Jesteś w:
Biblia
Styl rodzi się za każdym razem, gdy tworzymy jakiś tekst, dokonując wyboru na wszystkich poziomach organizacji języka. Jest to specyficzne ukształtowanie wypowiedzi, charakterystyczne dla jednostki, tekstu, gatunku, epoki czy prądu literackiego.
Stylizacja natomiast polega na świadomym wprowadzaniu do utworu istotnych właściwości stylu, który nie jest charakterystyczny dla autora. Jedną z odmian stylizacji, obok stylizacji gwarowej, środowiskowej czy dialektyzacji, jest stylizacja biblijna. Zjawisko to polega po pierwsze na zapożyczaniu z Biblii pewnych schematów ideowych, takich jak na przykład starotestamentowa wizja Boga czy mesjanizm, na układaniu opisanych zdarzeń na wzór wydarzeń biblijnych, na przykład stworzenia świata czy męki pańskiej, a także na przejmowaniu gotowych metafor, alegorii czy porównań biblijnych. Po drugie stylizacja biblijna to nadawanie danemu utworowi charakterystycznej dla Biblii formy językowej, we wszystkich warstwach językowego ukształtowania tekstu.
Należy tu mieć na myśli nie tylko leksykę, zwięzłą, dosadną, nasyconą konkretem, łączącą wzniosłość z potocznością, ale i frazeologię pochodzenia biblijnego, czy też szyk wyrazów i składni, na przykład posługiwanie się zdaniami krótkimi, współrzędnie złożonymi, bardzo często rozpoczynanymi przez spójniki. Inne cechy stylu biblijnego to choćby posługiwanie się przypowieściami, sentencjami i maksymami czy też podział na wersety, a co za tym idzie zachowanie odpowiedniej rytmiki tekstu. Jeśli chodzi o tekst Biblii, w tradycji polskiej najsilniejszy wpływ na literaturę wywarło tłumaczenie dokonane w XVI wieku przez księdza Jakuba Wujka i z tego powodu w stylizowanych tekstach powstałych po upowszechnieniu tego przekładu występują też językowe właściwości polszczyzny szesnastowiecznej, a więc teksty stylizowane na Biblię będą często zawierały archaizmy językowe.
Charakterystyczne cechy stylu biblijnego odnaleźć można już w czternastowiecznych Kazaniach Świętokrzyskich, gdyż forma kazań zastosowaniu stylizacji biblijnej bardzo odpowiadała. Innym przykładem są napisane pod koniec XVI wieku „Kazania sejmowe” Piotra Skargi. Kazanie wtóre, O miłości ku Ojczyźnie, i o pierwszej chorobie Rzeczypospolitej, która jest z nieżyczliwości ku Ojczyźnie stylizacja przejawia się między innymi w sferze koncepcyjno-ideowej – upadek Jerozolimy stał się tu metaforą upadku Polski - oraz na płaszczyźnie gatunkowej – kazanie Skargi, nie to jedno zresztą, jest stylizowane na tekst profetyczny, ma stanowić dla Polaków ostrzeżenie, w specyficzny sposób łącząc kwestie religijne i polityczne. Narrator pełni rolę proroka i nauczyciela, używa czasu przyszłego, aby zapowiedzieć zdarzenia, które mają nastąpić.
Podobny cel zastosowania stylizacji biblijnej będzie motywował Adama Mickiewicza, autora „Ksiąg narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego”, w których elementy stylu biblijnego są dostrzegalne jeszcze łatwiej niż w utworze Skargi. Księgi składają się, tak jak Pismo Święte, z kolejno numerowanych wersów, które pozwalają na zachowanie charakterystycznej rytmiki prozy. Styl „Ksiąg narodu polskiego…”, choć budził kontrowersje, z pewnością inspirował także innych poetów, m.in. Juliusza Słowackiego, który sześć lat po Mickiewiczu opublikował „Anhellego”, stylizowany na biblijną przypowieść poemat prozą, będący pesymistyczną wizją przyszłości polskiej emigracji i walk o niepodległość Polski.
Do „Pisma Świętego”, choć w odmienny sposób, odnosi się także wiersz Zbigniewa Herberta pt. „U wrót doliny”. Owa dolina z tytułu to miejsce sądu ostatecznego, widać więc, że wiersz nawiązuje do wydarzenia przedstawionego w Piśmie Świętym, jednak przedstawia je w sposób odbiegający diametralnie od tradycyjnego ujęcia. W wierszu Herberta stylizacja przejawia się więc w nawiązaniu do tematyki biblijnej, bowiem język jest praktycznie pozbawiony cech stylu biblijnego, a przypomina raczej język relacji radiowej czy telewizyjnej.
Stylizacja biblijna
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskimStyl rodzi się za każdym razem, gdy tworzymy jakiś tekst, dokonując wyboru na wszystkich poziomach organizacji języka. Jest to specyficzne ukształtowanie wypowiedzi, charakterystyczne dla jednostki, tekstu, gatunku, epoki czy prądu literackiego.
Stylizacja natomiast polega na świadomym wprowadzaniu do utworu istotnych właściwości stylu, który nie jest charakterystyczny dla autora. Jedną z odmian stylizacji, obok stylizacji gwarowej, środowiskowej czy dialektyzacji, jest stylizacja biblijna. Zjawisko to polega po pierwsze na zapożyczaniu z Biblii pewnych schematów ideowych, takich jak na przykład starotestamentowa wizja Boga czy mesjanizm, na układaniu opisanych zdarzeń na wzór wydarzeń biblijnych, na przykład stworzenia świata czy męki pańskiej, a także na przejmowaniu gotowych metafor, alegorii czy porównań biblijnych. Po drugie stylizacja biblijna to nadawanie danemu utworowi charakterystycznej dla Biblii formy językowej, we wszystkich warstwach językowego ukształtowania tekstu.
Należy tu mieć na myśli nie tylko leksykę, zwięzłą, dosadną, nasyconą konkretem, łączącą wzniosłość z potocznością, ale i frazeologię pochodzenia biblijnego, czy też szyk wyrazów i składni, na przykład posługiwanie się zdaniami krótkimi, współrzędnie złożonymi, bardzo często rozpoczynanymi przez spójniki. Inne cechy stylu biblijnego to choćby posługiwanie się przypowieściami, sentencjami i maksymami czy też podział na wersety, a co za tym idzie zachowanie odpowiedniej rytmiki tekstu. Jeśli chodzi o tekst Biblii, w tradycji polskiej najsilniejszy wpływ na literaturę wywarło tłumaczenie dokonane w XVI wieku przez księdza Jakuba Wujka i z tego powodu w stylizowanych tekstach powstałych po upowszechnieniu tego przekładu występują też językowe właściwości polszczyzny szesnastowiecznej, a więc teksty stylizowane na Biblię będą często zawierały archaizmy językowe.
Charakterystyczne cechy stylu biblijnego odnaleźć można już w czternastowiecznych Kazaniach Świętokrzyskich, gdyż forma kazań zastosowaniu stylizacji biblijnej bardzo odpowiadała. Innym przykładem są napisane pod koniec XVI wieku „Kazania sejmowe” Piotra Skargi. Kazanie wtóre, O miłości ku Ojczyźnie, i o pierwszej chorobie Rzeczypospolitej, która jest z nieżyczliwości ku Ojczyźnie stylizacja przejawia się między innymi w sferze koncepcyjno-ideowej – upadek Jerozolimy stał się tu metaforą upadku Polski - oraz na płaszczyźnie gatunkowej – kazanie Skargi, nie to jedno zresztą, jest stylizowane na tekst profetyczny, ma stanowić dla Polaków ostrzeżenie, w specyficzny sposób łącząc kwestie religijne i polityczne. Narrator pełni rolę proroka i nauczyciela, używa czasu przyszłego, aby zapowiedzieć zdarzenia, które mają nastąpić.
Podobny cel zastosowania stylizacji biblijnej będzie motywował Adama Mickiewicza, autora „Ksiąg narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego”, w których elementy stylu biblijnego są dostrzegalne jeszcze łatwiej niż w utworze Skargi. Księgi składają się, tak jak Pismo Święte, z kolejno numerowanych wersów, które pozwalają na zachowanie charakterystycznej rytmiki prozy. Styl „Ksiąg narodu polskiego…”, choć budził kontrowersje, z pewnością inspirował także innych poetów, m.in. Juliusza Słowackiego, który sześć lat po Mickiewiczu opublikował „Anhellego”, stylizowany na biblijną przypowieść poemat prozą, będący pesymistyczną wizją przyszłości polskiej emigracji i walk o niepodległość Polski.
Do „Pisma Świętego”, choć w odmienny sposób, odnosi się także wiersz Zbigniewa Herberta pt. „U wrót doliny”. Owa dolina z tytułu to miejsce sądu ostatecznego, widać więc, że wiersz nawiązuje do wydarzenia przedstawionego w Piśmie Świętym, jednak przedstawia je w sposób odbiegający diametralnie od tradycyjnego ujęcia. W wierszu Herberta stylizacja przejawia się więc w nawiązaniu do tematyki biblijnej, bowiem język jest praktycznie pozbawiony cech stylu biblijnego, a przypomina raczej język relacji radiowej czy telewizyjnej.