Jesteś w: Lalka

Mieć czy być? – rozważ zagadnienie w oparciu o Lalkę Bolesława Prusa

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Egzystencjalno-filozoficzne zagadnienie podjęte przez Bolesława Prusa w jego powieści Lalka zostało sformułowane w 1976 roku przez niemieckiego socjologa Ericha Fromma w jego eseju.

Podobnie jak Fromm, powieść Prusa dotyka problemu dwóch zasadniczych sposobów egzystencji: posiadania jako źródła przyjemności oraz bycia, pełnego miłości i współodczuwania. Pierwszy widać w dążeniu Wokulskiego do zgromadzenia jak największego majątku, co w konsekwencji wiązało się dla niego ze zdobyciem serca ukochanej Izabeli, której życie determinuje zasada „mieć”.

Drugi z kolei – ten określany mianem „być”, prócz postawy empatycznej i pomagającej innym Heleny Stawskiej czy skromnego miłośnika rodu Bonaparte Ignacego Rzeckiego, dotyczy etapów biografii głównego bohatera. Widać to w okresach, gdy oddawał się nauce, potrafił zamykać się w laboratorium i pracowni na długie tygodnie i zgłębiać zagadki wszechświata lub gdy wpływał na życie biednych i potrzebujących, na zawsze odmieniając ich los.

Wskutek obecności obu postaw egzystencjalnych w utworze Prusa, ciężko stwierdzić, która z nich dominuje w Lalce. Kwestii tej nie rozwiązuje także otwarte zakończenie powieści, w którym nie mamy bezpośrednio stwierdzone, czy Stanisław Wokulski zdecydował się poświęcić życie nauce, czy może handlowi.



  Dowiedz się więcej