Jesteś w: Syzyfowe prace

Stefan Żeromski - biografia

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

„Był tym, wobec którego niemożliwa była obojętność” – tak pisał po śmierci Żeromskiego w jednym ze swoich artykułów Wacław Borowy.

Stefan Żeromski urodził się 14 października 1864 roku w Strawczynie na Kielecczyźnie, w ubogiej rodzinie szlacheckiej. Jego ojciec był dzierżawcą. W szkole wiejskiej, w Psarach, Żeromski pobiera nauki elementarne. Szybko traci rodziców.

W 1874 roku rozpoczyna naukę w gimnazjum kieleckim. Po dwunastoletnim pobycie w gimnazjum nie zdaje egzaminu maturalnego. Pracuje jako guwerner, udziela korepetycji.
W roku 1886 zapisuje się do warszawskiej Wyższej Szkoły Weterynaryjnej. Ma nadzieję, że szybko zdobędzie zawód, który pozwoli mu pomóc rodzinie. Niestety, słabe zdrowie i konieczność zarobkowania uniemożliwiają mu skończenie studiów. Żeby nie popaść w skrajną nędzę podejmuje pracę nauczyciela domowego w dworach szlacheckich na Kielecczyźnie, Mazowszu, Podlasiu i w Nałęczowie. Praca ta pozwala mu się utrzymać, a także dostarcza różnorodnych doświadczeń życiowych. Mężczyzna ma możliwość poznania wielu okolic. W Nałęczowie spotyka swoją przyszłą żonę, Oktawię z Radziwiłłów Rodkiewiczową. Wywiera ona ogromny wpływ na jego życie. Żeromski choruje wówczas na gruźlicę, jest bliski śmierci. Kobieta opiekuje się nim i podtrzymuje na duchu. Ułatwia mu też nawiązanie kontaktów literackich. Jest to bowiem okres, kiedy Żeromski podejmuje pierwsze, zasługujące na uwagę próby literackie. Wspólnie wyjeżdżają do Szwajcarii. Tam Żeromski otrzymuje posadę zastępcy bibliotekarza w Muzeum Polskim w Raperswilu. Czteroletni pobyt w Szwajcarii umożliwia mu zapoznanie się z licznymi materiałami i dokumentami poświęconymi dziejom polskiego uchodźctwa, a także kontakt z najmłodszym pokoleniem emigracyjnym, politykami i ludźmi kultury.

Parę lat Żeromski pracuje też jako bibliotekarz w Bibliotece Zamoyskich w Warszawie.
Po roku 1904 jego sytuacja finansowa stabilizuje się, toteż może już poświęcić się wyłącznie pisaniu. Z tego też się utrzymuje. Długie lata pisarz przebywa za granicą. W świecie literackim jest już wybitną osobistością. Po klęsce rewolucji 1905 roku spędza trzy lata w Paryżu. Po powrocie zamieszkuje w Zakopanem. Tu przeżywa lata pierwszej wojny światowej. W tym też okresie kończy się jego dwudziestoletni związek z żoną. W jego życiu pojawia się inna kobieta, Anna Zawadzka. Nie potrafi oprzeć się temu uczuciu. Zakłada nową rodzinę. Jego życie osobiste ulega rozdwojeniu. Wielkim dramatem dla pisarza jest śmierć jego jedynego syna. Córka z drugiego małżeństwa nie wypełnia pisarzowi tejże straty.
W roku 1918, po uzyskaniu niepodległości przez Polskę, przenosi się do Warszawy. Za wybitne zasługi oferują mu tam mieszkanie na Zamku Królewskim.

W 1920 roku pisarz zakłada Towarzystwo Przyjaciół Pomorza. W czasach wojny polsko- bolszewickiej pełni funkcję korespondenta wojennego. Atakowany jest przez prawicę polityczną.

W roku 1924 zostaje kandydatem do Literackiej Nagrody Nobla. Nagrodę tę otrzymuje jednak Władysław Stanisław Reymont.

Żeromski umiera 20 listopada 1925 roku. Pochowano go na warszawskim cmentarzu ewangelicko – reformowanym.

„Umarł największy bodaj pisarz współczesnej Europy” – słowa te pojawiają się po śmierci pisarza w jednym z czasopism literackich.

Pseudonimy pisarza – Maurycy Zych, Józef Katerla.
„Pseudonim był konieczny ze względu na to, że Żeromski żył w kraju podlegającym władzom rosyjskim, gdzie taka literatura, jak na przykład „Ludzie bezdomni”(książkę tę, tak jak i „Syzyfowe prace”, wydał autor pod pseudonimem Maurycy Zych) była zakazana”. (Borowy W., O Żeromskim, Rozprawy i szkice, Warszawa 1960.)

Twórczość Żeromskiego

„Stefan Żeromski bardzo szybko zdobył popularność i uznanie, szacunek i miłość szerokich rzesz czytelniczych (...) cieszył się ogromnym autorytetem moralnym, dla wielu rówieśnych i młodszych od siebie pisarzy stał się literackim wzorem i mistrzem, jednak jego twórczość od początku wywoływała spory i kontrowersje.” (Żeromski, Z dziejów recepcji twórczości 1895-1964, wyb. i wstęp Z.J. Adamczyk, Warszawa 1975.)
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 - 



  Dowiedz się więcej