Jesteś w:
Zbrodnia i kara
Dostojewski analizuje ponadto złożone motywy zbrodni. W powieści nie chodzi bowiem tylko o mord na tle rabunkowym, choć niewątpliwie jest to ważny jego motyw, ale przede wszystkim o pozycję jednostki, która uważa się za stojącą ponad innymi, za kogoś, kogo nie dotyczą kary i nie dotykają wyrzuty sumienia.
Autor nie zapomina również o ukazaniu zmian, jakie dokonały się w życiu Raskolnikowa po dokonaniu zbrodni. Zbrodnia i kara jest wiec powieścią, w której widzimy reakcje mordercy, jego stany lękowe, uczucie osaczenia, niepewności, obawy przed karą i następstwami morderstwa. Jest to drobiazgowa analiza kary, motywów, stanu psychicznego po dokonaniu morderstwa.
Można więc powiedzieć, iż powieść Dostojewskiego nie jest tylko zwyczajnym opisem morderstwa, dokonanym na wzór dobrego kryminału, lecz analizą zła w człowieku, jego psychiki, obrazu morderstwa i mordercy.
Powieść zadaje uniwersalne pytania i daje takież odpowiedzi. Pyta o człowieka i jego moralną kondycję, o to, co mu wolno – w imię nauki, eksperymentu, co wolno uczynić drugiemu człowiekowi i jak daleko można się w tym działaniu posunąć. Pyta, czy można zabić, nawet gdy motywacja zdaje się być doskonała, a plan dokładnie przemyślany. Pyta o moralność, która by to uzasadniła. Pyta wreszcie o istotę zła i dobra oraz o granicę między nimi. Odpowiedzi można znaleźć w powieści, część czytelnik musi odczytać sam, część jest wyartykułowanych wyraźnie. Stąd problemy, o których pisze Dostojewski, są problemami nie tylko jego epoki, ale całej ludzkości, be względu na czas i miejsce, w którym żyją.
Przy dochodzeniu do momentu, gdzie w umyśle Raskolnikowa narodziła się idea popełnienia zbrodni, należy rozważyć dwa etapy w jego życiu. Pierwszy nazwać można umownie etapem teoretycznym, drugi zaś – etapem praktycznym.
W etapie pierwszym widzimy Raskolnikowa, który snuje rozważania nad człowiekiem, jego kondycją, moralnością, zastanawia się również nad kategorią nadludzi i zwykłych ludzi. Jest to także etap, w którym rozważa ewentualność popełnienia zbrodni, kalkuluje jej plusy i minusy. Dochodzi do wniosku, iż majątek lichwiarki, którą chciał zabić, pozwoliłby mu na dokończenie studiów, to zaś z pewnością wpłynęłoby korzystnie na stan całego społeczeństwa. Z rozważań tych wynika obraz człowieka w gruncie rzeczy dobrego, którego do morderstwa skłoniła zła sytuacja materialna.
Etap drugi, tzw. praktyczny, to czas już po dokonaniu zbrodni. Raskolników odczuwa, jak człowiek zachowuje się po morderstwie, jak to jest zabić kogoś dla pieniędzy, jakim uczuciem kieruje się zabójca stojący nad swoją ofiarą. Raskolnikow usprawiedliwia się jednak, iż
Pojawić się może pytane, dlaczego Raskolnikow zabił lichwiarkę? Na pierwszy rzut oka wysuwa się cel rabunkowy, ale nie jest to jedyny powód tego mordu. Ważne jest tu to, iż student czuje się kimś wybitnym, nadczłowiekiem, plasującym się powyżej przeciętnej. Nie dotyczą go więc kary, które w takich przypadkach dotykają innych ludzi. W jego psychice znajduje się przyzwoleniem na tę zbrodnię, nie czuje z jej powodu wyrzutów sumienia.
Zbrodnia i kara jako nowoczesna powieść psychologiczna
Dostojewski w swej powieści przedstawia czytelnikowi fascynujące studium zbrodni i studium psychiki bohatera, który tę zbrodnię popełnia. Bohatera fascynuje sam mechanizm zbrodni, stąd decyduje się na dokonanie morderstwa. Gardzi sumieniem, uważa też, iż jest on zwolniony z konieczności używania go.
Można powiedzieć, iż jest to powieść o ludzkiej duszy i o sumieniu. Autor analizuje bowiem drobiazgowo to, co się w duszy bohatera dzieje, w jaki sposób zbrodnia wyciska piętno na sumieniu Rodiona. Odsłania głęboko ukryte pragnienia, tajemnice, przeżycia, leki i obawy. Bada myśli i przeżycia, a nie tylko fakty. Zajmuje się motywami, determinantami wyborów i działań.
Dostojewski zdaje się nam mówić, iż przyczyny popełnienia zbrodni należy w każdym przypadku doszukiwać się w ludzkiej psychice, w myśleniu i emocjach, a nie koniecznie w zewnętrznej sytuacji, w jakiej się człowiek znalazł.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 -
Zbrodnia i kara - opracowanie
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskim
Spis treści
- Zbrodnia i kara - geneza powieści
- Miejsce i czas akcji – wizja Petersburga w powieści
- Struktura Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego
- Budowa powieści – innowacje strukturalne (Zbrodnia i kara jako powieść polifoniczna)
- Bohaterowie Zbrodni i kary
- Wątki społeczne, religijne oraz filozoficzne w powieści
- Uniwersalność przesłania lektury Zbrodnia i kara
- Narodziny zbrodniczej idei
- Zbrodnia i kara jako powieść...
- „Zbrodnia i kara" – traktat o naturze człowieka
- System sobowtórów w „Zbrodni i karze”
- „Zbrodnia i kara” - dramat człowieka "uwiedzionego" przez fałszywą ideę
- Fiodor Dostojewski - biografia
Dostojewski analizuje ponadto złożone motywy zbrodni. W powieści nie chodzi bowiem tylko o mord na tle rabunkowym, choć niewątpliwie jest to ważny jego motyw, ale przede wszystkim o pozycję jednostki, która uważa się za stojącą ponad innymi, za kogoś, kogo nie dotyczą kary i nie dotykają wyrzuty sumienia.
Autor nie zapomina również o ukazaniu zmian, jakie dokonały się w życiu Raskolnikowa po dokonaniu zbrodni. Zbrodnia i kara jest wiec powieścią, w której widzimy reakcje mordercy, jego stany lękowe, uczucie osaczenia, niepewności, obawy przed karą i następstwami morderstwa. Jest to drobiazgowa analiza kary, motywów, stanu psychicznego po dokonaniu morderstwa.
Można więc powiedzieć, iż powieść Dostojewskiego nie jest tylko zwyczajnym opisem morderstwa, dokonanym na wzór dobrego kryminału, lecz analizą zła w człowieku, jego psychiki, obrazu morderstwa i mordercy.
Powieść zadaje uniwersalne pytania i daje takież odpowiedzi. Pyta o człowieka i jego moralną kondycję, o to, co mu wolno – w imię nauki, eksperymentu, co wolno uczynić drugiemu człowiekowi i jak daleko można się w tym działaniu posunąć. Pyta, czy można zabić, nawet gdy motywacja zdaje się być doskonała, a plan dokładnie przemyślany. Pyta o moralność, która by to uzasadniła. Pyta wreszcie o istotę zła i dobra oraz o granicę między nimi. Odpowiedzi można znaleźć w powieści, część czytelnik musi odczytać sam, część jest wyartykułowanych wyraźnie. Stąd problemy, o których pisze Dostojewski, są problemami nie tylko jego epoki, ale całej ludzkości, be względu na czas i miejsce, w którym żyją.
Narodziny zbrodniczej idei
Przy dochodzeniu do momentu, gdzie w umyśle Raskolnikowa narodziła się idea popełnienia zbrodni, należy rozważyć dwa etapy w jego życiu. Pierwszy nazwać można umownie etapem teoretycznym, drugi zaś – etapem praktycznym.
W etapie pierwszym widzimy Raskolnikowa, który snuje rozważania nad człowiekiem, jego kondycją, moralnością, zastanawia się również nad kategorią nadludzi i zwykłych ludzi. Jest to także etap, w którym rozważa ewentualność popełnienia zbrodni, kalkuluje jej plusy i minusy. Dochodzi do wniosku, iż majątek lichwiarki, którą chciał zabić, pozwoliłby mu na dokończenie studiów, to zaś z pewnością wpłynęłoby korzystnie na stan całego społeczeństwa. Z rozważań tych wynika obraz człowieka w gruncie rzeczy dobrego, którego do morderstwa skłoniła zła sytuacja materialna.
Etap drugi, tzw. praktyczny, to czas już po dokonaniu zbrodni. Raskolników odczuwa, jak człowiek zachowuje się po morderstwie, jak to jest zabić kogoś dla pieniędzy, jakim uczuciem kieruje się zabójca stojący nad swoją ofiarą. Raskolnikow usprawiedliwia się jednak, iż
„zabił nie człowieka, lecz zasadę.”Uważa, iż czyn ten go nie zmienił i nie stał się przez to kimś innym.
Pojawić się może pytane, dlaczego Raskolnikow zabił lichwiarkę? Na pierwszy rzut oka wysuwa się cel rabunkowy, ale nie jest to jedyny powód tego mordu. Ważne jest tu to, iż student czuje się kimś wybitnym, nadczłowiekiem, plasującym się powyżej przeciętnej. Nie dotyczą go więc kary, które w takich przypadkach dotykają innych ludzi. W jego psychice znajduje się przyzwoleniem na tę zbrodnię, nie czuje z jej powodu wyrzutów sumienia.
Zbrodnia i kara jako powieść...
Zbrodnia i kara jako nowoczesna powieść psychologiczna
Dostojewski w swej powieści przedstawia czytelnikowi fascynujące studium zbrodni i studium psychiki bohatera, który tę zbrodnię popełnia. Bohatera fascynuje sam mechanizm zbrodni, stąd decyduje się na dokonanie morderstwa. Gardzi sumieniem, uważa też, iż jest on zwolniony z konieczności używania go.
Można powiedzieć, iż jest to powieść o ludzkiej duszy i o sumieniu. Autor analizuje bowiem drobiazgowo to, co się w duszy bohatera dzieje, w jaki sposób zbrodnia wyciska piętno na sumieniu Rodiona. Odsłania głęboko ukryte pragnienia, tajemnice, przeżycia, leki i obawy. Bada myśli i przeżycia, a nie tylko fakty. Zajmuje się motywami, determinantami wyborów i działań.
Dostojewski zdaje się nam mówić, iż przyczyny popełnienia zbrodni należy w każdym przypadku doszukiwać się w ludzkiej psychice, w myśleniu i emocjach, a nie koniecznie w zewnętrznej sytuacji, w jakiej się człowiek znalazł.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 -