Jesteś w: Dziady

Dziady cz. IV - streszczenie

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

---

Część IV
Historia pośmiertnego losu młodzieńca z wiersza "Upiór"

Motto: "Podniosłem wszystkie zmurszałe całuny leżące w trumnach; oddaliłem wzniosłą pociechę rezygnacji, jedynie po to, by sobie wciąż mówić: - Ach, przecież to tak nie było! Tysiąc radości zrzucono na zawsze w doły grobowe, a ty stoisz tu sam i przeliczasz je. Nienasycony! nienasycony! Nie otwieraj całkowicie podartej księgi przeszłości!... Czyż nie dość jeszcze jesteś smutny?"

Wydarzenia dzieją się wieczorem, w zaduszki, w domu grekokatolickiego księdza. Zachęcał on swoje dzieci do modlitwy za zmarłych, gdy tymczasem usłyszał pukanie do drzwi. Gościem okazał się być Pustelnik, sprawiający wrażenie człowieka obłąkanego, chorego i przerażonego. Nie chciał wyjawić księdzu swojego imienia, zaśpiewał mu tylko ludową piosenkę:

Kto miłości nie zna, ten żyje szczęśliwy,
I noc ma spokojną, i dzień nietęskliwy.

Wyznał księdzu, iż jego serce przepełniał żar i ogień uczucia, które go przerastało. Wspominał o książkach, które czytywał w młodości – o Goethem, Rousseau. Przyznał, iż to właśnie tych pisarzy obarczył częścią winy za swoje niespełnione uczucia oraz zbytnią wrażliwość.

Opowiedział księdzu o swojej miłości, która zabiła go dla świata, zabrała spokój ducha i szczęście. Ksiądz próbował pocieszyć tajemniczego przybysza, również opowiedział mu o swojej życiowej tragedii – o śmierci żony. Podając racjonalne argumenty wskazywał, iż w żadnej sytuacji człowiek nie może się poddać. Pustelnik nie potrafił jednak tej argumentacji przyjąć i uznać za swoją, gdyż jego poglądy mówiły zupełnie co innego.

Ksiądz i jego dzieci widziały w Pustelniku tajemniczego, obłąkanego człowieka, nieszczęśliwego i majaczącego z miłości do kobiety. Gość wyznał, iż jego tajemnicza i niespełniona miłość związana była z kobietą o imieniu Maryla. Twierdził także, iż umarł dla świata, a obok śmierci ciała za śmierć uznał również rozdzielenie kochanków i śmierć wieczną, czyli wieczne potępienie.

O godzinie dziesiątej zgasła jedna świeca. Pustelnik wyznał wtedy, iż jest dawnym uczniem księdza, wspomniał mu również o niektórych wydarzeniach ze swojego życia. Jednocześnie wygłosił zdanie, w którym potępił kobiety:

Kobieto! Puchu marny! Ty wietrzna istoto!
Postaci twojej zazdroszczą anieli,
A duszę gorszą masz, gorszą niżeli!...
Przebóg! Tak ciebie oślepiło złoto!

Gustaw monolog ten skierował do swojej ukochanej Maryli, która oskarżył o swój obecny stan. Wprowadziło go to w tak silny stan emocjonalny, iż przebił się sztyletem. Nie umarł jednak, lecz nadal pozostał przy życiu. Wydarzenie to przerastało klasyczne, racjonalne podejście do rzeczywistości, jakie charakteryzowało księdza. Gustaw wspomniał, iż chce, by odprawiono dziady – ksiądz zrozumiał wtedy, iż jego gość jest zjawą.

Nieoczekiwanie lampa znajdująca się przed obrazem Maryi zgasła, a Gustaw zniknął.

Dowiedz się więcej

Dziady cz. II - streszczenie Geneza II cz. Dziadów Wątki sakralne i ludyczne w II części Dziadów Trzy rodzaje duchów w II części Dziadów Związki II części Dziadów z dramatem antycznym Funkcja obrzędu dziadów w II części Dziadów Dziady cz. IV - streszczenie Trzy godziny: rozpaczy, miłości i przestrogi w IV części Dziadów Znaczenie monologu Pustelnika – Gustawa w IV części Dziadów Portret tragicznego kochanka romantycznego w IV części Dziadów IV część Dziadów jako wielkie romantyczne studium miłości „Dziady” – bibliografia Konflikt uczucia i rozumu w IV cz. „Dziadów” Miłość jako cierpienie – „Dziady” cz. IV Istota miłości romantycznej na przykładzie IV cz. „Dziadów” „Dziady” cz. IV jako dramat romantyczny Gustaw z IV cz. „Dziadów” jako bohater werteryczny Pustelnik/Gustaw – charakterystyka postaci „Dziady” cz. IV – najważniejsze cytaty „Dziady” cz. IV – plan wydarzeń „Dziady” cz. IV – streszczenie „Dziady. Część III” - cytaty Historyczne pierwowzory postaci w III cz. „Dziadów” Tło historyczne III cz. „Dziadów” Związek III cz. „Dziadów” z powstaniem listopadowym Konrad a ojczyzna w III cz. „Dziadów” Konrad z III cz. Dziadów – charakterystyka Realizm i fantastyka w III cz. „Dziadów” Charakterystyka Nowosilcowa Znaczenie „Ustępu” w III cz. „Dziadów” Dziady - motywy literackie Represje wobec młodych Polaków w III cz. „Dziadów” Młodzież w III cz. „Dziadów” Jak rozumiesz słowa Wysockiego: „Nasz naród jak lawa/Z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa/Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi/Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi...”. Ocena polskiego społeczeństwa w III cz. „Dziadów” „Polska Chrystusem narodów” – wyjaśnij koncepcję Mickiewicza Wpływ III cz. „Dziadów” na kształtowanie się postawy patriotycznej Martyrologia narodu polskiego w III cz. „Dziadów” Mesjanizm narodowy w III cz. „Dziadów” „Dziady” cz. III jako arcydramat polski „Dziady” cz. III jako dramat narodowo-rewolucyjny Zadania poezji według „Wielkiej Improwizacji” „Wielka Improwizacja” – interpretacja Rollisonowa jak przykład matki cierpiącej Widzenie Senatora - interpretacja Widzenie Ewy – interpretacja Widzenie księdza Piotra – interpretacja „Mała improwizacja” – interpretacja Scena więzienna – opis Salon warszawski – opis Bal u Senatora – opis Czas i miejsce akcji III cz. „Dziadów” Struktura III cz. „Dziadów” Dziady cz. III – plan wydarzeń „Dziady cz. III” – streszczenie „Dziady” cz. II jako dramat społeczny Obrzęd Dziadów i jego rola w dramacie „Dziady” cz. II – przesłanie moralne Duchy w „Dziadach” cz. II – znaczenie „Dziady” – geneza Ludowość w „Dziadach cz. II” „Dziady” cz. II – najważniejsze cytaty Czas i miejsce akcji w „Dziadach” cz. II „Dziady” cz. II – plan wydarzeń „Dziady” cz. II - streszczenie