Jesteś w: Lalka

Stanisław Wokulski

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim



Poza bezkrytycznym, a nawet czasami ślepym uwielbieniem dla Łęckich, Wokulskiego charakteryzuje także pociąg do wiedzy, co udowodniał wielokrotnie. Aby dostać się najpierw do Szkoły Przygotowawczej, a później do Szkoły Głównej, od najmłodszych lat ciężko pracował w sklepie, ponieważ – mimo iż pochodził ze szlacheckiej rodziny – to niestety jego ojciec stracił wielopokoleniowy majątek.

Charakter Wokulskiego ukształtował także epizod działalności spiskowej i udział w demonstracjach religijno-patriotycznych, które w konsekwencji doprowadziły do tego, iż uczestniczył w walkach partyzanckich powstania styczniowego i spędził kilka lat na Syberii. Te doświadczenia zmieniły go z chłopca w mężczyznę, podobnie jak wczesne wdowieństwo, które odcisnęło na jego osobowości znaczne piętno.

Na zakończenie bilansu najważniejszych cech bohatera Lalki należy wspomnieć, że Wokulski był człowiekiem niezwykle empatycznym, o czym świadczy pomoc prostytutce Magdalence czy kamieniarzowi Węgiełkowi.

Konstatując, Stanisław Wokulski jest jedną z najciekawszych męskich postaci polskiej literatury pozytywistycznej, o ile nie polskiej literatury w ogóle. Bo ilu jest w naszym rodzimym kanonie postaci, które są tak bardzo skomplikowane i wymagające analizy.


Wokulski romantyk, czy pozytywista?


Postrzeganie Stanisława Wokulskiego jako bohatera epoki przejściowej ma związek z cechami jego charakteru, ponieważ był zarówno romantykiem, jak i pozytywistą.

Choć popierał hasła pracy organicznej i pracy u podstawa, wyznawał ideały racjonalizmu, realizmu i scjentyzmu, przyczyniał się do rozwoju nauki i techniki, to jednak zakochał się jak romantyk – bezgranicznie i na nieszczęście ślepo, to miał na swoim koncie epizod powstańczy i nieudaną próbę samobójczą.

Czy Wokulski był więc romantykiem, czy pozytywistą? Odpowiedzią na to pytanie może być opinia Szumana o Wokulskim:
Stopiło się w nim dwu ludzi: romantyk sprzed roku sześćdziesiątego i pozytywista z siedemdziesiątego
. Jest to bodaj najkrótsza, ale i najpełniejsza charakterystyka Wokulskiego. Od lat badacze stawiali sobie pytanie, które pierwiastki przeważają w osobowości głównego bohatera Lalki i nigdy nie doszli do arbitralnych wniosków. Wokulski kryje w sobie zarówno cechy romantyczne, jak i pozytywistyczne.

Jeśli chodzi o romantyczne elementy osobowości bohatera to bez wątpienia należy do nich biografia Wokulskiego, przedstawiająca niezwykłe losy wybitnej jednostki. Jest to postać skłócona ze światem, silnie zindywidualizowana, zbnająca własną wartość. Również ideały Wokulskiego mają tradycję romantyczną – młodzieńcza, bohaterska walka o niepodległość ojczyzny oraz los zesłańca, a nade wszystko romantyczny typ uczuciowości. Miłość do Izabeli jest uczuciem tragicznym – to ona doprowadza do katastrofy w życiu bohatera. Jest jednak również uczuciem wielkim i głębokim, pozwalającym pokonywać kolejne granice.

Charakterystyczna dla uczuciowości romantycznej była oczywiście miłość niespełniona, nieszczęśliwa, zakończona samobójstwem kochanka. Również sam obraz Izabeli jest idealizowany przez Wokulskiego – jest to typowa kobieta-anioł, o której pisali poeci romantyczni (do Mickiewicza odwołuje się Wokulski kilkakrotnie wprost). Nie tylko miłość, ale i cała uczuciowość Wokulskiego upodobniają go do bohatera romantycznego – jest on niezwykle dynamiczny, działa bez namysłu, pod wpływem impulsu. Wykazuje wręcz pewne cechy osobowości neurastenicznej.

Z kolei nie można nie zauważyć pozytywistycznych cech osobowości bohatera. Jest to przede wszystkim jego „przygoda” z nauką – studia (nie zgłębia tam filozofii czy literatury, ale przedmioty ścisłe) oraz działalność naukowa. Poza miłością do Izabeli okazuje się Wokulski kierować rozumem i postępuje racjonalnie. Wrodzona pracowitość, ambicja i stawianie sobie wysokich celów sprawiają, że przy odrobinie szczęścia udaje mu się w ciągu roku potroić majątek. Jest doskonałym kapitalistą – świetnie odnajduje się na rynku i potrafi odpowiednio inwestować.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 - 



  Dowiedz się więcej