Jesteś w:
Pan Tadeusz
„Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza jest zbiorowym portretem polskiej szlachty początku XIX wieku, mimo iż noszącej podobne grupy cech, to jednak wielowarstwowej i zróżnicowanej pod względem zamożności, wykształcenia oraz poglądów.
Na dole drabiny znajdowała się zubożała, zaściankowa szlachta, w utworze reprezentują ją między innymi Maciej Dobrzyński, Bartek Prusak i Maciej Chrzciciel. Ponad nimi umieszczeni zostali bogatsi szlachcice, czyli na przykład rodzina Sopliców. Wewnątrz tej grupy można dokonać podziału na posiadaczy ziemskich i wysokich urzędników (Sędzia, Podkomorzy) oraz tych nieco uboższych (Gerwazy, Protazy, Rejent, Asesor). Jeszcze wyżej usytuowani byli magnaci, tacy jak Stolnik Horeszko czy jego daleki krewny Hrabia.
Charakteryzując tą ostatnią, najbogatszą grupę, Urszula Lementowicz zauważa: „Stolnik Horeszko i Hrabia reprezentują zarówno wady, jak i zalety magnaterii. Dumę i pychę ojca Ewy równoważy jednak stosunek do spraw wagi państwowej (popieranie reform). Hrabia jest humorystycznie przedstawionym romantykiem, marzycielem, stylizującym się na światowca chwalcą obcych strojów, tradycji, sztuki i natury, łatwo ulega wpływom (zmiana postanowienia w sprawie procesu, realizacja pomysłów Gerwazego dotyczących zajazdu). Kiedy jednak trzeba wykazać się odwagą i hojnie wyposażyć oddział wojska, nie waha się służyć ojczyźnie swoim życiem i majątkiem”.
Zupełnie inny tryb życia prowadzili szlachcie nieco ubożsi, aczkolwiek posiadający własną ziemię, tacy jak Sędzia i Podkomorzy. Hołdowali oni spokojowi i porządkowi. Większość z podejmowanych przez nich działań wynikała z tradycji, obyczajów i z góry ustalonego rytuału. Ich społeczność była ściśle zhierarchizowana, a kluczowym kryterium były piastowany urząd i płeć.
Reprezentacji tej grupy spędzali większość czasu na dyskusjach salonowych, spacerach, polowaniach i innych podobnych spotkaniach, które oparte były przede wszystkim na rytuale oraz tradycji. Ponadto przedstawiciele bogatszej szlachty charakteryzowali się zamiłowaniem do czynności czysto gospodarskich, czego najlepszym przykładem był Sędzia, który doglądał swojego dobytku i inwentarza. Bardzo dużą uwagę przywiązywali także do etykiety i właściwego wychowania, wzbudzając dzięki temu szacunek i podziw, które jednak czasami był nieco przesadzony (przykładem niedouczenia Sędziego są jego słowa w czasie rozmowy z Hrabią o stylu zamku Horeszków).
Kolejną istotną cechą szlachciców była zdolność do największych poświęceń w walce o ukochaną ojczyznę oraz patriotyzm, który podkreślali na każdym korku. Było to widoczne nawet w wystroju dworku, którego ściany przyozdobione były obrazami przedstawiającymi najważniejsze wydarzenia z historii Polski czy we wspomnieniach o Stolniku - zagorzałym patriocie, zwolenniku Sejmu Czteroletniego i Konstytucji, biorącym udział w przygotowaniach powstania na Litwie (za co jego rodzinę pozbawiono majątku i represjonowano).
Jeśli chodzi o negatywne cechy tej grupy to należy przede wszystkim podkreślić zamiłowanie do awanturnictwa, indywidualizm i popędliwy charakter. Toczenie sporów, procesowanie się, wyzywanie na pojedynki to chyba ulubione „atrakcje” bogatszej szlachty.
Jeśli chodzi o zubożałych szlachciców mieszkających w Dobrzynie , to są oni w niewielkim tylko stopniu podobni do swoich zamożniejszych pobratymców. Różnią się głównie tym, że nie przykładają aż tak wielkiej uwagi do tradycji, rytuałów czy etykiety. Łatwo zauważyć, że poza rodowym nazwiskiem, niewielu z nich różni się od zwykłych chłopów.
Praktycznie jedyną cechą, jaka wyróżnią ją z prostego ludu jest posiadanie herbu oraz rodowego nazwiska – jedynego śladu po utraconym majątku . Tym, co ich łączy ze szlachtą bogatszą jest to, że są przywiązani do swojej polskości, faktycznie kochają ojczyznę i zależy im na jej losie. W każdej chwili są gotowi do walki, można powiedzieć, że są wręcz zbyt waleczni. Tę cechę wykorzystał Gerwazy namawiając szlachtę dobrzyńską do ataku na Soplicowo. „Pan Tadeusz” jest dowodem na to, że w tej warstwie drzemie olbrzymi potencjał, który należy odpowiedzialnie i mądrze spożytkować.
strona: - 1 - - 2 -
Charakterystyka szlachty w „Panu Tadeuszu”
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskim„Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza jest zbiorowym portretem polskiej szlachty początku XIX wieku, mimo iż noszącej podobne grupy cech, to jednak wielowarstwowej i zróżnicowanej pod względem zamożności, wykształcenia oraz poglądów.
Na dole drabiny znajdowała się zubożała, zaściankowa szlachta, w utworze reprezentują ją między innymi Maciej Dobrzyński, Bartek Prusak i Maciej Chrzciciel. Ponad nimi umieszczeni zostali bogatsi szlachcice, czyli na przykład rodzina Sopliców. Wewnątrz tej grupy można dokonać podziału na posiadaczy ziemskich i wysokich urzędników (Sędzia, Podkomorzy) oraz tych nieco uboższych (Gerwazy, Protazy, Rejent, Asesor). Jeszcze wyżej usytuowani byli magnaci, tacy jak Stolnik Horeszko czy jego daleki krewny Hrabia.
Magnateria
Charakteryzując tą ostatnią, najbogatszą grupę, Urszula Lementowicz zauważa: „Stolnik Horeszko i Hrabia reprezentują zarówno wady, jak i zalety magnaterii. Dumę i pychę ojca Ewy równoważy jednak stosunek do spraw wagi państwowej (popieranie reform). Hrabia jest humorystycznie przedstawionym romantykiem, marzycielem, stylizującym się na światowca chwalcą obcych strojów, tradycji, sztuki i natury, łatwo ulega wpływom (zmiana postanowienia w sprawie procesu, realizacja pomysłów Gerwazego dotyczących zajazdu). Kiedy jednak trzeba wykazać się odwagą i hojnie wyposażyć oddział wojska, nie waha się służyć ojczyźnie swoim życiem i majątkiem”.
Ziemianie
Zupełnie inny tryb życia prowadzili szlachcie nieco ubożsi, aczkolwiek posiadający własną ziemię, tacy jak Sędzia i Podkomorzy. Hołdowali oni spokojowi i porządkowi. Większość z podejmowanych przez nich działań wynikała z tradycji, obyczajów i z góry ustalonego rytuału. Ich społeczność była ściśle zhierarchizowana, a kluczowym kryterium były piastowany urząd i płeć.
Reprezentacji tej grupy spędzali większość czasu na dyskusjach salonowych, spacerach, polowaniach i innych podobnych spotkaniach, które oparte były przede wszystkim na rytuale oraz tradycji. Ponadto przedstawiciele bogatszej szlachty charakteryzowali się zamiłowaniem do czynności czysto gospodarskich, czego najlepszym przykładem był Sędzia, który doglądał swojego dobytku i inwentarza. Bardzo dużą uwagę przywiązywali także do etykiety i właściwego wychowania, wzbudzając dzięki temu szacunek i podziw, które jednak czasami był nieco przesadzony (przykładem niedouczenia Sędziego są jego słowa w czasie rozmowy z Hrabią o stylu zamku Horeszków).
Kolejną istotną cechą szlachciców była zdolność do największych poświęceń w walce o ukochaną ojczyznę oraz patriotyzm, który podkreślali na każdym korku. Było to widoczne nawet w wystroju dworku, którego ściany przyozdobione były obrazami przedstawiającymi najważniejsze wydarzenia z historii Polski czy we wspomnieniach o Stolniku - zagorzałym patriocie, zwolenniku Sejmu Czteroletniego i Konstytucji, biorącym udział w przygotowaniach powstania na Litwie (za co jego rodzinę pozbawiono majątku i represjonowano).
Jeśli chodzi o negatywne cechy tej grupy to należy przede wszystkim podkreślić zamiłowanie do awanturnictwa, indywidualizm i popędliwy charakter. Toczenie sporów, procesowanie się, wyzywanie na pojedynki to chyba ulubione „atrakcje” bogatszej szlachty.
Zubożała szlachta dobrzyńska
Jeśli chodzi o zubożałych szlachciców mieszkających w Dobrzynie , to są oni w niewielkim tylko stopniu podobni do swoich zamożniejszych pobratymców. Różnią się głównie tym, że nie przykładają aż tak wielkiej uwagi do tradycji, rytuałów czy etykiety. Łatwo zauważyć, że poza rodowym nazwiskiem, niewielu z nich różni się od zwykłych chłopów.
Praktycznie jedyną cechą, jaka wyróżnią ją z prostego ludu jest posiadanie herbu oraz rodowego nazwiska – jedynego śladu po utraconym majątku . Tym, co ich łączy ze szlachtą bogatszą jest to, że są przywiązani do swojej polskości, faktycznie kochają ojczyznę i zależy im na jej losie. W każdej chwili są gotowi do walki, można powiedzieć, że są wręcz zbyt waleczni. Tę cechę wykorzystał Gerwazy namawiając szlachtę dobrzyńską do ataku na Soplicowo. „Pan Tadeusz” jest dowodem na to, że w tej warstwie drzemie olbrzymi potencjał, który należy odpowiedzialnie i mądrze spożytkować.
strona: - 1 - - 2 -