Jesteś w: Pan Tadeusz

Motyw literackie w „Panu Tadeuszu”

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Motyw szlachty w „Panu Tadeuszu”


Szlachta polska początku XIX wieku jest motywem epopei Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz”. Zróżnicowana pod wieloma względami, wielowarstwowa i różnorodna składa się na panoramę społeczno-historyczną, tworząc niezwykle barwnego, humorystycznego oraz niezapomnianego bohatera zbiorowego literatury romantycznej.

Na kartach utworu znajdziemy wielu przedstawicieli tego stanu, od najbiedniejszych (Maciej Dobrzyński, Bartek Prusak i Maciej Chrzciciel), poprzez bogatszych (rodzina Sopliców) podzielonych na posiadaczy ziemskich i wysokich urzędników (Sędzia, Podkomorzy) oraz tych nieco uboższych (Gerwazy, Protazy, Rejent, Asesor), a skończywszy na najbogatszych magnatach (Stolnik Horeszko czy jego daleki krewny Hrabia).

Wszyscy oni, mimo swoich niepodważalnych wad (pieniactwa, awanturnictwa, zapalczywości), w obliczu szansy walki o niepodległość są gotowi stanąć ramię w ramię i przeciwstawić się wrogowi, czym dają przykład kolejnym pokoleniom. Mimo iż Mickiewicz poddał szlachtę idealizacji, potraktował ją z przymrużeniem oka z humorem, to jednak stworzył literackie świadectwo na słuszność tezy, iż szlachta - poprzez wspólną i wytrwałą pracę – miała szansę na zerwanie kajdan niewoli.


Motyw miłości w „Panu Tadeuszu”


Motyw miłości jest najbardziej znaczącym i głównym z wątków epopei Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz”. Choć mamy w dziele wiele jej odmian – miłość do ojczyzny, do bratanka, do stryja, to jednak najważniejszą jest ta miedzy kobietą a mężczyzną.

W utworze odnajdziemy kilka związków miłosnych, z których najistotniejszym z punktu widzenia fabuły jest miłość Jacka Soplicy do Ewy Horeszkówny. Gdy młodzieniec bez pamięci zakochał się w pięknej dziedziczce, jej ojciec stanął na drodze ich szczęścia, przyczyniając się do dramatu trwającego kilka pokoleń.

Nie otrzymawszy zgody na ślub, gorliwy i mściwy Jacek zaprzysiągł zemstę na niedoszłym teściu, obwiniając go za niemożność bycia z miłością swojego życia i całe późniejsze nieszczęścia. Dokonawszy zbrodni przywdział habit bernardyna, co nie przeszkodziło mu w tym, by nawet na łożu śmierci myśleć o Ewie.

Drugim znaczącym związkiem w dziele jest dopiero rodzące się uczucie między potomkami Ewy i Jacka, Zosią i Tadeuszem, kończące trwający wiele lat spór między rodami (zapoczątkowany nieszczęśliwą historią ich rodziców).

Miłość tej dwójki była jakże inna od dramatycznej i tragicznej miłości Ewy i Jacka. Tadeusz, chociaż zakochał się w Zosi, to nie okazywał jej tego zbyt dobitnie. Można zauważyć, że w zasadzie niewiele z nią rozmawiał, nawet gdy został jej narzeczonym.

Nie można w jego działaniach wychwycić specjalnych czułych gestów czy przesadności w pokazywaniu jej swojej miłości. Zachowawczość i powściągliwość widać także w postępowaniu Zosi. Jej uczucie do Tadeusza było szczere i niewinne. Nie potrafiąc mu powiedzieć wprost o swojej miłości, wolała czekać w niepewności na jego powrót z frontu, dowodząc swojej ogromnej nieśmiałości i dziewczęcości (przeciwieństwo wyzwolonej i kalkulującej Telimeny).

Motyw przyrody w „Panu Tadeuszu”


Motyw przyrody występujący w dziele „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza jest jednym z najważniejszych motywów utworu, ponieważ odgrywa ogromną rolę w odczytaniu dzieła.

Natura jest nie tylko miejsce opisanych zdarzeń czy czynnikiem charakterystyki postaci, lecz także równorzędnych bohaterem epopei.

Wschody i zachody słońca, koncerty żab, odgłosy nadchodzącej burzy czy opisy strumieni przypominających kochanków tworzą sielską, wręcz niebiańską krainę, do której chciałby się przenieść każdy czytelnik.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 - 



  Dowiedz się więcej