Jesteś w: Dziady

Dziady - motywy literackie

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Motyw Rosjan w III cz. „Dziadów”


Adam Mickiewicz w III części „Dziadów” obok społeczeństwa polskiego nakreślił także portret Rosjan.

Poeta nie bał się szczegółowo opisać ich okrucieństwa wobec ciemiężonych Polaków. Na przykładzie postępowania Senatora Nowosilcowa, carskiego wysłannika do Warszawy, autor ukazał zakłamanie i dwulicowość. Choć na pierwszy rzut oka bohater był człowiekiem kulturalnych, znającym się na literaturze czy malarstwie, w rzeczywistości okazuje się bezduszny i całkowicie oddany jednemu celowi – podlizywaniu się swemu zwierzchnikowi. Jego osobowość i marzenia doskonale ukazuje fragment potocznie nazywany Widzeniem Senatora.

Obok Nowosilcowa do złego portretu Rosjan przyczyniają się jeszcze bawidamek Bajkow czy kat Botwinko, który „nie poprzestaje na trzystu kijach”, przesłuchując osadzonych w więzieniach Polaków.

Ważnym podkreślenia jest fakt, że Mickiewicz ukazał także pozytywne przykłady Rosjan. Niektórzy potrafili szczerze ocenić sytuację, dostrzegając niesprawiedliwość wobec aresztowanych Polaków (na przykład Bestużew w scenie Bal u Senatora). Nie wszyscy kochali cara bezgranicznie i ślepo.

Motyw despotyzmu i tyranii w III cz. „Dziadów”


W III części „Dziadów” Adam Mickiewicz ukazał motyw despotyzmu i tyranii w okresie popowstaniowych. Poeta nakreślił sytuację panującą w więzieniach, w których Polacy byli przetrzymywani nie wiadomo za co, poddawani okrutnym torturom, a w końcu – po wielu latach – wypuszczani na „wolność”, choć nigdy już nie byli tacy sami, jak przed pojmaniem za wyimaginowane grzechy.

Przykładem despoty i tyrana jest oczywiście Senator Nowosilcow, carski wysłannik mający zaprowadzić porządek w Warszawie. Bohater był jednostką wybuchową, dwulicową, przejawiał cechy psychopatyczne, widoczne zwłaszcza w kontekście sprawy młodego Rollinsona i jego matki.

Dramat przynosi gorzką prawdę o czasach represji, wymierzonych w Polaków. Ofiarami carskiej nagonki były także dzieci, na kibitkach zmierzającym na Sybir nietrudno było znaleźć dziesięciolatków.

Despotyzm jest wymierzony nie tylko w Polaków, co widać w „Ustępie”, gdzie oczami Pielgrzyma Mickiewicz opisuje bezduszną musztrę rosyjskich wojsk. Jeśli któryś z żołnierzy nie zginął na miejscu, był odpowiednio „uciszany” tak, aby car nie słyszał jęków konającego. W kończącym cykl wierszu „Do przyjaciół Moskali” Mickiewicz przedstawił także tych Rosjan, którzy do końca pozostali szlachetni, nie zrezygnowali ze swoich poglądów i przekonań, za co ponieśli największą karę.

Motyw patriotyzmu w III cz. „Dziadów”


Adam Mickiewicz w III części dramatu „Dziady” wśród wielu innych tematów podjął wątek patriotyczny. Autor zadedykował dzieło prześladowanym patriotom:

„Świętej pamięci Janowi Sobolewskiemu, Cyprianowi Daszkiewiczowi, Feliksowi Kółakowskiemu współuczniom - współwięźniom - współwygnańcom za miłość ku ojczyźnie - prześladowanym, z tęsknoty - ku ojczyźnie -zmarłym w Archangielu - na Moskwie - w Petersburgu, narodowej sprawy męczennikom…”.

Opisując codzienną walkę o zachowanie tożsamości narodowej Polaków, którzy nie potrafili pogodzić się z utratą Ojczyzny, przybliżając losy torturowanych więźniów czy relacjonując proces wywożenia młodzieży i dzieci na Sybir poeta starał się ukazać wiele obliczy patriotyzmu.

Czytając o losach represjonowanych Polaków, którzy mimo wszystko odważnie walczyli o wolność Ojczyzny, a jeśli nie mieli takiej możliwości – pozostawali wierni swoim przekonaniom – odbiorcy utworu dojrzewali, odnajdywali w sobie siłę i miłość do kraju.

Motyw buntu w III cz. „Dziadów”


strona:   - 1 -  - 2 - 



  Dowiedz się więcej