Jesteś w:
Syzyfowe prace
Losy bohaterów śledzimy na tle przemian i represji wprowadzonych przez zaborcę po upadku powstania styczniowego. Wzmożono cenzurę, a z ulic, nazw stacji kolejowych, urzędów zniknęły polskie nazwy. Od 1871 roku w szkołach wprowadzono obowiązkową naukę czytania i pisania po rosyjsku. Po 1879 roku, gdy kuratorem Okręgu Szkolnego został Apuchtin rusyfikacja wzmogła się. Rosyjski był językiem wykładowym, jedynie religii pozwolono uczyć po polsku. Następuje okres planowej walki z wszelkimi przejawami polskości, katolicyzmem, a także mniejszością żydowską. W „Syzyfowych pracach” moment ten sygnalizuje zmiana władz szkolnych i kadry nauczycielskiej w gimnazjum w Klerykowie. Rosjanie mieli „na celu wzmocnienie tętna życia ludzi ruskich w mieście Klerykowie, po wtóre mieli na celu odpolszczenie tak zwanych Polaków”. Jednym z głównych elementów „odpolszczania” była rusyfikacja polskiego szkolnictwa. Żeromski ukazał aparat carski dążący do wynarodowienia Polaków na wielu płaszczyznach.
Także obraz życia polskiej wsi i małych miasteczek oddaje sytuację z II połowy XIX wieku. Społeczeństwo dzieli się na lojalistów, którzy w obronie swych interesów ulegają zaborcy i rusyfikują się, na biernych uczestników życia społecznego i garstki patriotów, która pragnie zachować polską tradycję i tożsamość. Wieś jest także rozwarstwiona. Obok najbiedniejszych, takich jak Lejba Koniecpolski żyją bogaci chłopi, wyzyskujący innych.
„Syzyfowe prace” to utwór bez wątpienia realistyczny, napisany w konwencji dziewiętnastowiecznej prozy fabularnej, jednak został wzbogacony o elementy naturalizmu, symbolizmu i impresjonizmu. Powstał, gdy w Polsce zaczęto odchodzić od realizmu krytycznego. Do kraju docierały nowe prądy z Europy zachodniej (tendencje naturalistyczne i symboliczne), zaś pozytywistyczne formuły wyczerpywały się.
Naturalizm to prąd, którego głównym przedstawicielem był Francuz – Emil Zola. Uważał, że naturalizm w literaturze powinien polegać na zwrotowi w stronę natury i człowieka, na zapisywaniu bezpośrednich obserwacji. Utwory miały odzwierciedlać rzeczywistość w sposób ścisły, szczegółowy i dokładny i z pełnym obiektywizmem odzwierciedlać życie. Miało to pomóc w zwiększeniu ostrości spojrzenia na, nieraz wcześniej przemilczane, kwestie społeczne. W „Syzyfowych pracach” do scen naturalistycznych możemy zaliczyć m. in. opis pijanego pana Wiechowskiego, opis bójki Radka z Tymkiewiczem czy opis Starego Browaru. Żeromski uznawał pewne tendencje naturalistyczne, jednak unikał przeładowania utworu naturalistycznymi szczegółami. Był także przeciwnikiem naturalizmu biologicznego.
Symbolizm to kierunek artystyczny końca XIX i początku XX wieku. Jego propagatorzy za pomocą symbolu wyrażali myśli i przeżycia trudne do jasnego sprecyzowania. Symbol pomagał odzwierciedlać chwilowe stany psychiki, zmienne uczucia, a także pozwalał oddać nastrój chwili. Żeromski stosuje często symbolikę w zakończeniach poszczególnych rozdziałów (m. in. scena rozważań Jaczmieniewa nad wzmożeniem zabiegów rusyfikacyjnych i symboliczny obraz zimowego krajobrazu polskiej wsi). Użycie symbolu związane jest z podkreśleniem ideowej wymowy utworu.
W „Syzyfowych pracach” wyraźne są także ślady impresjonizmu wyrażone w subiektywizmie opisów i zdarzeń, głównie w zwięzłych szkicach portretowych. Jednak subiektywizm nie występuje jako forma uogólnienia, jest podrzędny wobec obiektywnej prawdy o rzeczywistości. Trzeba podkreślić, że najsilniejszy w utworze wciąż pozostaje realizm. Nie można także odmówić powieści charakteru dydaktycznego wyrażonego zarówno w treściach poznawczych, jak i wychowawczych.
strona: - 1 - - 2 -
Syzyfowe prace - opracowanie, problematyka
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskimLosy bohaterów śledzimy na tle przemian i represji wprowadzonych przez zaborcę po upadku powstania styczniowego. Wzmożono cenzurę, a z ulic, nazw stacji kolejowych, urzędów zniknęły polskie nazwy. Od 1871 roku w szkołach wprowadzono obowiązkową naukę czytania i pisania po rosyjsku. Po 1879 roku, gdy kuratorem Okręgu Szkolnego został Apuchtin rusyfikacja wzmogła się. Rosyjski był językiem wykładowym, jedynie religii pozwolono uczyć po polsku. Następuje okres planowej walki z wszelkimi przejawami polskości, katolicyzmem, a także mniejszością żydowską. W „Syzyfowych pracach” moment ten sygnalizuje zmiana władz szkolnych i kadry nauczycielskiej w gimnazjum w Klerykowie. Rosjanie mieli „na celu wzmocnienie tętna życia ludzi ruskich w mieście Klerykowie, po wtóre mieli na celu odpolszczenie tak zwanych Polaków”. Jednym z głównych elementów „odpolszczania” była rusyfikacja polskiego szkolnictwa. Żeromski ukazał aparat carski dążący do wynarodowienia Polaków na wielu płaszczyznach.
Także obraz życia polskiej wsi i małych miasteczek oddaje sytuację z II połowy XIX wieku. Społeczeństwo dzieli się na lojalistów, którzy w obronie swych interesów ulegają zaborcy i rusyfikują się, na biernych uczestników życia społecznego i garstki patriotów, która pragnie zachować polską tradycję i tożsamość. Wieś jest także rozwarstwiona. Obok najbiedniejszych, takich jak Lejba Koniecpolski żyją bogaci chłopi, wyzyskujący innych.
„Syzyfowe prace” na tle prądów epoki
„Syzyfowe prace” to utwór bez wątpienia realistyczny, napisany w konwencji dziewiętnastowiecznej prozy fabularnej, jednak został wzbogacony o elementy naturalizmu, symbolizmu i impresjonizmu. Powstał, gdy w Polsce zaczęto odchodzić od realizmu krytycznego. Do kraju docierały nowe prądy z Europy zachodniej (tendencje naturalistyczne i symboliczne), zaś pozytywistyczne formuły wyczerpywały się.
Naturalizm to prąd, którego głównym przedstawicielem był Francuz – Emil Zola. Uważał, że naturalizm w literaturze powinien polegać na zwrotowi w stronę natury i człowieka, na zapisywaniu bezpośrednich obserwacji. Utwory miały odzwierciedlać rzeczywistość w sposób ścisły, szczegółowy i dokładny i z pełnym obiektywizmem odzwierciedlać życie. Miało to pomóc w zwiększeniu ostrości spojrzenia na, nieraz wcześniej przemilczane, kwestie społeczne. W „Syzyfowych pracach” do scen naturalistycznych możemy zaliczyć m. in. opis pijanego pana Wiechowskiego, opis bójki Radka z Tymkiewiczem czy opis Starego Browaru. Żeromski uznawał pewne tendencje naturalistyczne, jednak unikał przeładowania utworu naturalistycznymi szczegółami. Był także przeciwnikiem naturalizmu biologicznego.
Symbolizm to kierunek artystyczny końca XIX i początku XX wieku. Jego propagatorzy za pomocą symbolu wyrażali myśli i przeżycia trudne do jasnego sprecyzowania. Symbol pomagał odzwierciedlać chwilowe stany psychiki, zmienne uczucia, a także pozwalał oddać nastrój chwili. Żeromski stosuje często symbolikę w zakończeniach poszczególnych rozdziałów (m. in. scena rozważań Jaczmieniewa nad wzmożeniem zabiegów rusyfikacyjnych i symboliczny obraz zimowego krajobrazu polskiej wsi). Użycie symbolu związane jest z podkreśleniem ideowej wymowy utworu.
W „Syzyfowych pracach” wyraźne są także ślady impresjonizmu wyrażone w subiektywizmie opisów i zdarzeń, głównie w zwięzłych szkicach portretowych. Jednak subiektywizm nie występuje jako forma uogólnienia, jest podrzędny wobec obiektywnej prawdy o rzeczywistości. Trzeba podkreślić, że najsilniejszy w utworze wciąż pozostaje realizm. Nie można także odmówić powieści charakteru dydaktycznego wyrażonego zarówno w treściach poznawczych, jak i wychowawczych.
strona: - 1 - - 2 -