych wydarzeń.

„Nawłoć” można traktować jako odrębne dzieło Żeromskiego. Jest to część odstająca od pozostałych nie tylko obszernością, ale i zupełnie inną konwencją. O ile część pierwsza epatowała czytelnika dramatycznymi i często drastycznymi wydarzeniami, tu mamy do czynienia z historią miłosną w sielankowych okolicznościach. Co ważne, pojawia się tu również styl naturalistyczny. Dzieje się tak przy opisie warunków życia chłopów.

„Wiatr od wschodu”, ponownie różni się od pozostałych części „Przedwiośnia”. Jest to część zdecydowanie najuboższa w akcję. Jej fabułę stanowi wymiana poglądów poprzez dialog o losach Polski pomiędzy frakcjami reprezentowanymi przez Lulka i Gajowca. Dopiero w dwóch ostatnich scenach na pierwszy plan powraca Cezary, jako główny bohater powieści.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 - 



Stefan Żeromski – notatka szkolna

Stefan Żeromski przyszedł na świat 14 października 1864 roku w Strawczynie koło Kielc, zaś zmarł 20 listopada 1925 roku w Warszawie, w wieku prawie sześćdziesięciu lat.

Jego ojciec był styczniowym powstańcem, matka zaś zajmowała się domem. Cała rodzina miała szlacheckie korzenie, lecz żyła bardzo skromnie.
... wiecej



Filozofia w „Przedwiośniu”

Najbardziej dominującą doktryną filozoficzną w „Przedwiośniu” jest komunizm. Myśl komunistyczna wywodzi się ze starożytnej Grecji, a nie z XX wieku, jak powszechnie się uważa. Jej źródeł możemy doszukać się u Platona. Kolejnym ważnym kontynuatorem myśli komunistycznej można nazwać św. Augustyna, a później Toma... wiecej



„Przedwiośnie” – interpretacja tytułu

Tytuł powieści Stefana Żeromskiego można odczytywać na kilka sposobów. Zanim jednak do tego przejdziemy warto podkreślić jego poetyckość i trafność w oddaniu klimatu panującego na kartach powieści. Ciężko wyobrazić sobie bardziej trafny tytuł dla tego wielkiego dzieła.

Przedwiośnie oznacza krótką porę roku c... wiecej



Koncepcje odbudowy państwa polskiego po odzyskaniu niepodległości w „Przedwiośniu”

„Przedwiośnie” było ważnym głosem publicystycznym w latach 20-tych XX wieku w Polsce, ponieważ przedstawiało dwie główne koncepcje odbudowy kraju po stu dwudziestu trzech lata nieobecności na mapach Europy. Co ważne, Żeromski nie opowiedział się za żadną z propozycji, a jedynie je zarysował, z ich wadami i zaletami. ... wiecej



Koncepcje Polski w „Przedwiośniu”

Pierwszą koncepcją Polski jaką poznajemy w „Przedwiośniu” jest wizja znana z opowieści Seweryna Baryki, zwana także wizją szklanych domów. Jest to odzwierciedlenie marzeń i pragnień Polaków żyjących na wygnaniu lub pod zaborami przez ponad sto lat. Wizja ta przybrała rozmiar legendy przekazywanej sobie z ust do ust. Op... wiecej



Przedwiośnie - motywy literackie

Motyw szklanych domów w „Przedwiośniu”
Motyw „szklanych domów” odgrywa ważną rolę nie tyle w fabule „Przedwiośnia”, co w wymowie ideologicznej powieści. Wizja zarysowana przez Seweryna Barykę jest wyidealizowanym wyobrażeniem nowoczesnej Polski, utopią opartą na myśli technologicznej oraz ustroju zawierającym najl... wiecej



Konfrontacja poglądów Szymona Gajowca, Antoniego Lulka i Seweryna Baryki

Koncepcję Szymona Gajowca możemy określić jako propaństwową, prorządową lub narodową. W swoich poglądach mężczyzna powoływał się na dorobek intelektualny trzech postaci historycznych, wielkich Warszawiaków, przedstawicieli pokolenia żyjącego pod zaborem rosyjskim:
• Marian Bogusz, ceniony przyrodnik, znany szersze... wiecej



Interpretacja ostatniej sceny „Przedwiośnia”

Zakończenie powieści jest dość niejasne i wieloznaczne, przez co każdy czytelnik może sam zdecydować o dalszych losach młodego bohatera. Trzeba przyznać, że widok Cezarego na czele maszerujących robotników jest dość zaskakujący mając na uwadze, że został on z hukiem wyrzucony ze spotkania komunistów po tym jak otwarcie i ostr... wiecej



Obraz i ocena rewolucji w „Przedwiośniu”

Obraz rewolucji w Baku
Rewolucja nazywana październikową faktycznie wybuchła w Rosji 7 listopada 1917 roku. Dla Rosjan posługującym się kalendarzem juliańskim był to jednak 25 października. Rewolucjoniści, którzy szybko zyskali miano bolszewików (czyli będących w większości), zwrócili się przeciwko caratowi.

wiecej



Cezary Baryka – charakterystyka, dzieje przemiana

Cezary Baryka – charakterystyka
Cezary Grzegorz Baryka jest głównym bohaterem „Przedwiośnia”. Urodził się w 1900 roku, jego rodzicie – Seweryn i Jadwiga – byli Polakami żyjącymi w Rosji. Młodzieniec wychowywał się i dorastał w portowym mieście naftowym Baku.

Młodość Cezarego Baryki
Baryka od dziec... wiecej



Szymon Gajowiec – charakterystyka

Szymon Gajowiec jest postacią pozornie mało ważną zwłaszcza dla rozwoju fabuły „Przedwiośnia”, ale istotną dla wymowy publicystycznej dzieła Żeromskiego. Został zarysowany jako „sztywny i wytworny biurokrata, stary kawaler, pedant i zimny służbista”, ale przede wszystkim jako patriota i dawny ukochany Jadwig... wiecej



Antoni Lulek – charakterystyka

Antoni Lulek był warszawskim prawnikiem, znajomym Cezarego, którego rolą w powieści jest stanowienie kontrapunktu ideologicznego wobec Szymona Gajowca. Student prawa został przedstawiony w powieści w sposób niemalże prześmiewczy: „Lulek był chorowity, słaby, nikły blondyn”. Pod względem wizualnym stanowił zaprzeczenie ... wiecej



Jadwiga Baryka – charakterystyka

Matka głównego bohatera powieści wywodziła się z rodziny Dąbrowskich, z Siedlec. Jako młódka została przez rodziców wydana za mąż za bogatego urzędnika rosyjskiego Seweryna Barykę, pomimo że prawdziwą miłością jej życia był Szymon Gajowiec. Kobieta z biegiem lat pokochała swojego męża, choć i tak wciąż wspominała Sie... wiecej



Seweryn Baryka – charakterystyka

Seweryn Baryka był ojcem Cezarego, głównego bohatera powieści. Mężczyzna wywodził się z polskiej szlachty pracującej, czyli szlachty pozbawionej majątku dekretem. Nie był solidnie wykształcony za młodu, dlatego sam próbował nadganiać braki w edukacji dzięki książkom. Sukces życiowy osiągnął dzięki ciężkiej pracy urzęd... wiecej



Laura Kościeniecka – charakterystyka

Laura była największą miłością Cezarego, pomimo faktu, iż była po słowie z Władysławem Barwickim. Kobieta cieszyła się powszechnym uwielbieniem mężczyzn, głównie ze względu na nieprzeciętną urodę: „Była wysmukła, niezwykle kształtna, muskularna i widać mocna - ani zbyt chuda, ani zanadto tłusta. Oczy miała iści... wiecej



Bohaterowie „Przedwiośnia”

Poza omówionymi już postaciami: Cezarego, Seweryna i Jadwigi Baryków, Antoniego Lulka, Szymona Gajowca i Laury Kościenieckiej na kartach „Przedwiośnia” poznajemy szereg innych charakterów, którzy reprezentują przeróżne grupy społeczne. Największą grupę bohaterów poznajemy w części drugiej „Przedwiośnia”... wiecej



Problematyka „Przedwiośnia”

Problematyka „Przedwiośnia”
Problematykę „Przedwiośnia” podzielić można na problematykę społeczno-polityczną i psychologiczną. Jest to przecież opowieść nie tylko o odbudowie Polski, ale również o dojrzewającym, zagubionym młodzieńcu.

Głównym zagadnieniem „Przedwiośnia”, który łączy obydwa ... wiecej



Miłość Cezarego Baryki i Laury Kościenieckiej

Historia miłości Cezarego i Laury stanowi najważniejszy wątek „Nawłoci”, czyli drugiej części „Przedwiośnia”. Wielu uważa, iż część ta mogłaby bez problemów stanowić odrębne dzieło, które przypominałoby sielankę, a według niektórych ckliwe „romansidło”. Ciężko nie odnieść wrażenia... wiecej



Marzenia o Polsce a rzeczywistość w „Przedwiośniu”

Wielokrotnie podkreślano, że „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego oparte jest na zasadzie kontrastów. Jednym z najlepszych tego przykładów jest zestawienie wyobrażeń o Polsce Cezarego z rzeczywistym obrazem ojczyzny.

Główny bohater posiadał swoje wyobrażenie o Polsce z książek i opowieści rodziców, zwła... wiecej



Obraz niepodległej Polski w „Przedwiośniu”

Rzeczywisty obraz Polskiej niepodległości w „Przedwiośniu” poprzedzony jest futurystyczną wizją szklanych domów, co potęguje tylko szok, jaki przeżywa Cezary. Jego oczom ukazało się bowiem państwo zacofane, a nie nowoczesne, brudne, a nie higienicznie czyste, biedne, a nie majętne.

Pierwsze wrażenie głów... wiecej



Aktualność „Przedwiośnia”

Chociaż akcja przedwiośnia toczyła się niemal sto lat temu i dotyczyła zagadnień kształtowania się niepodległej Polski, wciąż możemy odnaleźć w niej wiele aktualnych do dziś problemów natury społecznej i politycznej. Warto zastanowić się na przykład czy jesteśmy już państwem szklanych domów? A jeśli nie, to czy dużo na... wiecej



„Przedwiośnie” jako dyskusja ideowa

W „Przedwiośniu” odnaleźć możemy nie tylko ścieranie się poszczególnych idei (czy nawet ideologii) ze sobą, ale także konfrontowania ich z rzeczywistością. Co ważne, prezentowane w powieści poglądy bohaterów mają przysłużyć się do realizacji wspólnego celu nadrzędnego, czyli dobrobytu obywateli niepodległego p... wiecej



Młodość Cezarego Baryki

Chociaż Cezary Baryka w ostatniej scenie powieści ma zaledwie dwadzieścia cztery lata, to nikt nie nazwałby go wtedy człowiekiem młodym. Jego życie potoczyło się w taki sposób, że musiał bardzo szybko wydorośleć.

Młodość głównego bohatera „Przedwiośnia” można podzielić na dwa etapy. Pierwszy obejm... wiecej



Polska i Polacy w „Przedwiośniu”

Należy pamiętać, że Cezary Baryka nie urodził, ani wychowywał się w na ziemiach polskich. Ojczyznę znał wyłącznie z opowieści rodziców. Dlatego też mógł oceniać sytuację w kraju i rodaków zimnym i obiektywnym okiem. W odróżnieniu od innych dostrzegał na przykład, że czas na celebrowanie odzyskania niepodległości już d... wiecej



Powrót Polaków z Rosji do Polski na przykładzie „Przedwiośnia”

Stefan Żeromski ukazał w „Przedwiośniu” jak niesamowicie trudną i wyniszczającą wędrówkę musieli przebyć Polacy powracający w charakterze repatriantów z rubieży Rosji do Polski. Wizja życia w niepodległej ojczyźnie działała na wyobraźnie setek tysięcy rodaków, którzy gotowi byli zbudować życie od nowa w wolne... wiecej



Obraz społeczeństwa polskiego w „Przedwiośniu”

„Przedwiośnie” stanowi świetną diagnozę społeczeństwa polskiego w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości. Żeromski po mistrzowsku ukazał rozwarstwienie społeczne, które widoczne było wówczas gołym okiem. Skontrastowanie warstw było tak dalekie, że najuboższych i najbogatszych łączył jedynie fakt posługiwania się ... wiecej



Przedwiośnie - cytaty

Seweryn Baryka pilnował tej książeczki jak oka w głowie. Wędrowała z nim po szerokiej Rosji, leżąć cicho na dnie kuferka, między brudnymi kołnierzykami i znoszoną bielizną, w sąsiedztwie niepowabnych skarpetek i brulionów podań o posady do rozmaitych dignitarzy. [...] Potem spoczywała w szufladzie stolika, między najważniej... wiecej



Symbolika Przedwiośnia

Ostatnia scena – przedstawia ona głównego bohatera – Cezarego Barykę, kroczącego z manifestantami, pod rękę z Lulkiem. W pewnym momencie Cezary wychodzi przed manifestantów. Co to może oznaczać? Scena ta obrazuje, iż Cezary zgadza się z postulatami poprawy sytuacji chłopów, zmiany stosunków społecznych na wsi. Wyjś... wiecej



Koncepcje naprawy Polski w Przedwiośniu

Koncepcja Szymona Gajowca – pozytywistyczna wizja, wspierająca się na prawie ewolucji, to plan systematycznie przeprowadzanych reform ekonomicznych, polegających m.in. na wzmocnieniu pieniądza, a także na reforma szkolnictwa, służby zdrowia, armii. Czerpała z pozytywistycznego ideału pracy u podstaw oraz pracy organicznej. Gajo... wiecej



Narracja Przedwiośnia Stefana Żeromskiego

Narrator i narracja odgrywa w powieści znaczącą rolę. W Rodowodzie narrator zamienia się w gawędziarza, przedstawiającego losy rodziny Baryków. Narrator obiektywnie stara się przedstawić całą sytuację i wszystkie wydarzenia z rodzinnej historii. Jest on bezstronnym świadkiem, obserwatorem, który później spokojnie relacjonuje ... wiecej



Poszukiwanie tożsamości i ewolucja ideowa Cezarego Baryki

Poszukiwanie tożsamości przez Cezarego Barykę
Cezary Baryka jest bohaterem dynamicznym, zmieniającym się, nowoczesnym. Wciąż widzimy go w ruchu, podążającego za czymś. We wstępie do „Przedwiośnia” dowiadujemy się, że dorastając niczego mu nie brakowało, że otoczony był rodzicielską miłością, że uczył się... wiecej



Rewolucja w Przedwiośniu

Pierwszy etap rewolucji w Baku to czas ogólnej euforii, ale też czas względnego spokoju. Tym, co zazwyczaj charakteryzuje rewolucję – także tę z powieści – jest przejściowy brak towarów, problemy z wypłatami z kont bankowych, etc.. W mieście zapanował więc głód, rekwirowano majątki. Obraz Baku w okresie rewolucji t... wiecej



Geneza Przedwiośnia

Powieść została napisana w 1924 roku. Jej autor, Stefan Żeromski, tak jak wszyscy Polacy, marzył o wolnej, dostatniej i sprawiedliwej Polsce. I tak jak większość Polaków uległ romantycznemu mitowi, w którym Polska jawi się jako ziemia obiecana i jest Mesjaszem narodów. Autor był ponadto naocznym świadkiem przemian 1918 roku. wiecej



Przedwiośnie - krótkie streszczenie

Rodowód – Seweryn Baryka, ojciec Czarka, to urzędnik w naftowym rosyjskim mieście Baku. Swoja żonę, Jadwigę, poznał w Polsce, po ślubie oboje wyjechali do Rosji. Młodzieńczą miłością Jadwigi był ubogi polski urzędnik, Szymon Gajowiec, dla którego Jadwiga była zbyt dobrze urodzona i zbyt zamożna, by mógł marzyć o po... wiecej