Jesteś w: Dziady

Motyw despotyzmu i tyranii w III cz. „Dziadów”

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

W III części „Dziadów” Adam Mickiewicz ukazał motyw despotyzmu i tyranii w okresie popowstaniowych. Poeta nakreślił sytuację panującą w więzieniach, w których Polacy byli przetrzymywani nie wiadomo za co, poddawani okrutnym torturom, a w końcu – po wielu latach – wypuszczani na „wolność”, choć nigdy już nie byli tacy sami, jak przed pojmaniem za wyimaginowane grzechy.

Przykładem despoty i tyrana jest oczywiście Senator Nowosilcow, carski wysłannik mający zaprowadzić porządek w Warszawie. Bohater był jednostką wybuchową, dwulicową, przejawiał cechy psychopatyczne, widoczne zwłaszcza w kontekście sprawy młodego Rollinsona i jego matki.

Dramat przynosi gorzką prawdę o czasach represji, wymierzonych w Polaków. Ofiarami carskiej nagonki były także dzieci, na kibitkach zmierzającym na Sybir nietrudno było znaleźć dziesięciolatków.

Despotyzm jest wymierzony nie tylko w Polaków, co widać w „Ustępie”, gdzie oczami Pielgrzyma Mickiewicz opisuje bezduszną musztrę rosyjskich wojsk. Jeśli któryś z żołnierzy nie zginął na miejscu, był odpowiednio „uciszany” tak, aby car nie słyszał jęków konającego. W kończącym cykl wierszu „Do przyjaciół Moskali” Mickiewicz przedstawił także tych Rosjan, którzy do końca pozostali szlachetni, nie zrezygnowali ze swoich poglądów i przekonań, za co ponieśli największą karę.



  Dowiedz się więcej