Jesteś w: Medaliony

Medaliony

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim


Opowiadanie „Profesor Spanner” umiejscowione jest we Wrzeszczu pod Gdańskiem na terenie Instytutu Anatomicznego kierowanego do początku 1945 roku przez Spannera. Relacjonowane przez Gdańszczanina wydarzenia miały miejsce w latach 1943-1945 do momentu wyjazdu w styczniu profesora do Halle. Z kolei „Dno” dotyczy trzech miejsc, w których przebywała opowiadająca o swoich losach kobieta – więzienie na Pawiaku, gdzie Niemcy stosowali tortury, obóz w Ravensbruk ( i kilkudniową podróż do obozu) oraz fabrykę amunicji i lagier w Bunzig, gdzie głodzono więźniarki do tego stopnia, że zdarzały się przypadki kanibalizmu.

Tekst „Kobieta cmentarna” mówi o okresie okupacji, jednak szczególnie skupia się na okresie likwidacji warszawskiego getta, podczas której Żydzi skakali z okien płonących kamienic. Kobieta cmentarna była świadkiem tych wydarzeń. Po wojnie wciąż nie może otrząsnąć się z tamtych wydarzeń. Miejscem akcji jest cmentarz położony tu z przy getcie. Opowiadanie „Przy torze kolejowym” rozgrywa się wiosną przy torach, nieopodal wsi i cegielni, zaś „Dwojra Zielona” WSP[oma przedwojenne czasy, gdy tytułowa bohaterka mieszkała w jednaj z warszawskich kamienic. Po jej zbombardowaniu trafiła do Janowa Podlaskiego, a następnie do getta w Międzyrzecu. Jej mąż zginął w Małaszewiczach, zaś ona przebywała w obozie na Majdanku oraz pracowała w fabryce amunicji w Skarżysku-Kamiennej.

„Wiza” traktuje o historii z jednego z wielu obozów koncentracyjnych dla kobiet, w których przebywały więźniarki z całej Europy. Szczególnym miejscem jest tu wiza – łąka pod samym lasem, na którą wypędzano kobiety podczas dezynfekcji bloków. „Człowiek jest mocny” to historia więźnia z obozu w Chełmnie, gdzie Niemcy zagazowywali Żydów w samochodach. Chowano ich zaś w pobliskim „lesie Żuchowskiego”. Ostatnie z opowiadań – „Dorośli i dzieci w Oświęcimiu” jednoznacznie wskazuje na miejsce, którego treść dotyczy.

„Medaliony” – interpretacja tytułu


Podczas jednej z wizyt na Cmentarzu Powązkowskim, jeszcze podczas trwania wojny w 1944 roku, Nałkowska pisze: „Wracałam aleją grobów, szpalerem nagromadzonych trupów. Znajome nazwiska, sylwetki, medaliony, dające się z napisów, wierszyków i dat odczytać relacje, biografie, nieważne umarłe miłości”. Wówczas to po raz pierwszy pojawia się pomysł porównania medalionów do ludzkich egzystencji.

Tytuł „Medaliony” został zaczerpnięty z jednego z opowiadań zbioru pt. „Kobieta cmentarna” i pochodzi od medalionów nagrobnych. Tytuł utworu może sugerować chęć nadania dziełu charakteru pomnika, nagrobka, by zachować ich w pamięci i zarazem oddać im cześć.

Medalion to coś, co często nosimy na sercu, lub nagrobny portret. To rzecz, która nie pozwala zapomnieć, każe stale pamiętać o osobie, której zdjęcie nosimy. Taką funkcję pełnią opowiadania Nałkowskiej. Mają być wieczną pamięcią po tych, którzy w bestialski sposób zostali wymordowani w obozach koncentracyjnych lub zginęli bezsensowną śmiercią.

Jak napisał Włodzimierz Wójcik: w „Medalionach” o człowieku mówią jego gesty, czyny, zachowania się. Sylwetki ludzkie zastygają w cierpieniu, jak ryte w marmurze „medaliony” nagrobne.

„Medaliony” – bohaterowie


W „Medalionach” możemy wyróżnić dwa zasadnicze typy bohaterów – jedni zostali ukazani w sposób zindywidualizowani – to świadkowie zbrodni lub ofiary niemieckiej ideologii faszystowskiej, drudzy ukazani zostali jako zbiorowość.

Zindywidualizowani bohaterowie wspominają o swym pochodzeniu, rodzinie, losach. Dotyczy to opowiadań: „Dno”, „Dwojra Zielona”, „Człowiek jest mocny”. Scharakteryzowani zostają poprzez odautorskiego narratora wskazującego na ich reakcje, gesty, sposób mówienia. Bohaterowie-narratorzy wypowiadają się o swych przeżyciach ze spokojem, czasem nie wiedzą o czym konkretnie mają mówić. To, co charakteryzuje ich wszystkich to psychiczne wypalenie. Żyjąc w świecie „odwróconego dekalogu” zatracili dawne wartości, nie przeżywają rozterek moralnych, nie potrafią odbudować międzyludzkich więzi. Na przykładzie takich bohaterów, jak gdańszczanin z opowiadania „Profesor Spanner”, możemy zauważyć jak bardzo wojna zniszczyła i wyjałowiła ludzką psychikę.

Poza bohaterami indywidualnymi ukazuje Nałkowska portrety zbiorowe. To przede wszystkim ofiary faszystowskiej ideologii – więźniowie lagrów, hitlerowskich więzień, ocaleni z Holocaustu Żydzi, którzy poznali czym jest hitlerowski terror i przymus pracy. Obok nich występują świadkowie zdarzeń, którzy relacjonują swoje wspomnienia z okresu wojny. To głównie młody gdańszczanin, który beznamiętnie opisuje proceder produkcji mydła z ludzkich ciał, to także „kobieta cmentarna”, która była świadkiem likwidacji warszawskiego getta. To także tłum ludzi, którzy obojętnie przechodzą obok Żydówki, która uciekła z transportu.

W opowiadaniach odnajdziemy także zbiorowy portret oprawców, hitlerowskich zbrodniarzy, naukowców, którzy zaprzedali się zbrodniczemu systemowi. Wśród nich są personalia, które bezpośrednio zadają śmierć, czerpią satysfakcję z krzywdzenia i torturowania swych ofiar. Zadziwiają portrety ludzi nauki, którzy prowadzą sadystyczne eksperymenty medyczne lub udoskonalają techniki „przerobu” ludzkich ciał. W tle widzimy całe społeczeństwo III Rzeszy, które pośrednio korzysta z polityki hitlerowców prowadzonej na podbitych terenach.

„Medaliony” – narracja


Narracja Nałkowskiej w „Medalionach” jest przede wszystkim powściągliwa i lapidarna. Swoim utworom nadaje kształt pomnikowy, zastygły, który można przyrównać do kształtu nagrobnych medalionów. Autorka powstrzymuje się od własnych komentarzy, często oddając głos swym bohaterom-narratorom.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 - 



Medaliony krótkie streszczenie

Profesor Spanner - streszczenie
Pewnego majowego dnia grupa osób w towarzystwie dwóch starszych mężczyzn – medyków i współpracowników profesora Spannera przemierza dziedziniec Instytutu Anatomicznego. Kierują się do niepozornego budynku, gdzie z ciemnością piwnicy kontrastują biało kremowe ludzkie zwłoki bez głów. Spocz... wiecej



„Medaliony” – plan wydarzeń

Profesor Spanner
1. Śledztwo Komisji Badań Zbrodni Hitlerowskich.
2. Wizyta w zakładzie Anatomicznym profesora Spannera.
3. Przesłuchanie obojętnego na zbrodnie pracownika Instytutu.
4. Tłumaczenia kolegów profesora.

Dno
1. Wyznania kobiety, która przeżyła wojnę.
2. Opowi... wiecej



„Medaliony” jako dokument

„Medaliony” Zofii Nałkowskiej to dokument terroru systemu hitlerowskiego skierowanego przeciw bezbronnym ofiarom. Można się z niego dowiedzieć zarówno o głośnych zbrodniach niemieckich, jak i mniej znanych epizodach zbrodniczego „czasu apokalipsy”. Wszelkie informacje autorka opiera na faktach – nie ma tu mi... wiecej



„Ludzie ludziom zgotowali ten los” – wyjaśnienie motta

Mottem nazywającym wprost to, o czym będzie mowa w książce, są słowa zawarte na początku „Medalionów” Zofii Nałkowskiej: „Ludzie ludziom zgotowali ten los”. „Medaliony” to zbiór krótkich opowiadań-relacji, portretów ludzi, którzy przeżyli piekło hitleryzmu i zdecydowali się o tym opowiedzieć... wiecej



Problematyka „Medalionów”

„Medaliony” to cykl krótkich utworów, które powstały tuż po wojnie w celu udokumentowania hitlerowskich zbrodni wojennych. Porusza wiele problemów związanych z okrucieństwem wojny, motywem kata i ofiary oraz cierpieniem i śmiercią wielu milionów niewinnych.

Przede wszystkim w lapidarny, choć silnie przemawia... wiecej



Obraz okrucieństw wojny w „Medalionach”

„Medaliony” Nałkowskiej są prawie dziennikarskim zapisem z czasów, kiedy jej autorka pracowała w Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich. Wszystkie opisane przez nią zdarzenia są autentyczne, spisane językiem prozy reportażowej. Cykl poprzedza motto: „Ludzie ludziom zgotowali ten los”. Wśród ośmiu opow... wiecej



Wartości artystyczne „Medalionów”

Nowatorskie pod względem przedstawienia doświadczeń „czasu pogardy” są „Medaliony” Zofii Nałkowskiej. Są one zbiorem ośmiu krótkich opowiadań niejednolitych gatunkowo. Wśród nich znajdziemy zarówno utwory z pogranicza reportażu, eseju czy paraboli. Mimo,
iż książka liczy kilkadziesiąt zaledwie str... wiecej



Psychika oprawców i ofiar w „Medalionach”

Przerażający portret katów i ofiar II wojny światowej prezentuje Zofia Nałkowska w „Medalionach”. Autorka podkreśla duchowe i moralne zniszczenia wywołane stałym obcowaniem człowieka ze śmiercią i zbrodnią. Stosuje też metodę skrótu, a zebrane informacje zestawia ze sobą w ten sposób, że wywołują one w czytelniku... wiecej



Medaliony - motywy literackie

Motyw śmierci w „Medalionach”
„Medaliony” Zofii Nałkowskiej to cykl opowiadań opisujących zbrodnie hitlerowskie, a także życie i zachowanie ludzi więzionych. Na przykład opowiadanie „Profesor Spanner” ukazuje proces wyrobu mydła z ludzkiego tłuszczu. Opowiadanie „Dno” opisuje historię więzionych kobiet, które ... wiecej



„Medaliony” jako przykład literatury faktu

Literatura faktu stanowi bardzo ciekawe zjawisko w kulturze XX i XXI wieku. Różnorodność gatunków pozwala każdemu czytelnikowi znaleźć coś wartościowego dla siebie. Literatura faktu to współczesne piśmiennictwo o charakterze przede wszystkim dokumentarnym, którego celem jest wiarygodna relacja o autentycznych wydarzeniach. W Polsc... wiecej



Główne wątki „Medalionów”

W cyklu „Medalionów” możemy wyróżnić kilka wątków, które spajają poszczególne miniatury. Główny problem związany jest z mottem „ludzie ludziom zgotowali ten los”, który nakazuje pamiętać, że zagładę przeprowadził człowiek, podobnie jak człowiek stał się jej ofiarą. Do II wojny światowej na taką... wiecej



„Medaliony” jako miniatury

„Medaliony” Nałkowskiej to cykl ośmiu krótkich opowiadań, które łączy wspólna tematyka – ukazanie zbrodni hitlerowskiego reżimu. Należą one do małych form prozatorskich tzw. miniatur prozatorskich. Miniatury te zawierają w sobie elementy reportażowe – ukazują autentyczne wydarzenia, zawierają wypow... wiecej



Zofia Nałkowska – notatka szkolna

Zofia Nałkowska przyszła na świat 10 listopada 1884 roku w Warszawie w rodzinie wybitnego geografa Wacława Nałkowskiego i Słowaczki – Anny z Szafranków. Uczęszczała na prywatną pensję i tajne komplety. Debiutowała w 1898 roku wierszem „Pamiętam w „Przeglądzie Tygodniowym”, pięć lat później w „Niwi... wiecej



„Czy człowiek jest mocny?” – rozprawka na przykładzie „Medalionów”

Michał P. to bohater opowiadania „Człowiek jest mocny”, który prostym językiem opowiada swoją tragiczną historię. Był on młodym, silnym Żydem z okolic Koła, którego Niemcy przydzielili do pracy w lesie Żuchowskim przy likwidacji ciał Żydów zabitych w obozie koncentracyjnym. Widział on, jak Niemcy przeszukiwali ciał... wiecej



Holocaust ukazany w „Medalionach”

Zofia Nałkowska w cyklu opowiadań zatytułowanych „Medaliony”. Cztery z nich, beznamiętnym, ale obrazowym językiem uczestników obozów hitlerowskich, przedstawiają ich cierpienie i tragiczne przeżycia. Mimo krótkiej formy pokazują całe spektrum metod używanych przez hitlerowców w celu wyniszczenia żydowskiej rasy. Oczam... wiecej



Wpływ wojny na psychikę człowieka na przykładzie „Medalionów”

„Medaliony” Zofii Nałkowskiej to zbiór ośmiu opowiadań w których stykamy się ze wstrząsającym obrazem rzeczywistości, która rządzi światem. Motywem przewodnim tego zbioru opowiadań jest motto samej autorki: „Ludzie ludziom zgotowali ten los”.

Cykl opowiadań ma jedną wspólną cechę - ukazuje ... wiecej



Obraz lagrów w „Medalionach”

Lagier jest to „niemiecki obóz koncentracyjny w czasie II wojny światowej. Oprócz celowej eksterminacji przyczyną śmierci bardzo wielu więźniów lagrów były głód, ciężka praca i nieludzkie warunki obozowego życia”. Zasadniczym ich celem była zagłada człowieka, jego wyniszczenie, degradacja. Jednak przedtem oprawcom ... wiecej



Czy wojna jest złem? – rozważ na przykładzie „Medalionów”

Najważniejszym wydarzeniem, które kładzie się cieniem na całym XX wieku i odcisnęło krwawe piętno na życiu ludzi, był oczywiście wybuch obu wojen światowych. Obie przyniosły okrucieństwo, straty materialne, zniszczenia jakich człowiek dotąd nie znał. Zanim jednak doszło do konfliktów zbrojnych i masowych eksterminacji narodzi... wiecej



Udowodnij, że wojna deprawuje człowieka na podstawie „Medalionów”

Wpływ wojny i faszyzmu na psychikę i ludzkie postawy zobrazowała również Z. Nałkowska. Udowodniła, że faszyzm wpłynął deformująco na wszystkich, którzy się z nim zetknęli. Wszystko było podporządkowane totalnej znieczulicy i propagandzie. Człowiek, zamiast być bratem, stał się katem. Przykładem całkowitej dehumanizacji i ... wiecej



Oskarżenie systemu totalitarnego w „Medalionach”

„Medaliony” Zofii Nałkowskiej są utworem wyjątkowym ze względu na sposób obrazowania i mówienia o tym, jakie zagrożenia niesie totalitaryzm dla jednostki. Utwór to zaledwie osiem opowiadań, kilkadziesiąt stron, a jest najbardziej wstrząsającym świadectwem minionej epoki, świadectwem okrucieństwa hitlerowskich zbrodni,... wiecej



„Medaliony” Nałkowskiej jako dokument zbrodni hitlerowskich

„Medaliony” Zofii Nałkowskiej są zbiorem ośmiu krótkich opowiadań niejednolitych gatunkowo. Opierają się na materiale autentycznym, na zeznaniach świadków składanych przed Komisją do Badań Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, gdzie zasiadała pisarka.Autorka „Medalionów” oddaje głos prostym ludziom, którzy mów... wiecej



„Medaliony” – oskarżenie Zofii Nałkowskiej

Zaplanowana na wielką skalę machina śmierci stała się źródłem degradacji moralnej tych, przeciw którym była wymierzona. Polacy na co dzień oglądali obrazy tortur, zabijania. Stały się one tak powszednie i zwykłe, że tłumiły wrażliwość, eliminowały współczucie wobec cierpiącego człowieka. Więźniowie obozów zagłady i... wiecej



Człowiek wobec doświadczeń II wojny światowej na przykładzie „Medalionów”

Literatura współczesna daje nam wiele przykładów klęsk i upadków ludzi. Jednym z nich jest proza dokumentalna Zofii Nałkowskiej pt. „Medaliony”. Opowiada ona o innym upadku człowieka. Nie jest to opowieść jak dotąd o klęsce bohatera z powodu dokonania złych wyborów. Jest to obraz ludzi, którzy przeżyli, bądź też i... wiecej



„Ludzie ludziom zgotowali ten los” - literatura obozowa wobec tragizmu ludzkiego losu

„Ludzie ludziom zgotowali ten los”- w tym jednym zdaniu można zawrzeć całą tragedię, jaka dotknęła ludzkość podczas II wojny światowej. Zofia Nałkowska w zbiorze opowiadań pt. „Medaliony” prezentuje obraz człowieka dotkniętego bezwzględnością wojny. Autorka - członkini Głównej Komisji Badania Zbrodni ... wiecej



Tragizm ludzkich losów w „Medalionach”

Problem egzystencji człowieka w totalitarnej rzeczywistości wśród wielu wstrząsających relacji przedstawia Zofia Nałkowska w „Medalionach”. Autorka w sposób przejmujący, można powiedzieć drastyczny, ukazuje wielkość wypaczeń ludzkiej psychiki, jej zezwierzęcenie, zatracenie wszystkich zasad i norm moralnych w okresie ... wiecej



„Medaliony” Nałkowskiej jako obraz ukazujący wojenne okrucieństwa

Nie ma nic bardziej przerażającego niż świadectwa męczeństwa ofiar niemieckich obozów zagłady, ofiar sadyzmu niemieckich oprawców. Jednym z takich świadectw jest zbiór opowiadań dokumentalnych pt. „Medaliony” Zofii Nałkowskiej, która tworząc książkę oparła się przede wszystkim na relacjach ocalałych ofiar hitler... wiecej



Postawy i zachowania ludzi w czasie wojny i okupacji w świetle „Medalionów”

Najokrutniejszym sposobem zagłady cywilizacji jest wojna. Bezpośrednio przyczynia się do zbiorowych mordów i dramatu pokolenia, które obejmuje. Realia zagłady i jej wpływ na psychikę doskonale oddaje głośny utwór Z. Nałkowskiej „Medaliony”. Autorka, wykorzystując prosty, nieskomplikowany język i lakoniczny styl, niezw... wiecej



„Medaliony” – najważniejsze cytaty

• Ludzie ludziom zgotowali ten los. - motto zbioru.

Profesor Spanner
• W Niemczech, można powiedzieć, ludzie umieją coś zrobić – z niczego…
• Każdy się bał tym mydłem myć na początku... Obrzydzenie było do tego mydła. Zapach miało niedobry. Profesor Spanner bardzo si�... wiecej



Zofia Nałkowska - biografia

Zofia Nałkowska urodziła się 10 listopada 1884 roku w Warszawie. Jej ojciec, Wacław Nałkowski, geograf, socjolog i historyk, szybko wprowadził córkę do kręgów intelektualnych i artystycznych stolicy.

Nałkowska bardzo wcześnie zaczęła swą karierę pisarską i już w 1898 roku w Przeglądzie Tygodniowym ukaz... wiecej



Medaliony - znaczenie tytułu i motta – artyzm i dokumentalność

Oto dwa zapisy Nałkowskiej z Dzienników czasu wojny:
Wracałam aleją grobów, szpalerem nagromadzonych trupów. Znajome nazwiska, sylwetki, m e d a l i o n y (…)
[7 maja 1944]

L u d z i e l u d z i o m g o t u j ą t e n l o s. Ludzie są wszystkim na świecie i niezależnie od swej wartości, niezal... wiecej



Język Medalionów

Język autorki – metoda pisania na tematy najtrudniejsze: o śmierci zadanej nie tylko ciału

Początek narracji to bardzo suche, rzeczowe sprawozdanie wyglądu budynku, zawartości piwnic i sal, a także omówienie praktyk Instytutu, funkcjonującego do 1945 roku. Jest to głos Nałkowskiej. Uderza w nim stoicki sp... wiecej



Medaliony – streszczenie

Profesor Spanner

1


W majowy, pogodny, ale i chłodnawy dzień, kilka osób odwiedza Instytut Anatomiczny pod Gdańskiem. Narrator i inni członkowie Komisji , w towarzystwie dwóch profesorów niemieckich, schodzą do piwnic. Tu znajduje się składnica ludzkich ciał. Leżą w cementowych, długich basenach... wiecej